მთავარი,სიახლეები,ჯანმრთელობა

როგორ მუშაობს 18 ან 16-საათიანი დიეტა – ექიმის რჩევები

08.02.2022 • 68207
როგორ მუშაობს 18 ან 16-საათიანი დიეტა – ექიმის რჩევები

ინტერვალური შიმშილი, იგივე „ფასთინგი“, რომელსაც ხშირად „18 ან 16 საათიან დიეტას“ უწოდებენ, არის დიეტის ტიპი, რომლის დროსაც ადამიანი დღის ბოლო კვებიდან მეორე დღის პირველ კვებამდე დიდ შუალედს ტოვებს. მაგალითად, 16 საათის განმავლობაში არაფერს ჭამთ, დარჩენილი 8 საათი კი კალორიების მისაღებად უნდა გამოიყენოთ.

კვების ასეთი რეჟიმისას ორგანიზმი იწყებს რეზერვში არსებული ცხიმების წვას – ავტოფაგიის პროცესს, რაც ნიშნავს ხანგრძლივი შიმშილობის დროს, სხეულის მიერ საკუთარი ნივთიერებების და ქსოვილების შთანთქმას. ეს არის მოვლენა, რომლის დროსაც უჯრედი ანადგურებს მისთვის გამოუსადეგარ კომპონენტებს, შესაბამისად წონის კორექციის გარდა ეს პროცესი, შესაძლოა, სხვა მხრივაც სასარგებლო იყოს ორგანიზმისთვის.

რა შემთხვევაში არის ეფექტური კვების ასეთი რეჟიმი და რა უნდა გავითვალისწინოთ სწორი შედეგის მისაღწევად? – ამ თემაზე „ბათუმელები“ ექიმ-ენდოკრინოლოგ შოთა ჯანჯღავას ესაუბრა. 

  • როგორ მუშაობს ინტერვალური შიმშილი და რა შემთხვევაში შეიძლება იყოს საზიანო?

ზოგადად, ჯანსაღი ცხოვრების წესის ფარგლებში და დაბალანსებული კვების რაციონის კონტექსტში ინტერვალური დიეტა არ მოიხსენიება, მაგრამ გამონაკლისად, წონის დაკლების მიზნით, შესაძლებელია მისი გამოყენება, მხოლოდ ჯანმრთელი ადამიანისთვის.

თუ პაციენტთან არის ისეთი პათოლოგიური მდგომარეობა, როგორიცაა, მაგალითად: შაქრიანი დიაბეტი, თირკმლის უკმარისობა, გამოხატული გულის პათოლოგიები, ან ნივთიერებათა ცვლის ქრონიკულად გამოხატული პრობლემები, ასეთ შემთხვევაში ინტერვალურ შიმშილს, რა თქმა უნდა, ჩვენ რეკომენდაციას არ ვუწევთ. თუ არის ჯანმრთელი ადამიანი და ჭარბი წონის გარდა, კლინიკური და ლაბორატორიული კვლევებით დადგენილია, რომ სხვა გამოხატული პათოლოგია არა აქვს, ასეთ შემთხვევაში მისი გამოყენება შესაძლებელია. 

მისი არსი მდგომარეობს იმაში, რომ შიმშილის პერიოდში ჩვენმა ორგანიზმმა დაწვას რეზერვში არსებული ცხიმოვანი მაჩვენებლები. 

ინტერვალური და სხვა კეტოგენური დიეტების დროს, უნდა მოხდეს კეტონური წვა, ანუ ცხიმის წვა ორგანიზმში და მოხმარება. ამ დროს, პირველ ეტაპზე, შესაძლოა პაციენტებს პირიდან აღენიშნებოდეთ ცოტა აცეტონის სუნი ან შარდში იყოს კეტონური სხეულები, ეს მოსალოდნელია და ასეც უნდა იყოს. როდესაც კეტოგენურ დიეტაზე იმყოფებით და შეამჩნევთ აცეტონის სუნს, ეს ზუსტად იმის მანიშნებელია, რომ ორგანიზმი საკუთარ ცხიმს წვავს.

ხშირად ინტერვალური კვების დროს ყურადღებას არ აქცევენ კალორაჟს, თუმცა მიღებული საკვების კალორაჟიც უნდა იყოს დაწეული.

თუ ჩვენ დღის რაციონის მისაღებ კალორაჟს კვების საათებში ავანაზღაურებთ და ვთქვათ, მივიღებთ 2000-2500 კილოკალორიას, გამდიდრებულს ნახშირწყლებით, მაშინ ორგანიზმი არ გადავა ცხიმის წვის რეჟიმზე.

აქედან გამომდინარე, იმ 6 თუ 8 საათის განმავლობაში, როდესაც ჩვენ კვების ფაზაში ვიმყოფებით, კალორაჟი უნდა იყოს დაწეული, რაციონში უნდა შედიოდეს რთული ნახშირწყლები, ორიენტაცია უნდა იყოს აღებული ცილებზე, ცხიმებზე, ბოსტნეულზე და არა სწრაფად ათვისებად ნახშირწყლებსა და მაღალკალორიულ პროდუქტებზე, რომ ორგანიზმს არ ჰქონდეს ადვილად ათვისებადი ნახშირწყალი, რომელსაც სწრაფ ენერგიად გამოიყენებს. 

  • საჭიროა წინასწარ მომზადება?

ძალიან მნიშვნელოვანია ამ „შიმშილში“ შესვლისთვის მომზადება და პროცესიდან გამოსვლა. როცა ადამიანი მიჩვეულია დღეში ერთი დიდი ფილა შოკოლადის ჭამას, უცებ, პირდაპირ ინტერვალურ კვებაზე გადასვლა არ შეიძლება. საჭიროა, რომ სწრაფად შეთვისებადი ნახშირწყლების რაოდენობა ნელ-ნელა შემცირდეს და უფრო რთულ ნახშირწყალზე გადავერთოთ.

პირველ ეტაპზე, სანამ ინტერვალურ დიეტაზე გადავალთ, სასურველია ერთი კვირით ადრე დაბალანსებული კვების რაციონზე ვიყოთ, ანუ 3-4 საათიანი ინტერვალით კვების რეჟიმზე, შემდეგ ნელ-ნელა ამოვიღოთ რაღაც საკვები და დავრჩეთ იმ 6 თუ 8 საათიან კვებაზე, ოღონდ ნებისმიერ შემთხვევაში სამჯერადი კვებაა საჭირო.

ძალიან მნიშვნელოვანია კარგად გავიაზროთ გამოსვლის ეტაპიც. ხშირად ხდება, რომ ამ ინტერვალური შიმშილის შემდგომ უცებ იწყებენ პაციენტები კვებას. ეს არ არის სწორი, რადგან ინტერვალური შიმშილის შემდეგ, ჩვეულებრივ კვების რეჟიმზე გადასვლამდე, პირველი ეტაპისთვის, კალორაჟი არ უნდა შეიცვალოს და დარჩეს დაბალ მაჩვენებელზე, რაც გადანაწილებული იქნება 24 საათის მანძილზე.

საქმე ის არის, რომ როცა თავისუფალ კვებაზე გადავდივართ, ორგანიზმი არის გადასული საკუთარი წვის რეჟიმზე და თუ ჩვენ მას გარედან აქტიურად მივაწვდით დიდი რაოდენობის პროდუქტს, ის დაიწყებს მის მოხმარებას და წონა ისევ მოიმატებს. 

  • BBC წერდა ამ დიეტის დროს ე.წ. ავტოფაგიის შესაძლო დადებით მხარეებზე, რა პროცესია ეს და რაში გვარგია?

რა თქმა უნდა, როდესაც ხდება დარეზერვებული ცხიმოვანი მასის ხარჯვა, ეს მუცლის გარშემოწერილობის, არსებული ცხიმის შემცირებასაც იწვევს და ეს დადებით გავლენას ახდენს  ჩვენი ორგანიზმის ლიპიდურ ანუ ცხიმოვან წვაზე, რასაც დადებით ზეგავლენა აქვს როგორც გულ-სისხლძარღვთა სისტემაზე, ისე ათეროგენობის ინდექსის შემცირებაზე ორგანიზმში.

ცხოვრების ჯანსაღი წესის, დაბალანსებული კვება იქნება ეს თუ დაყოფილი ინტერვალური კვება, მიზანი ის არის, რომ ორგანიზმი გაჯანსაღდეს და მავნე ნივთიერებები – შლაკები, რომელსაც იგი აგროვებს დიდი რაოდენობით, მოიცილოს ორგანიზმიდან.

  • ასეთი ინტერვალური კვებისას დღის რა მონაკვეთშია უმჯობესი კვების საათების/ფაზის დათქმა?

ჩვენთან ადამიანები უპირატესობას ანიჭებენ დღის მეორე ნახევარში კვებას და დღის პირველ ნახევარში შიმშილს, თუმცა უფრო სწორია ინტერვალური შიმშილის პერიოდში დღის პირველ ნახევარში კვება და დღის მეორე ნახევარში შიმშილი.

  • მაქსიმუმ რამდენი ხნით შეიძლება კვების ასეთ რეჟიმზე ყოფნა?

კონკრეტული ვადა არ არსებობს, უბრალოდ მნიშვნელოვანია, რომ თუ ინტერვალურ კვებაზე ვიმყოფებით და შევამჩნიეთ, რომ გადავდივართ კეტოგენურ ანუ შინაგანი ცხიმის წვაზე, უნდა ვაკონტროლოთ ორგანიზმი პერიოდული ანალიზებით – ვნახოთ სისხლის საერთო ანალიზი, ცილა როგორია ორგანიზმში, როგორია შარდში კეტოგენური სხეულების მაჩვენებლები…

სტანდარტულად არის, რომ ორი თვე მაინც დავიცვათ ასეთი კვების რეჟიმი, შემდეგ ბალანსირებულ კვებაზე გადავიდეთ და თუ ისევ კლება გვჭირდება, შემდეგ ისევ დავუბრუნდეთ ინტერვალურ კვებას. 

  • დარღვევის დროს რა ხდება?

როცა დაბალანსებული კვების რაციონზე იმყოფება ადამიანი და ერთხელ დაარღვევს, ეს კატასტროფა არ არის, მაგრამ ინტერვალური შიმშილის დროს რეჟიმის დარღვევა საერთოდ არღვევს ორგანიზმის ბალანსს, რომელმაც ის ციკლი უკვე გაიარა და უკვე საკუთარი ცხიმების წვაზეა გადასული.

გადაბეჭდვის წესი


ასევე: