საქართველოში უმსხვილესი საინვესტიციო პროექტის – „შუახევიჰესის“ სამუშაოების 80 პროცენტზე მეტი უკვე დასრულებულია. განხორციელებული ინვესტიციის მოცულობა 416 მილიონი დოლარია. მსგავსი მასშტაბის პროექტი საქართველოში, ენგურის შემდგომ, ბოლო 35 წელია არ განხორციელებულა. მშენებლობას კომპანია „აჭარისწყალი ჯორჯია“ ახორციელებს, რომელიც აჭარისწყლისა და მისი შენაკადების ჰიდრორესურსების ათვისების მიზნით შეიქმნა.
„შუახევიჰესზე“ ამჟამად ორივე დამბის მშენებლობა გეგმის მიხედვით მიმდინარეობს და დათქმულ ვადებში სრულდება. უკვე დასრულებულია მიმყვანი გვირაბის ექსკავაცია, ხოლო გვირაბების მშენებლობა სხალთიდან დიდაჭარამდე და ჩირუხისწყლიდან სხალთამდე – დასასრულს უახლოვდება.
ეს გვირაბები პროექტის უმნიშვნელოვანესი ნაწილია. მათი სიგრძე, ჯამში, 37,2 კილომეტრია. შენდება სამი ძირითადი გვირაბი: მიმყვანი გვირაბი ჩირუხისწყლიდან სხალთამდე – სხალთის ელექტროსადგურის ელექტრომომმარაგებელი, გადამყვანი გვირაბი – სხალთიდან დიდაჭარამდე და მთავარი მიმყვანი გვირაბი – შუახევის ელექტროსადგურის ელექტრომომმარაგებელი.
გვირაბების გაყვანა ბურღვა-აფეთქებითი მეთოდით ხორციელდება, ვიბრაციის მზომავი სპეციალური ხელსაწყოს მეშვეობით. „შუახევიჰესზე“ აღნიშნავენ, რომ გვირაბის გაყვანისას ყოველდღიურ რეჟიმში მოწმდება ვიბრაციის სიმძლავრე.
„შუახევიჰესი“ ელექტროენერგიის წარმოებას განახორციელებს წყლის ბუნებრივი დინებით. წყალი ჩირუხისწყლიდან სხალთის დამბაზე ჩამოედინება, დაემატება მდინარე სხალთის წყალი და სხლათა-დიდაჭარის გვირაბის გავლით ჩაედინება დიდაჭარის რეზერვუარში, სადაც დაემატება წყალი მდინარე აჭარისწყლიდან და ღორჯომიდან. დაგროვილი მასა მიმყვანი გვირაბის საშუალებით მიეწოდება შუახევის ელექტროსადგურს.
ელექტროსადგურში წყალი აამოქმედებს ტურბინებს (თითოეულზე 2), რომლებიც დააბრუნებენ ელექტროენერგიის გენერატორების როტორებს.
წყლის მაქსიმალური ოდენობა მოსალოდნელია გაზაფხულზე, თოვლის დნობისას, მარტში, აპრილსა და მაისში. რეზერვუარში წყლის ჭარბი რაოდენობით დაგროვების დროს წყალი, რომელიც ვერ იქნება გამოყენებული ელექტროენერგიის წარმოებისთვის, გაივლის დამბის ავლით, თითოეულ დამბაზე არსებული წყალსაგდების გზით. ელექტროსადგურის ოპერირებისთვის წყლის მინიმალური დონე სავარაუდოდ მოსალოდნელია ზაფხულის თვეებში. რეზერვუარის ავსებას მეტი დრო დასჭირდება და ენერგიის წარმოება შემცირდება. მაგალითისთვის, ოპერირების მინიმალური დონე დიდაჭარის დამბისთვის არის 770 El.
რაც შეეხება რეზერვუარებს, სხალთის რეზერვუარის ზედაპირის მოცულობა დაახლოებით 12 ჰექტარია მაქსიმალური მიწოდების დონეზე, 0,75 მმ3 ტევადობით. დიდაჭარის რეზერვუარის ზედაპირის მოცულობა დაახლოებით 15 ჰექტარია მაქსიმალური მიწოდების დონეზე – 1.2 მმ3 ტევადობით.
შუახევიჰესის მშენებლობა უახლესი ტექნოლოგიების გამოყენებით მიმდინარეობს. მდგრადობისთვის გამოიყენება ბეტონის თანამედროვე დანამატები და უახლესი მოდელის ტურბინები დამცავი საფარით, რათა შემცირდეს ცვეთა და დაცული იყოს უსაფრთხოების ზომების თანამედროვე სტანდარტი. უსაფრთხოება პროექტის ყველა ნაწილში მშენებლობის მთავარი პრიორიტეტია.
„შუახევიჰესის“ მშენებლობას „აჭარისწყალი ჯორჯიას“ კონტრაქტორი კომპანია „აგე ბათუმი“ ახორციელებს. მათ მიერ განხორციელებული ყოველდღიური სამუშაოს მეთვალყურეობისთვის ადგილზე მუშაობს კომპანია „აჭარისწყალი ჯორჯიას“ მფლობელების მიერ დაქირავებული ბრიტანული საინჟინრო კომპანია Mott MacDonald-ი, რომლის თანამშრომლებიც მონიტორინგს უწევენ სამშენებლო სამუშაოებს. ასევე პროექტის დამფინანსებლები და დამოუკიდებელი ინჟინერი კვარტალურად ამოწმებს პროექტის სათანადო ხარისხს, ღირებულებას და გრაფიკს. ამავდროულად კომპანია „აჭარისწყალი ჯორჯიას“ თანამშრომლები უზრუნველყოფენ პროექტის დაგეგმარებასა და სპეციფიკასთან შესაბამისობას.
პროექტის განხორციელებას სხვადასხვა სახელმწიფო ორგანოც უწევს ზედამხედველობას, მათ შორის საქართველოს ენერგეტიკის სამინისტრო და საქართველოს სახელმწიფო ტექნიკური ზედამხედველობის სააგენტო.
„შუახევიჰესის“ მშენებლობა 2016 წელს დასრულდება, ხოლო ჰესის ექსპლუატაციაში გაშვება იგეგმება 2017 წლიდან.
ამჟამად „შუახევიჰესში“ უკვე მიმდინარეობს თანამშრომლების შერჩევა. კომპანია „აჭარისწყალი ჯორჯია“ ცდილობს გამოავლინოს და ტრენინგი ჩაუტაროს რაც შეიძლება ბევრ ქართველ თანამშრომელს. ექსპლუატაციისა და ტექნიკური უზრუნველყოფის გუნდი იქნება ქართველი და უცხოელი სპეციალისტებისგან შემდგარი.
„შუახევიჰესში“ ამბობენ, რომ პროექტი მნიშვნელოვან როლს ასრულებს და განსაკუთრებით დიდ როლს შეასრულებს მომავალში რეგიონის ეკონომიკური განვითარების პროცესში. მეტიც, შესაძლოა ეს უნიკალური მშენებლობა, რომლის მსგავსი მასშტაბის პროექტი საქართველოში 35-ზე მეტი წელი არ განხორციელებულა, ტურიზმის განვითარების მნიშვნელოვან კერადაც იქცეს მაღალმთიან აჭარაში.