თურქეთი საქართველოს მოქალაქეებისთვის ერთ-ერთი ყველაზე მოთხოვნადი ქვეყანაა, სადაც დასაქმება შეუძლიათ.
თურქეთის სახელმწიფოს საქართველოს მოქალაქეებისთვის აქვს ლეგალურად დასაქმების სეზონური პროგრამა, ამის გარდა შესაძლებელია გაკეთდეს სამუშაო ვიზები. უცხო ქვეყანაში ლეგალურად დასაქმება ნიშნავს, რომ მოქალაქის საბაზისო უფლებები იქნება დაცული.
მიუხედავად ამისა, თურქეთში ცხოვრობს და მუშაობს საქართველოს არაერთი მოქალაქე, რომლებსაც დარღვეული აქვთ სავიზო რეჟიმი. ისინი დეპორტის შიშით ქვეყანაში დაბრუნებას ვერ ახერხებენ.
საკონსულტაციო-სათარჯიმნო კომპანია „დასტურის“ ხელმძღვანელი, მიხეილ ჭაღალიძე ამბობს, რომ საქართველოს მოქალაქეებს ყველაზე ხშირად სავიზო რეჟიმის დარღვევის გამო ადეპორტებენ. ასევე ადეპორტებენ, თუ ჩადენილი აქვთ მცირე დანაშაულები ან გადააქვთ კონტრაბანდული საქონელი.
კორონავირუსის პანდემიის დაწყების შემდეგ, 2020 წლის ივნისში, თურქეთში ლეგალურად ყოფნის ვადების დამრღვევ უცხოელთათვის ახალი რეგულაცია ამოქმედდა: თურქეთში შესვლაზე აკრძალვას, იგივე დეპორტს არ ექვემდებარება პირი, ვისაც სამ თვეზე ნაკლები ვადაგადაცილება აქვს, საკუთარი ნებით ტოვებს ქვეყანას და გასვლისას იხდის ჯარიმას.
ასევე დეპორტის გარეშე შეუძლიათ დატოვონ თურქეთი იმ პირებმა, ვისაც დარღვეული აქვთ სავიზო რეჟიმი, მიღებული აქვთ გაფრთხილება ქვეყნის დატოვების შესახებ, მაგრამ ქვეყანაში მათი არალეგალურად ყოფნა სამ თვეზე ნაკლებია. თუ ეს პირები დათქმულ ვადაში დატოვებენ ქვეყანას, გასვლისას გადაიხდიან მხოლოდ ჯარიმას და არ მიიღებენ დეპორტს.
ახალი კანონის თანახმად, პირი, რომელიც თურქეთში არალეგალურად სამ თვეზე მეტი ხნით იმყოფებოდა, მაგრამ საკუთარი ნებით ტოვებს ქვეყანას, საზღვარზე იხდის ჯარიმას. ჯარიმასთან ერთად მას გარკვეული პერიოდით ეკრძალება თურქეთში შესვლა.
- თუ პირს სავიზო რეჟიმი დარღვეული აქვს 3 დან – 6 თვემდე, მას ერთი თვით აეკრძალება თურქეთის ტერიტორიაზე შესვლა.
- თუ პირს სავიზო რეჟიმი დარღვეული აქვს 6 თვიდან – 1 წლამდე, მას სამი თვით აეკრძალება თურქეთის ტერიტორიაზე შესვლა.
- თუ პირს სავიზო რეჟიმი დარღვეული აქვს 1 წლიდან – 2 წლამდე, მას 1 წლით აეკრძალება თურქეთის ტერიტორიაზე შესვლა.
- თუ პირს სავიზო რეჟიმი დარღვეული აქვს 2 წლიდან – 3 წლამდე, მას 2 წლით აეკრძალება თურქეთის ტერიტორიაზე შესვლა.
- თუ პირს სავიზო რეჟიმი დარღვეული აქვს 3 წელზე მეტი ხნით, მას 5 წლით აეკრძალება თურქეთის ტერიტორიაზე შესვლა.
შესაძლებელია თუ არა დეპორტის მოხსნა და როგორ?
„რამდენიმე სახის მიმართვაა, რითაც შეიძლება მოიხსნას დეპორტი – ტურისტული მიმართვა, სამუშაო, სასწავლო, სამედიცინო და ოჯახის გაერთიანების მიზნით. ყველაზე მარტივია ტურისტული განაცხადის შევსება ვიზის მისაღებად, რომლითაც იხსნება დეპორტი.
მაგრამ ბოლო პერიოდის ტენდენცია ასეთია – ტურისტულ ვიზაზე ბოლოს რაც გავაგზავნეთ, 90 % უარი მოვიდა. მოქალაქეებს ვურჩევ, რომ არ გააკეთონ განაცხადი ტურისტულ ვიზაზე. აზრი არ აქვს, უარი მოდის,“ – ამბობს საკონსულტაციო-სათარჯიმნო კომპანია „დასტურის“ ხელმძღვანელი მიხეილ ჭაღალიძე.
ის წლებია საქართველოს მოქალაქეებს ეხმარება სავიზო და სხვა საჭირო დოკუმენტაციის მოწესრიგებაში, რომელიც თურქეთის რესპუბლიკაში ლეგალურად დასაქმებისთვისაა საჭირო.
მიხეილ ჭაღალიძე
მიხეილ ჭაღალიძის თქმით, დეპორტის მოხსნა შესაძლებელია ოჯახის გაერთიანების მოტივით, თუ მოქალაქეს ჰყავს თურქეთის მოქალაქე მეუღლე ან შვილი.
„ყველაზე მარტივია ტურისტული ვიზა. გამოაგზავნინებ მოწვევას, დაჯავშნი სასტუმროს და ბილეთებს. ჩააბარებ განაცხადს.
სხვა ვიზები არის ორეტაპიანი. მაგალითად, სამუშაო ვიზებზე რომ განაცხადს ჩააბარებ, პარალელურად თურქეთში უნდა გყავდეს დამსაქმებელი ნაპოვნი, გააფორმო მასთან ხელშეკრულება შაბლონით, რომელიც შემუშავებული აქვს თურქეთის საგარეო საქმეთა სამინისტროს. სხვა საბუთებსაც მოაგროვებ, ჩააბარებ საკონსულოში. საკონსულო გაძლევს კოდს, რომლითაც დამსაქმებელი უნდა წავიდეს თურქეთის შემოსავლების სამსახურში და უნდა აიღოს პასუხისმგებლობა, რომ მის მიერ დასაქმებული საქართველოს მოქალაქის გადასახადებს გადაიხდის. სიგორტას ეძახიან – დაზღვევა, რაც უნდა გადაიხადოს.
თუ დამსაქმებელი მეორე ეტაპს არ გაივლის, ამ შემთხვევაში მოქალაქე შეტანილ თანხას კარგავს, რაც საკმაოდ სოლიდურია. იკარგება დროც.
ოფიციალურად, საკონსულოში გადასახდელია 50 დოლარი. ამის შემდეგ განაცხადის მომზადებას (აპლიკაციის შევსებას) სჭირდება 50 ლარი. ამას ემატება თარგმანი – ერთი გვერდის თარგმანის ღირებულება 25 ლარიდან იწყება და 40 ლარამდე ადის.
სტუდენტებსაც შეუძლიათ ვიზის აღება, მაგრამ სტუდენტები ძირითადად არ არღვევენ სავიზო რეჟიმს,“ – ამბობს მიხეილ ჭაღალიძე.
საქართველოს მოქალაქეებს, რომლებიც საზღვარზე სავიზო რეჟიმის დარღვევით გადმოდიან, დეპორტთან ერთად უწერენ ჯარიმას. მიხეილ ჭაღალიძის თქმით, ჯარიმის გადახდა სავალდებულოა.
„ჯარიმა, რომელსაც სავიზო რეჟიმის დარღვევისთვის აძლევს თურქული მხარე საქართველოს მოქალაქეებს, სავალდებულოა გადასახდელად. ბევრი ფიქრობს საქართველოს მხარეს გადმოსვლისას, რომ არ გადაიხდის და მერე ეს ჯარიმა თავისით ჩამოიწერება.
როცა არ უნდა წავიდნენ, ერთი წელი იქნება საზღვრის კვეთიდან გასული თუ ხუთი, აზრი არ აქვს – თურქული მხარე მაინც ითხოვს ამ თანხის გადახდას.
თუნდაც დაადეპორტონ. ეს ეშლებათ ხშირად. ადრე იყო დეპორტს რომ ჩაგირტყამდნენ, ჯარიმას აღარ გიწერენ. ახლა დეპორტთან ერთად ჯარიმასაც გიწერენ, რომლის გადახდაც, სავალდებულოა, – ამბობს მიხეილ ჭაღალიძე.
კიდევ ერთი საკითხი, რომელიც მოქალაქეებს ხშირად აინტერესებთ არის თანხა, თუ რა ოდენობის იქნება ჯარიმა, რომლის გადახდაც მოუწევს მოქალაქეებს.
„დოლარის ვალუტაში აჯარიმებენ, მაგრამ იმ დღის კურსით, რომელ დღესაც პირი კვეთს საზღვარს. თითოეულ გადაცილებულ დღეზე თვლიან კურსის მიხედვით. ამის გამო იცვლება ჯარიმების ოდენობა,“ – ამბობს მიხეილ ჭაღალიძე.
მისი თქმით, არსებობს სპეციალური საიტი, სადაც მოქალაქეს თავად შეუძლია გამოითვალოს დაახლოებით რა ოდენობის ჯარიმის გადახდა მოუწევს სავიზო რეჟიმის დარღვევის გამო.
