„რუსები უნდა ელოდონ უკრაინელების კონტრშეტევას,“ – გადამდგარი გენერალ-მაიორი ვახტანგ კაპანაძე დაახლოებით ერთ კვირაში ელოდება დაპირისპირების ახალ ტალღას ბახმუტთან, სადაც უკრაინამ შესაძლოა ახალ დარტყმით დაჯგუფებას მოუყაროს თავი.
ფართომასშტაბიანი კონტრდარტყმისთვის კი, უკრაინას დასავლეთიდან შესაბამისი სამხედრო ტექნიკა ჯერ არ მიუღია. ვახტანგ კაპანაძე ფიქრობს, რომ რუსეთი დასუსტებულია და ამას აჩვენებს ისიც, რომ ბახმუტის აღება 8 თვეა უჭირს. გადამდგარი გენერალი ელის, რომ რუსეთი სარაკეტო თავდასხმებით ისევ ეცდება უკრაინის პოზიციების შეცვლას.
„…საპასუხოდ უკრაინელებმაც დაარტყეს ჰაიმარსიდან მარიუპოლის აეროდრომს. ვფიქრობ, კიდევ იქნება დარტყმა რუსების მხრიდან, ასეთი წინათგრძნობა მაქვს, ვინაიდან ხომალდები არ დაბრუნებულან უკან, სევასტოპოლში,“ – გვიყვება გადამდგარი გენერალი.
ვახტანგ კაპანაძე მოხიბლული ჩანს მარტივი, მუყაოს დრონებით, რომელიც ავსტრალიელებს გაუგზავნიათ უკრაინელებისთვის, უკრაინელ ხელოსნებს კი, იაფად დარტყმითი დრონები შეუქმნიათ.
„სადღაც 60-დან 80 კილომეტრამდე ფრენის რადიუსი აქვს. ეს პიცის ზომის ყუთებია, ადვილად ასაწყობია და ავსტრალიელები იყენებდნენ მიუწვდომელ ადგილებში მცირე ზომის ტვირთის გადატანისთვის,“ – განმარტავს გადამდგარი გენერალი.
„ბათუმელებმა“ ვახტანგ კაპანაძესთან ინტერვიუ ჩაწერა. ის სამხედრო მეცნიერებათა დოქტორია და საქართველოს გენერალური შტაბის უფროსი ორჯერ იყო. ვახტანგ კაპანაძე ანალიტიკური ორგანიზაცია „ჯეოქეისის“ მრჩეველია.
- ბატონო ვახტანგ, რა ხდება ამჯერად ბახმუტთან?
მთავარია ის, რომ უკრაინამ გადაწყვიტა დაჯგუფების შექმნა, რომ ბახმუტისთვის ბოლომდე იბრძოლოს, სამხრეთიდან გადაისროლეს დამატებითი ძალები ბახმუტისკენ. ეს ძალები ჯერჯერობით არ არიან ჩაბმული ამ ბრძოლაში, თუმცა დიდი საბრძოლო დაპირისპირება მზადდება. ალბათ ამ ერთ კვირაში იქნება მნიშვნელოვანი შეტაკებები.
რაღაც ნაწილი გამოიყვანა უკრაინამ ბახმუტიდან, ეს შესაძლოა იყოს როტაცია. მცირე დანაყოფებია იქ დარჩენილი… უკრაინელებმა აღადგინეს ის ხიდი, რომელიც რუსებმა ააფეთქეს და ერთადერთი გზა არის ბახმუტში შესასვლელად.
„ვაგნერის“ შემადგენლობამ ფაქტობრივად აღმოსავლეთ ბახმუტი დაიკავა, ანუ მდინარის ერთი მხარე მთლიანად, გარკვეული წარმატებები აქვთ ასევე რუსებს ჩრდილოეთიდან და სამხრეთიდან. რუსებს აქვთ აქტიური მცდელობა, როგორმე ალყაში მოაქციონ ბახმუტი, თუმცა ეგ არ ნიშნავს აღებას. კარგად გვახსოვს მარიუპოლი – რამდენი ხანი ეწინააღმდეგებოდნენ რუსებს სრულად ალყაში მყოფი მებრძოლები, აქ კი, სრულად ალყის შენარჩუნება რთული იქნება.
ბახმუტში რუსებმა ორი სარტყელი უნდა გააკეთონ – შიდა და გარე, რადგან ალყის გარეთაც არიან უკრაინული დანაყოფები.
თუკი ეს გადაწყვეტილება იქნება მიღებული, რომ ბოლომდე უნდა იბრძოლონ ბახმუტისთვის, მაშინ რუსები უნდა ელოდონ უკრაინელების კონტრშეტევას.
- თქვენი აზრით, რატომ ჩათვალა ზალუჟნიმ საჭიროდ ბახმუტის დაცვა და ამისთვის ახალი დარტყმითი დაჯგუფების შექმნა?
ორივე მხარე ირწმუნება, რომ ბახმუტი არის ხაფანგი მოწინააღმდეგისთვის. რუსები ირწმუნებიან, რომ უკრაინელებს ბახმუტთან ბრძოლით არ მისცეს კონტრდარტყმის საშუალება სამხრეთში, რასაც ყველა ელოდა. უკრაინელები კი ამბობენ, რომ რუსები ბახმუტში ჩაითრიეს გრძელვადიან დაპირისპირებაში და ამ გზით მაქსიმალურად ასუსტებენ.
უკრაინელებს აქვთ ეს არგუმენტიც: დროის მოგება და თავდაცვითი სიღრმის გაძლიერება.
- თქვენი გამოცდილება რას გეუბნებათ, მოახერხებენ საბოლოოდ უკრაინელები ბახმუტის დაცვას?
გააჩნია, რა მასშტაბის შეტევა განხორციელდება. მე ისევ ეჭვი მეპარება, რომ ბახმუტი ვერ აიღონ რუსებმა, მაგრამ ეს იქნება მათი ბოლო წარმატება. ისინი ხარჯავენ ისეთ რესურსებს ბახმუტზე, რომ თუ მართლაც მოახერხეს ბახმუტის აღება, ეგ ძალიან დიდ ფასად დაუჯდებათ.
- 8 თვეა ვერ ახერხებს რუსეთი ბახმუტის აღებას. ეგ აჩვენებს, რომ რუსეთი დასუსტდა, თუ არის სხვა დაშვებაც?
რუსეთი დასუსტებულია, ორი აზრი არ არსებობს.
გარდა ამისა, ბახმუტის მიმართულებაზე რუსებმა თავიდანვე არასწორად დაიწყეს შეტევა – ქალაქზე დაიწყო შეტევა, მისი ბლოკირებისა და ალყაში მოქცევის ნაცვლად. ბახმუტი დონეცკიდან სასაზღვრო ზოლში მდებარეობს და 2014 წლიდან გადადიოდა ხელიდან ხელში. შესაბამისად, ის უკრაინელებს თავდაცვისთვის ჰქონდათ მოწყობილი.
მარიუპოლი, რომელიც ბახმუტზე გაცილებით დიდია, დაახლოებით 5 თვეში აიღეს. ეს აჩვენებს იმას, რომ რუსებს აღარ გააჩნიათ ის ძალები, რაც ჰქონდათ. ნუ დაგვავიწყდება ისიც, რომ უკრაინელები უკვე ადაპტირდნენ ამ ომისთვის.
ამჯერად უკრაინა ეცდება, ბახმუტის დაცვის ამოცანით დაარტყას რომელიმე მიმართულებას და შეტევის შეჩერება შეძლოს, ასევე აქცენტის გადაიტანოს სხვა მიმართულებაზე.
- შესაძლოა, უკრაინამ მოახერხოს ფართომასშტაბიანი დარტყმითი დაჯგუფების შექმნა?
არა. ეს უკვე ნიშნავს, რომ უახლოეს მომავალში უკრაინა ვერ შეძლებს ფართომასშტაბიანი დარტყმისთვის დაჯგუფების შექმნას, ბრძოლა იღებს ლოკალური შეტაკებების სახეს. რესურსების ასე გახარჯვა დიდი ფრონტზე ნიშნავს, რომ ბრძოლა იღებს უფრო პოზიციური დაპირისპირების სახეს ცალკეული, ლოკალური უპირატესობებით და უკანდახევით – ტაქტიკურ დონეზე გადავა მთელი ფრონტის ხაზი.
ეს არის უკრაინელების გასათვლელი – აქ პრობლემაა ის, რომ ერთდროულად ვერ იღებენ ტექნიკას, რაც მათ სჭირდებათ. მათ ურჩევნიათ, რომ არ დაუთმონ დამატებითი ტერიტორიები, რათა გარკვეული უპირატესობა არ მიიღონ რუსებმა განსაკუთრებით, მორალური და ფსიქოლოგიური.
ორივე გრძნობს, რომ ახლოვდება კულმინაცია, რაღაც მომენტში დადგება საკითხი ცეცხლის შეწყვეტაზე. ორივე მხარე ცდილობს მოლაპარაკებებზე ძლიერი პოზიციიდან მივიდეს.
- წინა ინტერვიუში გვიყვებოდით, რომ კარგი იქნებოდა მოულოდნელად სხვა მიმართულების გააქტიურება უკრაინელების მხრიდან, მაგალითად, დნესტრისპირეთში. დნესტრისპირეთის სეპარატისტული რეჟიმი აცხადებს, რომ უკრაინამ ტერაქტი მოაწყო. რა ხდება თქვენი ინფორმაციით?
ჯერჯერობით ახალი ამ კუთხით არაფერია, თუმცა ვრჩები იმ აზრზე, რომ უკრაინელებს აქვთ ეს კოზირი, დაარტყან დნესტრისპირეთს. ეს ძალიან მტკივნეული იქნება რუსეთისთვის.
- ამერიკის ომის კვლევის ინსტიტუტის მონაცემებით, დიდი სარაკეტო თავდასხმა ჰქონდა რუსეთს გუშინ უკრაინაში. ამოცანა არის ისევ ენერგოინფრასტრუქტურის განადგურება?
81 რაკეტა იყო გაშვებული, როგორც გავიგე და ეს იყო პასუხი იმ დივერსიულ აქტებზე, რაც მოხდა რუსეთსა და ბელარუსში. ჩვენ ვისაუბრეთ წინა ინტერვიუში იმაზე, რომ აღარ ჩანდა უპილოტო საფრენი აპარატები და ზუსტად ამ კომბინირებული დარტყმისთვის გამოიყენეს ერთობლივად, ვინაიდან ამ დროს საჰაერო თავდაცვის სისტემის ყურადღება გადადის უპილოტოებზე და, შესაბამისად, მძლავრი რაკეტა დაუზიანებელი რჩება.
საპასუხოდ უკრაინელებმაც განახორციელეს დარტყმა ჰაიმარსიდან მარიუპოლის აეროდრომზე. ვფიქრობ. კიდევ იქნება დარტყმა რუსების მხრიდან, ასეთი წინათგრძნობა მაქვს, ვინაიდან ხომალდები არ დაბრუნებულან უკან, სევასტოპოლში.
- ამასობაში რამდენად ექმნებათ რუსებს სამხედრო ტექნიკის შევსების პრობლემა? – ბრიტანეთის დაზვერვის მონაცემებით, არსებობს შესაძლებლობა, რომ პირველი გვარდიის სატანკო არმიის ნაწილებმაც კი, რომელიც, სავარაუდოდ, რუსეთის არმიის მთავარი სატანკო ფორმირებაა, გამოიყენონ ძველი T-62 ტანკები, წინა დანაკარგების კომპენსაციისთვის.
მეც მაქვს ეს ინფორმაცია. ფაქტია, რომ რუსეთი ვერ ასწრებს დაზიანებული ტექნიკის რემონტს და ვერც ახლის წარმოებას. შესაძლებელია ისიც, რომ რუსეთი აგროვებდეს ტექნიკას დარტყმითი დაჯგუფებისთვის, ხოლო ყოველდღიურად იყენებს არსებულ ტექნიკას, რაც მრავლად აქვს შემორჩენილი საბჭოთა კავშირიდან.
ახლა მთავარია, ვის ეყოფა ძალა, რომ არ მივიდეს კულმინაციის წერტილამდე, მოწინააღმდეგე აიძულოს, რომ მთელი ძალები მიიყვანოს, შინაურულად რომ ვთქვათ – წკიპზე.
- რა ტენდენცია იკვეთება რუსეთში – დაალაგეს ურთიერთობა პრიგოჟინმა და შოიგუმ?
პირიქით, პრიგოჟინი იძახის, საერთოდ მომკვეთეს პუტინსო. რაც ჩანს ღია წყაროებიდან, ჯერ ამ ურთიერთობას დალაგების პირი არ უჩანს. რა თქმა უნდა, ეს აისახება რუსეთის სამხედრო შესაძლებლობებზე და დადებითად არა, ცხადია. პუტინი ხანს ერთს ემხრობა, ხან – მეორეს,
დიქტატორულ რეჟიმებს უყვართ ბალანსის შექმნა. პუტინი ამ ეტაპზე უფრო თავდაცვის სამინისტროსკენ არის და ვნახოთ, შემდეგში რა იქნება. არ არის გამორიცხული, მოულოდნელად ისევ პრიგოჟინს დაუჭიროს მხარი.
ჩემი აზრით, პრიგოჟინის ამბიციები და მისი ასე აღზევება პუტინს არ მოსწონს.
- რატომ?
შეიძლება, მას კონკურენტად ხედავს.
- რადგან ფინანსური სანქციების გამო რუსეთის ეკონომიკა არის კლებადი, რამდენად მოახერხებს რუსეთი გაჭიანურებული ომის წარმოებას?
ამ დინამიკით და იმ რესურსებით, რაც საბჭოთა კავშირიდან შემორჩა, რუსეთს შეუძლია წლობით აწარმოოს მსგავსი დაპირისპირება. ეს ხომ არ არის თანამედროვე, მანევრული ბრძოლა? ეს არის სტაციონარული, პოზიციური დაპირისპირება ერთმანეთში, დაბალი რაოდენობით მაღალი სიზუსტის იარაღის გამოყენება, აქ არ არის საჰაერო ბრძოლები და რესურსების აქეთ-იქეთ გადასროლა.
- თქვენი აზრით, რა დრო დასჭირდა დასავლეთიდან უკრაინისთვის დაპირებული სამხედრო ტექნიკის მიწოდებას?
რთულია ამის დაზუსტებით თქმა, რადგან ამისთვის საჭიროა დახურული საწარმოების ხელახლა ამუშავება. როგორც ვიცით, გერმანიამ დაიწყო, მაგალითად, ჭურვების საწარმოს ამუშავება. განადგურდა, ან დაზიანებულია ის ტექნიკა, რომელიც ჩათვალეს, რომ აღარ სჭირდებოდათ. აღდგენას და ფორმაში მოყვანას დრო სჭირდება… სათადარიგო ნაწილები პრობლემაა, ექსპლუატაცია პრობლემაა.
თუ ერთდროულად მიიღებს უკრაინა დაპირებულ ტანკებს და თვითმფრინავებს, ეს იქნება თვისობრივი გარდატეხა, ასევე ჰაიმარსის 150-კილომეტრიან რაკეტებს.
მაგალითად, უკრაინამ ახლა მიიღო ავსტრალიისგან მუყაოს დრონები, რომელიც უმარტივესია და სადღაც 60-დან 80 კილომეტრამდე ფრენის რადიუსი აქვს. ეს პიცის ზომის ყუთებია, ადვილად ასაწყობია და ავსტრალიელები იყენებდნენ მიუწვდომელ ადგილებში მცირე ზომის ტვირთის გადასატანად. უკრაინელებმა ხელოსნებმა ეს მუყაოს ყუთები გადააკეთეს დარტყმით დრონებად.
თითოეული ასეთი დრონი დაახლოებით 600 დოლარამდე ჯდება. ძვირადღირებულ „ბაირახტარებს“ უფრო სიღრმეში გამოიყენებენ, ახლო მანძილზე კი – ეს შეიძლება. ამით გარდატეხას ვერ შეიტან, მაგრამ დაეხმარება საკმაოდ.
დღეს ვკითხულობდი ბრიტანულ პრესაში, რომ დიდ ბრიტანეთს შეიარაღებაში ჰქონია მხოლოდ 157 ტანკი. ძალიან ჭკვიანმა პოლიტიკოსებმა გადაწყვიტეს, რომ ომი აღარ იქნება და აღარ იყო საჭირო ეს ჯავშანტექნიკა. ფაქტის წინაშეა ახლა ყველა, რომ ამ აღჭურვილობის წარმოებას ვერ ახერხებენ იმ რაოდენობით და სისწრაფით, რაც უკრაინას სჭირდება.
