კვირის ამბები,მთავარი,სიახლეები

„განათლებით დამძიმებული თავები“ და განათლების პოლიტიკა

17.09.2016 • 2646
„განათლებით დამძიმებული თავები“ და განათლების პოლიტიკა

პარტია „ქართული ოცნების“ დამფუძნებელმა, ყოფილმა პრემიერმა ბიძინა ივანიშვილმა, რომელიც წინასაარჩევნოდ არასამთავრობო ორგანიზაციის სახელით ხვდება ჟურნალისტებს, ერთ-ერთ შეხვედრაზე, „რესპუბლიკელების“ კრიტიკის დროს განაცხადა, რომ ისინი „განათლებით დამძიმებული თავებით, ხშირად ასეთ შეფასებებს აკეთებენ, რომ „ილია არცთუ ისე კარგი კაცია“, რომ „ვიღაც დამპყრობელი არც თუ ისე ცუდია“, რასაც საზოგადოება ადეკვატურად პასუხობს“. რას ნიშნავს ქვეყანაში ერთ-ერთი გავლენიანი პირის მხრიდან განათლების უარყოფით კონტექსტში გამოყენება და როგორია ივანიშვილის მიერ დაარსებული მმართველი პარტიის განათლების პოლიტიკა? ამ თემაზე „ბათუმელებთან“ განათლების ექსპერტმა სიმონ ჯანაშიამ ისაუბრა. 

ბატონო სიმონ, როგორ ფიქრობთ, რატომ გამოიყენა ბიძინა ივანიშვილმა განათლება უარყოფით კონტექსტში და არის თუ არა ეს ირიბი პროპაგანდა იმის, რომ განათლებული ადამიანი ქვეყნისთვის სახიფათოა? 

საქართველოში, ზოგადად, პოლიტიკა არის ანტიინტელექტუალური, თუმცა, ეს იმას არ ნიშნავს, რასაც ინტელექტუალური ადამიანები ამბობენ, ყოველთვის ჭკვიანურია. განათლებულ და გაუნათლებელ ადამიანს შორის ის განსხვავებაა, რომ განათლებულ ადამიანს მეტ რაღაცაზე აქვს ეჭვი, ნაკლებად ხისტი პოზიცია აქვს და შეუძლია იმსჯელოს, როცა გაუნათლებელ ადამიანებს უფრო მეტი პასუხები აქვთ, ვიდრე კითხვები.
აი, ეს არის პრობლემა. ამიტომ, საკმარისია ადამიანმა კითხვა დასვას კერპის შესახებ, რომელსაც გაუნათლებელი საზოგადოების ნაწილი აღიარებს უპირობოდ და მაშინვე ჩნდება კითხვა, რომ ეს ადამიანი ხომ არ არის არაპატრიოტი?

აზროვნება მიიჩნევა არაპატრიოტულად დიდი ხანია და გარკვეული კონტექსტები მოქმედებს ამაზე.

ვანიშვილმა ასევე თქვა, რომ „განათლებით დამძიმებულ თავებს საზოგადოება ადეკვატურად პასუხობს“, ანუ ისინი არ მოსწონთო. ეს რას ნიშნავს?

საზოგადოების გარკვეული ნაწილი უკრიტიკოდ იღებს ბევრ კლიშეს, დოგმას, ჩვენი კულტურის, ისტორიის შესახებ და ნებისმიერი გადახვევა ოფიციალური ვერსიისგან, ღალატად აღიქმება. ეს არაადეკვატურია თანამედროვე საზოგადოებისთვის. ადეკვატური იქნებოდა ტოლერანტობა განსხვავებული აზრის მიმართ, რომელიც გვეხმარება აზრის ჩამოყალიბებაში. როგორ უნდა ჩამოვაყალიბო ჩემი აზრი, თუ ღია ალტერნატივებს ვერ დავინახავ. რაც შეეხება ივანიშვილს, ის პოლიტიკურ განცხადებებს აკეთებს და სიმართლესთან ახლოს არის თუ არა, ამას არანაირი მნიშვნელობა არ აქვს.

პოლიტიკური სარჩული გასაგებია, მაგრამ ამით ის არ ახდენს განათლებული საზოგადოების, ზოგადად განათლების იდეის დისკრედიტაციას?

ამ განცხადებით ნაკლებად, მაგრამ განათლების დისკრედიტაცია მაშინ ხდება, როცა საუბარია იმაზე, რომ იმარჯვებს ის, ვისაც უფრო მაგარი კუნთები აქვს. ის, ერთი მხრივ, მსგავსი ტერმინებით საუბრობს, მეორე მხრივ კი, ცდილობს სწორედ განათლებული ადამიანები მოიყვანოს თავისი პარტიის რიგებში. საარჩევნო სიის ათეულში სწორედ იმაზეა აქცენტი გაკეთებული, ვის ჰქონდა ჰარვარდი [უნივერსიტეტი] დამთავრებული ან ვიღაც მოაზროვნეთა კლუბშია. განათლების დისკრედიტაცია იმით უფრო ხდება, როცა მინისტრი ამბობს, რომ ის მასწავლებლები, რომლებიც გამოცდას ვერ აბარებენ, მაინც მაღალი კვალიფიკაციის არიან. ამით არა მარტო მასწავლებლის პროფესიის დისკრედიტაცია ხდება, არამედ მთელი საგანმანათლებლო სისტემის.

როცა ის საუბრობს „განათლებით დამძიმებულ თავებზე“ უარყოფით კონტექსტში, ეს ნიშნავს იმას, რომ მას შეიძლება ჰქონდეს პირადი კომპლექსები განათლებულ ადამიანებთან მიმართებაში, თუ შეიძლება განვიხილოთ როგორც გაუაზრებელი განცხადება?

ფაქტია, რომ ივანიშვილის მიღწევები არ არის დაკავშირებული განათლებასთან, მაგრამ იცის როგორია კონკრეტულ შემთხვევაში საზოგადოების განწყობა და ცდილობს ამ განწყობაზე ითამაშოს. ანუ მიზანია, რომ თავისი მოწინააღმდეგეები დაამციროს. ფაქტია, რომ ის არ არის ადამიანი, რომელმაც იფიქრა, რაღაც ისწავლა და ამიტომ არის წარმატებული. ხშირად ასეთი ადამიანები უფრო ქედმაღლურად უყურებენ სხვებს, რომლებიც აკრიტიკებენ მას, ვთქვათ, გაუნათლებლობის თუ გულუბრყვილო იდეების გამო.

მმართველ პარტიაზე ივანიშვილის გავლენა დიდია. თქვენი აზრით, მისი შეფასებები სამინისტროს პოლიტიკაზე აისახება თუ არა?

ხელისუფლების გზავნილები განათლების მიმართ ბევრნაირია, თუმცა ურთიერთგამომრიცხავი. არის საუბარი სხვადასხვა პროგრამაზე, თუმცა, ზოგადად, განათლების პოლიტიკა ძალიან სუსტია. მათი საარჩევნო გზავნილები ორიენტირებულია არჩევნების მოგებაზე და არა განათლების პრობლემების გაანალიზებაზე. ისინი განათლების სფეროში დასაქმებულებს ეუბნებიან, რომ არ შეექმნებათ პრობლემები იმ შემთხვევაშიც კი, თუკი ცუდად იმუშავებენ. ეს არის გულის მოგებაზე ორიენტირებული პოლიტიკა და არა რეალური პრობლემების გადაჭრაზე.

ბიძინა ივანიშვილი მუდმივად იწონებს თავს იმით, რომ დაუშურებლად ხარჯავს მილიონებს ქველმოქმედებაში, წლობით აფინანსებდა პარტიებს, ე.წ. რჩეულ ინტელიგენციას და ა.შ. მაგრამ არასდროს მოუწონებია თავი იმით, რომ, ვთქვათ, ნიჭიერი ახალგაზრდების სწავლა დააფინანსა, თუ არ ჩავთვლით მის დაინტერესებას ტექნოლოგიური უნივერსიტეტით. თქვენ თუ გახსენდებათ მისი მნიშვნელოვანი აქტივობა განათლებასთან დაკავშირებით? 

ოლიმპიადები ჩაატარა შარშან, მისი პრემიერობის დროს გადაწყდა სამეცნიერო ხარისხების დაფინანსება, ანუ რაღაც ინიციატივები იყო. თავის დროზე აფინანსებდა განათლებას, სანამ ხელისუფლებაში მოვიდოდა, მაგალითად, საჩხერეში ყველა მასწავლებელს უხდიდა დანამატს.

ეს იმიტომ ხომ არა, რომ, ვთქვათ, მაშინაც კონკრეტული ჯგუფის მომადლიერებაზე იყო ორიენტირებული და არა განათლების ხელშეწყობაზე? 

საჩხერის შემთხვევაში კი, რადგან ყველამ იცოდა, რომ ეს მისი დაფინანსება იყო, მაგრამ სკოლების რემონტები, ინვენტარის შეძენა და ა.შ. არ იყო ცნობილი საზოგადოებისთვის. მაშინ არ იყო ეს პიარისთვის გაკეთებული. თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის გარემონტებაც კარგი საქმეა, მაგრამ ეს არ არის საკმარისი. როცა ხელისუფლებაში მოვიდა, უკვე სისტემების გაუმჯობესებაზე უნდა ეზრუნა, რაც არ გაკეთებულა.

გადაბეჭდვის წესი


ასევე: