ბათუმის რუსთაველის სახელობის სახელმწიფო უნივერსიტეტში ლაბორატორიების დიდი ნაწილი უახლესი ტექნიკით აღიჭურვა. ოფიციალური ინფორმაციით, 2016 წელს ბსუ-ს ბიუჯეტიდან ლაბორატორიებისთვის 1 255 160 ლარია გათვალისწინებული. გრანტის სახით კი უნივერსიტეტის ლაბორატორიებზე 651 677 ლარი დაიხარჯა. ვინ სარგებლობს უნივერსიტეტის ლაბორატორიებით და აისახა თუ არა ძვირადღირებული ლაბორატორიების შეძენა განათლების ხარისხზე?
სამეცნიერო დარგში რექტორის მოადგილე ნათია წიკლაშვილის განმარტებით, ლაბორატორიები ყველა იმ ფაკულტეტზე განახლდა, სადაც კვლევების წარმოება აუცილებელია. საბუნებისმეტყველო და ჯანდაცვის ფაკულტეტზე, იმუნოგენეტიკისა და ბიოტექნოლოგიების ლაბორატორია უახლესი ტექნოლოგიებით აღიჭურვა. ნათია წიკლაშვილის თქმით, ამ ლაბორატორიებში სადოქტორო ნაშრომებიც მზადდება და სამაგისტროც. „ამ დროისთვის 7 სადოქტორო ნაშრომი მზადდება, ათი სამაგისტრო, კეთდება საბაკალავრო ნაშრომებიც“.
იმუნოგენეტიკის ლაბორატორია ამ ფაკულტეტზე 2002 წლიდან, „ტემპუსის“ გრანტის ფარგლებში განახლდა და წიკლაშვილის თქმით, ეტაპობრივად კიდევ განახლდება. „ლაბორატორიების განახლების შემდეგ, უფრო მეტი სტუდენტია კვლევებით დაინტერესებული და ნაშრომების რაოდენობამაც იმატა.“
სტუდენტები ბსუს ლაბორატორიებში
ლაბორატორიებში გრაფიკით მუშაობენ – დოქტორანტები და მაგისტრები სასწავლო პროცესის შემდეგ, ბაკალავრებს კი დღის განმავლობაში შეუძლიათ ლაბორატორიებით სარგებლობა.
ბსუ-ში ერთ-ერთი ყველაზე ძვირადღირებულია ქრომატოგრაფიული ცენტრი, რომელიც რუსთაველის სამეცნიერო ფონდის გრანტით შეიძინეს. ლაბორატორია 400 ათასი დოლარის ღირებულებისაა. ნათია წიკლაშვილის თქმით, ამ ლაბორატორიაში დიდია დოქტორანტებისა და მაგისტრების ჩართულობა, შვიდი დოქტორანტი ქუთაისის სახელმწიფო უნივერსიტეტიდან და ერთიც საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტიდან ამ ლაბორატორიაში აკეთებს კვლევას.
ლაბორატორიაში მუშაობა წლების წინ, ფაქტობრივად, წარმოუდგენელი იყო დაწყებითი განათლების ფაკულტეტის სტუდენტებისთვის. თუმცა, როგორც ამ ფაკულტეტზე გვეუბნებიან, თანამედროვე განათლების სისტემა წარმოუდგენელია საბუნებისმეტყველო მეცნიერებებზე წარმოდგენის გარეშე. ჯგუფის ხელმძღვანელის, შოთა ბოლქვაძის თქმით, ადრე დაწყებით საფეხურზე სტუდენტები არ სწავლობდნენ საბუნებისმეტყველო საგნებს, თანამედროვე სისტემა კი ამის გარეშე წარმოუდგენელია. „დაწყებითი განათლების სტუდენტებს კვირაში ერთი ლაბორატორიული საათი აქვთ“.
ლაბორატორიაში რამდენიმე გოგონა ჯგუფურად მუშაობს. მადონა მალაყმაძე გვიხსნის, რომ ისინი ბურთულას წონიან, რადგან შემდეგ მისი კინეტიკური ენერგია დაადგინონ.
დაწყებითი განათლების სტუდენტები ლაბორატორიაში
თამთა ბერიძის თქმით, ისინი მესამე კურსზე არიან, მაგრამ ლაბორატორიაში პირველად შემოვიდნენ. „წელს დავიწყეთ ფიზიკისა და ქიმიის შესწავლა და ცდების ჩატარებაც გვიწევს“.
ხათუნა ბერიძე ინდივიდუალურად მუშაობს. „სიმძიმის ძალის აჩქარებას ვსაზღვრავ,“ -გვეუბნება ის და მუშაობას განაგრძობს. ხათუნა ამბობს, რომ პრაქტიკული მუშაობა ეხმარება თეორიული მასალის უკეთ გაგებასა და ათვისებაში. „რამდენჯერმე ვიმეორებ ცდას და მონაცემებს ვიწერ. ცოტა ხნის წინ კიდევ გავაკეთე ჩანაწერები და როგორც პედაგოგმა მითხრა, ცდა კარგად გამომივიდა.“
ჯგუფში ბევრნი არიან, თუმცა ლაბორატორიაში მხოლოდ რამდენიმე გოგო მუშაობს. შოთა ბოლქვაძე ამბობს, რომ ლაბორატორიაში სტუდენტების გამოცხადება დაბალია: „ბევრია გაცდენები“.
ბსუ-ში სიახლეა ინოვაციების კაბინეტიც, სადაც ასევე „ტემპუსის“ გრანტით შეძენილი სამი სუპერთანამედროვე მოწყობილობა ინახება. ზაზა დავითაძე, რომელიც რობოტტექნიკის საფუძვლებს ასწავლის, განმარტავს, რომ ამ დანადგარებით დისტანციურად შეიძლება ექსპერიმენტების ჩატარება, რომელიმე მუნიციპალიტეტის სოფლიდანაც კი, თუკი მოსწავლე ან სტუდენტი ინტერნეტის მეშვეობით პროგრამაში შევა.
„სტუდენტი ან ნებისმიერი პირი, ვისაც უნდა ექსპერიმენტის ჩატარება, შემოვა ლაბორატორიაში და რეალურ რეჟიმში იმუშავებს. ეს მოწყობილობები, რომელიც აქ დგას, რეალურად ამოძრავდება“.
ზაზა დავითაძე ერთ-ერთი ყოფილი სტუდენტის, გიორგი გორგილაძის სადიპლომო ნამუშევარს გვაჩვენებს: „ეს მოწყობილობა მაგრდება ხელზე და ასე ზომავს მანძილს გარკვეულ წერტილამდე. მოწყობილობა ძალიან დაეხმარება უსინათლო ადამიანებს გადაადგილებაში.“
გიორგი გორგილაძის სადიპლომო ნამუშევარი. მოწყობილობა, რომელიც მანძილს ზომავს.
ლაბორატორიაში გიორგი გორგილაძეც შემოდის, რომელიც ახლა ერთ-ერთ სარეკლამო სააგენტოში მუშაობს. როგორც ის გვეუბნება, ტექნოლოგიებით ისევ დაინტერესებულია და მუშაობას უნივერსიტეტის დამთავრების შემდეგაც აგრძელებს.
„წინა წლებში ლაბორატორიებთან წვდომა არ გვქონდა. დაფინანსება და ტექნოლოგიები უნდა გაიზარდოს, რომ მეტი სტუდენტი დაინტერესდეს ინოვაციებით,“ – გვეუბნება ის. გიორგი ამჟამად დრონის აწყობას ცდილობს.
ზაზა დავითაძის თქმით, ინოვაციების კაბინეტშია დამზადებული მოწყობილობა, რომელიც ნიადაგში ტემპერატურისა და ტენიანობის გასაზომად გამოიყენება. „ასევე შესაძლებელია ფუნქციის დამატება, რომელიც ავტომატურად ჩართავს მორწყვის სისტემას. მარტივია დასამზადებლად და გადაპროგრამებაც შეიძლება.“
მესამე გამოგონება, რომელიც მისი თქმით, ამ ლაბორატორიაში გაკეთდა, ჰაერის ხარისხის საზომი ხელსაწყოა. „ზომავს ჰაერში წნევას, ჟანგბადის, ნახშირორჟანგის რაოდენობასა და აზოტს. ეს მოწყობილობა უნდა გაუმჯობესდეს, რომელსაც დერეფანში დავდგამთ და ინტერნეტში შევძლებთ მის მიერ გამოთვლილი მონაცემების ნახვას ჰაერის ხარისხის შესახებ ყოველდღიურად“.
ხათუნა ბერიძე, სიმძიმის ძალია აჩქარებას საზღვრავს
ზაზა დავითაძის თქმით, ყველაზე საინტერესო, რაც ამ ლაბორატორიაში შეიძლება გაკეთდეს, თანამედროვე მიკროკონტროლირებადი სისტემებია, რომლებიც დამოუკიდებლად მოძრავი ავტომობილების შექმნაზე იმუშავებს.
ფიზიკის დეპარტამენტის ასოცირებული პროფესორი ლალი კალანდია ფიზიკის ლაბორატორიებს გვაჩვენებს. ლაბორატორიებში სტუდენტები არ არიან, რასაც პროფესორი იმით ხსნის, რომ მეცადინეობა აქ დღის პირველ-ორ საათამდე მიმდინარეობს. „მაგისტრატურაში წელს კონკურსიც კი გვქონდა. 5 ადგილზე 6 მსურველი გვყავდა. ბაკალავრიატში ცოტა სუსტი სტუდენტები მოდიან, რადგან სკოლაში ლაბორატორიებში მუშაობის პრობლემა აქვთ მოსწავლეებს. ამიტომ, ეს პრობლემა როგორმე უნდა გამოსწორდეს“, – გვეუბნება ის.
ლაბორატორია სასწავლო-სამეცნიეროა, ამიტომ მისით სარგებლობა დოქტორანტებისა და მაგისტრების გარდა ბაკალავრებსაც შეუძლიათ.
უნივერსიტეტში ახალია ფოტოსტუდიაც. ხარისხის უზრუნველყოფის სამსახურის უფროსის, ინგა შამილიშვილის თქმით, სტუდია მოდულური საგანმანათლებლო პროგრამის ფარგლებში გაკეთდა, სადაც სტუდენტები ბეჭდურ და ონლაინგამოცემებისთვის მუშაობას სწავლობენ.
რამდენიმე წლის წინ უნივერსიტეტში სტუდენტური რადიო მუშაობდა, რომელიც დღეს აღარ ფუნქციონირებს. ინგა შამილიშვილის თქმით, პროექტი პროგრამის ხელმძღვანელების ინდიფერენტულობის მიზეზით შეჩერდა, „თუმცა ვაპირებთ, რომ რადიოც აღვადგინოთ.“
ფოტო სტუდია
ბსუ-ში ყველაზე ძვირადღირებული სამეცნიერო ლაბორატორიაც ფუნქციონირებს, რომლის ღირებულება 250 ათასი ამერიკული დოლარია. ეს ლაბორატორიაც გრანტით არის შეძენილი. ლაბორატორიაში, ძირითადად, სამეცნიერო გამოყენებითი კვლევები მიმდინარეობს და იქ მუშაობა ბაკალავრებზე არ არის გათვლილი. ლაბორატორიაში კვლევები, ძირითადად, შაბათობით ტარდება.
კვლევების პროგრამის ხელმძღვანელის თქმით, ლაბორატორიაში, რეგიონის ინტერესების მიხედვით, ადგილობრივი და შემოტანილი მცენარეული ჯიშების კვლევა ტარდება. „სოფლის მეურნეობის სამინისტროს მიერ დაარსებულ აგროსერვისცენტრში მიღებული ყველა მოსავალი ამ ლაბორატორიაში მოწმდება. შევისწავლეთ ლურჯი მოცვის ჯიშიც, თუ სად უფრო ეფექტური იქნებოდა მისი განაშენიანება,“ – გვეუბნება ალეკო კალანდია.
ბსუ-ში განახლებულია სტომატოლოგიური და სამედიცინო ლაბორატორიებიც.
