შავ ზღვაში კვლავ დაფიქსირდა თევზ ფუგუს ახლო ნათესავის – ვერცხლისფერი მუცელეკლიანის (Lagocephalus sceleratus) გავრცელების ფაქტი. ინფორმაციას ამის შესახებ იქთიოლოგი არჩილ გუჩმანიძე ავრცელებს.
არჩილ გუჩმანიძის განმარტებით, ეს ტოქსიკური თევზია, რომელიც ინვაზიის შემთხვევაში რეალურ საფრთხეს შეუქმნის, როგორც ეკოსისტემას და ბიომრავალფეროვნებას, ასევე ადამიანების ჯანმრთელობას.
ეს თევზი ინდო-წყნარი ოკეანის რეგიონის მკვიდრია. ის ხმელთაშუა ზღვაში სუეცის არხის გავლით შევიდა და 2014 წლიდან შავ ზღვაშიც გამოჩნდა:
„2014 წლიდან დაიწყო მისი დაფიქსირება შავ ზღვაში, ის იდენტიფიცირებულია შავი ზღვის ყველა სანაპიროზე, მიმდინარე წელს კი, ორი შემთხვევა დაფიქსირდა საქართველოს ზღვისპირეთში” – ამბობს არჩილ გუჩმანიძე. მისივე გენმარტებით, პირველი შემთხვევა აფხაზეთის სანაპიროზე დაფიქსირდა, მეორე კი ჩაქვის სანაპიროზე, სადაც „ვერცხლისფერი მუცელეკლიანი“, მეთევზეებმა დაიჭირეს და ვერ ამოიცნეს.
თავიდან თევზი დაფიქსირდა უკრაინაში, ამჟამად რუსეთის მიერ ოკუპირებულ ყირიმში, შემდეგ ნახეს ბულგარეთში, რუმინეთში, თურქეთში, არის რუსეთის ტერიტორიულ წყლებშიც.
„ყველაზე დიდ საფრთხეს წარმოადგენს ძლიერი ნეიროტოქსიკური ნივთიერება ტეტროდოტოქსინი, რომელიც ტეტრაოდონის [ჯგუფი, რომელსაც ვერცხლისფერი მუცელეკლიანი მიეკუთვნება] სხეულშია. ამ შხამის მცირე რაოდენობამაც კი შეიძლება გამოიწვიოს ფატალური მოწამვლა, თუ მას საკვებად არასათანადოდ დამუშავებულს მოიხმარენ. ის იწვევს ნერვული სისტემის პარალიზებას.
გარდა იმისა, რომ თევზი საფრთხეს უქმნის ადამიანებს, მას აქვს უკიდურესად ძლიერი ყბები და ეკლები, რაც აზიანებს სათევზაო ბადეებს, თოკებს და დაჭერილ თევზს. იკვებება მოლუსკებით, თევზებითა და კიბოსნაირებით, რითაც ანაცვლებს ადგილობრივ სახეობებს. ხმელთაშუა ზღვაში მისმა არსებობამ მეთევზეებისთვის უკვე მნიშვნელოვანი ეკონომიკური ზარალი გამოიწვია. მისი ინვაზიის შემთხვევაში შავი ზღვაშიც ეკონომიკური ზარალი დიდი იქნება. მაგალითად, თურქეთში და კვიპროსში ეს უკვე დიდი პრობლემაა“ – განმარტავს იქთიოლოგი.
ეს თევზი მაქსიმუმ 50-70 სანტიმეტრამდე იზრდება.
სპეციალისტის განმარტებით, კლიმატის ცვლილებისა და წყლის ტემპერატურის მატების გამო, ტეტრაოდონს აქვს შავ ზღვაში აქტიური გავრცელების პოტენციალი, რამაც შეიძლება გავლენა მოახდინოს თევზჭერასა და ეკოლოგიურ ბალანსზე.
„ეს ინვაზიური სახეობაა და ნებისმიერი ინვაზია – ეკოსისტემაში ახალი ფორმის შემოსვლა, იწვევს ეკოსისტემაში გადაწყობას, რაც ყოველთვის მტკივნეულია. არ არსებობს ინვაზიის შემთხვევა, რომელმაც შეიძლება ისე ჩაიაროს, რომ არაფერი მოხდეს, გამორიცხულია… ეს ძალიან აქტიური ფორმაა – ფსკერზე კიბოს დაეძებს, ანადგურებს მოლუსკებს, თევზსაც ჭამს საკმაოდ დიდი რაოდენობით, მოკლედ, აქტიურია. მისი დამკვიდრება ჩვენს წყლებში დიდი ზიანის მომტანი იქნება“ – ამბობს იქთიოლოგი.
არჩილ გუჩმანიძე მოქალაქეებს აფრთხილებს და მოუწოდებს, რომ უცნობი თევზის აღმოჩენის შემთხვევაში გადაიღონ ფოტო ან ვიდეო, ჩაიწერონ აღმოჩენის ადგილმდებარეობა და აცნობონ სპეციალისტებს. ეს მონაცემები მეცნიერებს ინვაზიური სახეობების გავრცელების უკეთ თვალყურის დევნებაში ეხმარება.
„აქ სამუშაოა. როგორც მინიმუმ, ინფორმირება უნდა მოხდეს მოსახლეობის, შესაბამისმა სტრუქტურებმა – სახელმწიფო, არასახელმწიფო, აკადემიურმა – ამაზე უნდა ვიმსჯელოთ, უნდა განვიხილოთ, რა ხდება, რა მოლოდინები გვაქვს, უნდა მოხდეს ანალიზი და გარკვეულწილად, ღონისძიებები უნდა დავსახოთ.
რა თქმა უნდა, ჩვენ ინვაზიას ვერ გავაჩერებთ ამ ეტაპზე, მაგრამ უნდა ვიცოდეთ, რა შეიძლება მოხდეს ჩვენთან. თუ ჩვენ ეს ვიცით წინასწარ – ჩვენ გვაქვს დრო. დრო გვაძლევს საშუალებას მოვემზადოთ, დავაზღვიოთ და ა.შ. თურქეთივით არ უნდა დავიწყოთ – ეს თევზი რომ გახდება მასიური და მერე პრემიები ვარიგოთ მის დაჭერაზე. ჯობს, რომ ვიფიქროთ. ბევრი არაფრის გაკეთება არ შეგვიძლია, მაგრამ ინფორმირებულები მაინც უნდა ვიყოთ. ამ თევზს ნეიროტოქსინი აქვს და ამ თევზს მოსახლეობა და მეთევზეები არ იცნობენ.
მზად უნდა ვიყოთ, რომ ნაკლებად მტკივნეულად წარიმართოს ინვაზიის პროცესი, რა თქმა უნდა, თუ ის დაიწყება. პირველი ნიშნები არის, მაგრამ ეს არ ნიშნავს იმას, რომ ეს აუცილებლად ინვაზიაში გადაიზრდება“ – ამბობს არჩილ გუჩმანიძე.
ამავე თემაზე:
