„ბათუმელებთან“ პროფესორი ივანე მგალობლიშვილი უშვილობის გამომწვევ, გავრცელებულ მიზეზებზე, მკურნალობის თანამედროვე მეთოდებსა და რეპროდუქციულ ჯანმრთელობასთან დაკავშირებულ სხვა მნიშვნელოვან საკითხებზე საუბრობს.
- ბატონო ივანე, რა ფაქტორები განაპირობებს უშვილობას და ყველაზე ხშირად უშვილობის გამომწვევ რა მიზეზებთან გქონიათ საქმე თქვენს საექიმო პრაქტიკაში?
პირველ რიგში გეტყვით, რომ უშვილობა, იგივე უნაყოფობა ეხება როგორც ქალს, ისე მამაკაცს, ამდენად ეს წყვილის პრობლემაა. გამომწვევი ფაქტორები კი შესაბამისად იყოფა მამაკაცისა და ქალის რეპროდუქციული სისტემის პათოლოგიით განპირობებულ ფაქტორებად. ჩემს საექიმო პრაქტიკაში და ზოგადად, მსოფლიოში, უშვილობის ყველაზე ხშირი მიზეზია ჰორმონალური დარღვევები და დახურული საშვილოსნოს მილები. 3-დან 1 უშვილო ქალს საშვილოსნოს მილები დახურული აქვს და ამასთან არ აქვს არანაირი სიმპტომი. მამაკაცის შემთხვევაში კი ჰორმონალური და გენეტიკური ფაქტორი სჭარბობს.
ცხადია, ინფექციებიც უშვილობის ერთ-ერთი მთავარი მიზეზია. ინფექციები მილებსა და მცირე მენჯის ღრუში შეხორცებებს იწვევს.
საინტერესო სტატისტიკა არსებობს იმის შესახებაც, რომ თუ ქალი პირველი სქესობრივი კონტაქტის შემდეგ დიდხანს იცავს თავს ორსულობისგან, დროთა განმავლობაში მას ნაკლები შანსი აქვს დაორსულების. რეპროდუქციული სისტემა ასე მუშაობს: თუ ხშირი და მუდმივი თავდაცვაა ორსულობისგან, შემდეგ უკვე ბუნებრივად იკეტება სისტემა, იხურება ან ვიწროვდება მილები.
- როდის უნდა მიმართოს წყვილმა უშვილობის მიზეზით ექიმს?
გააჩნია ასაკს, 35 წლამდე ქალმა ექიმს უნდა მიმართოს, თუ 1 წელი რეგულარული სქესობრივი კონტაქტის მიუხედავად არ დადგა ორსულობა. 35 წლის ზემოთ ეს პერიოდი 6 თვემდე მცირდება. ყველამ ვიცით, რომ ასაკის მატებასთან ერთად შვილოსნობის ფუნქცია ქვეითდება. და იმ შემთხვევაში, თუ რაიმე ენდოკრინული დარღვევა გაქვს, არც 6 თვის გასვლას უნდა დაელოდო და მალევე უნდა გაესაუბრო რეპროდუქტოლოგს.
- უშვილობის მიზეზის დასადგენად პირველ რიგში რა მეთოდს მიმართავთ?
სამწუხაროდ, ჩვენს კულტურაში დამკვიდრებული პრაქტიკაა, რომ უშვილობის შემთხვევაში პირველად ქალი მიმართავს ექიმს და კაცი ამისგან თავს იკავებს. არადა, როგორც გითხარით, მამაკაცთა უშვილობა ბოლო პერიოდში პროცენტულად წინ უსწრებს ქალების უშვილობას.
მამაკაცისთვის სპერმოგრამა და ქალისთვის ფერტილოსკოპია – პირველი ნაბიჯია, რომლითაც ვიწყებთ უშვილობის მიზეზის დადგენას.
აუცილებელია კაცს ჩაუტარდეს სპერმოგრამა, რაც უმარტივესია და კვლევის შედეგი ერთ საათშია. ექიმი პარალელურად აფასებს ქალის რეპროდუქციულ სისტემას და საჭიროების შემთხვევაში უკეთდება ფერტილოსკოპია.
ხშირად მომისმენია პაციენტებისგან, ყველას ფერტილოსკოპიას უნიშნავთ და ეს როგორ შეიძლებაო და აქვე ვუპასუხებ მათაც და დანარჩენებსაც, რომ ქალმა, რომელიც მკურნალობს უშვილობაზე, უნდა იცოდეს მიზეზი, ლოგიკურია, რომ ამ მიზეზის დადგენის შემდეგ უნდა დავიწყოთ მკურნალობა. ფერტილოსკოპია სწორედ ამ მხრივ არის უნიკალური პროცედურა, რომ მისი ჩატარების შემდეგ ქალმა იცის უშვილობის მიზეზი. 1 საათში ზუსტად იცის აქვს თუ არა პრობლემა მას და თუ აქვს, რა არის ეს პრობლემა. აქვე ვიტყვი, რომ არის რიგი პათოლოგიებისა, რომლებიც ფერტილოსკოპიის ჩატარების დროს შეიძლება მოგვარდეს (მაგ. პოლიპის მოცილება, მილების გამტარიანობის აღდგენა, პოლიკისტოზური საკვერცხეების დრილინგი).
რიგი პათოლოგიების შემთხვევაში, პროცედურის შემდეგ პაციენტს ვამისამართებთ უკვე სხვა რეპროდუქციულ განყოფილებებში. რაც მთავარია, პაციენტს აქვს სრულყოფილი ინფორმაცია თავისი რეპროდუქციული ჯანმრთელობის შესახებ.
- რა მეთოდები არსებობს უშვილობის სამკურნალოდ და რა სიახლეებია ამ მხრივ მსოფლიო მედიცინაში?
ქალის უშვილობის შემთხვევაში, მას მერე რაც დადგინდება უშვილობის მიზეზი, როგორც უკვე ვახსენეთ, ვიყენებთ მინიმალურად ინვაზიურ მეთოდებს უშვილობის მკურნალობისას, ეს არის აბსოლუტურად ახალი მიმართულება არამხოლოდ საქართველოში, არამედ ევროპაშიც.
ფერტილოსკოპიის მიმართულების ლიდერები ჯერჯერობით არიან ბელგია, ჰოლანდია და საფრანგეთი. ფერტილოსკოპია გულისხმობს მინიატურულ ოპერაციებს, საშვილოსნოზე, მილებზე. ჩვენ დღეს ამ მეთოდით გვაქვს მილების რეკონსტრუქციის საშუალებაც კი. შეგვიძლია გავხსნათ დაკეტილი ან შევიწროებული მილები, ეს დიდი პრობლემა იყო ყოველთვის.
შედარებით უფრო რთული შემთხვევებში კი გამოიყენება ლაპაროსკოპია (მიომექტომია, საშვილოსნოს მილის ამოკვეთა, საკვერცხის ამოკვეთა და ა.შ).
დღეს ასევე ფართოდ გავრცელებული მეთოდია ინვიტრო ანუ ხელოვნური განაყოფიერება.
მამაკაცის უშვილობა ქალის უშვილობისგან განსხვავებით რთულად იკურნება. დღეს ეს პრობლემა ნამდვილად უდგას მედიცინას.
ხანდახან ერთადერთი გამოსავალი დამხმარე რეპროდუქციული ტექნოლოგიებია.
თუმცა საბოლოო გადაწყვეტილების მიღება ხდება წყვილის, როგორც ქალის, ისე მამაკაცის სრულყოფილი გამოკვლევის შემდეგ. ექიმთან ერთად წყვილი წყვეტს, თუ რა მეთოდის გამოყენებით გააგრძელოს მკურნალობა.
- რამდენად რთულ ოპერაციად მიიჩნევა დახურული ან დავიწროებული მილების გახსნა ან გაფართოება და როგორ ხდება ამ პრობლემის დიაგნოსტირება?
დახურული ან დავიწროვებული მილების გახსნა დღეს მხოლოდ რეკონსტრუქციული ფერტილოსკოპიის დროს არის შესაძლებელი. არც ერთი სხვა მანიპულაცია ამის შესაძლებლობას არ იძლევა. ექიმები ვმუშაობთ ერთი ინსტრუმენტით მხოლოდ, შევდივართ საშვილოსნოს ღრუში, მილებში და ვაგვარებთ პრობლემას, ეს არატრავმული ოპერაციაა, არ არის აუცილებელი ნარკოზი და არ საჭიროებს ოპერაციის შემდგომ რეაბილიტაციას. პაციენტი იმ დღესვე გაეწერება სახლში და ორსულობის დაგეგმვა მომდევნო ციკლიდანვე შესაძლებელია. ეს ძალიან ეფექტური ოპერაციებია ბუნებრივი ორსულობის უნარის აღსადგენად.
ერთი ოპერაციისას, ერთ საათში, შეიძლება აღვადგინოთ მილების გამტარიანობა, მოვაგვაროთ საშვილოსნოს ღრუსა და ყელის არხის პრობლემები. შევაფასოთ საკვერცხეები და მცირე მენჯის ღრუ.
- აიწია თუ არა შვილოსნობის ასაკმა მედიცინის წინსვლის პარალელურად?
დიახ, შედარებით და ეს იმითაა გამოწვეული, რომ ხშირად ქალები საქართველოშიც უკვე მოგვიანებით გეგმავენ ფეხმძიმობას და საწყის ეტაპზე მეტ ყურადღებას უთმობენ კარიერასა და სწავლას.
თუმცა რაც უფრო ახალგაზრდაა წყვილი, უფრო ეფექტურია დახმარება უშვილობის დროს. კვერცხუჯრედების რაოდენობა საკვერცხეში მცირდება ასაკის მატებასთან ერთად და ამიტომ აქვს ასაკს დიდი მნიშვნელობა.
- რა მიიჩნევა საუკეთესო ასაკად ფეხმძიმობისა და დედობისთვის?
დაორსულებისთვის ოპტიმალური ასაკი 25 წლიდან აითვლება. 25 წლის შემდეგ კვერცხუჯრედების რაოდენობა იკლებს. თვეში ერთი კვერცხუჯრედი მწიფდება და თუ არ მოხდა მისი განაყოფიერება, კვერცხუჯრედი იღუპება.
- რამდენად მაღალია უშვილობის მაჩვენებელი საქართველოსა და მსოფლიოში?
საერთო სტატისტიკური მონაცემებით მსოფლიო ოჯახების 15-17% უშვილოა. დაახლოებით ეს რიცხვებია საქართველოშიც.
- რა უნდა გაითვალისწინოს წყვილმა, სანამ შვილის ყოლას დაგეგმავს, რა აუცილებელი კვლევებია საჭირო მოულოდნელი და უსიამოვნო სიურპრიზებისგან თავის ასარიდებლად?
როგორც გითხარით, ორი რამ არის ამისთვის საჭირო: მამაკაცმა უნდა ჩაიტაროს სპერმოგრამა და ქალმა საჭიროების შემთხვევაში ფერტილოსკოპია.
18 სექტემბერს ბათუმის საერთაშორისო ჰოსპიტალს (ბაუ) ექიმი რეპროდუქტოლოგი და მეან-გინეკოლოგი, პროფესორი ივანე მგალობლიშვილი ეწვევა მისივე კლინიკის ექიმებთან ერთად.
ექიმები კონსულტაციას გაუწევენ მსურველებს და ჩაატარებენ ულტრაბგერით კვლევებს. კონსულტაციაზე ჩაწერა შეუძლიათ ქალებსა და მამაკაცებს, მათ, ვისაც აწუხებს:
- უშვილობა
- რეპროდუქციული დარღვევები
- რეპროდუქციული სისტემის ანომალიები
- წყვილებს, რომლებიც დაქორწინებას გეგმავენ
- ორსულებს, რომლებსაც ულტრაბგერითი კვლევა სჭირდებათ
ბათუმში და თბილისში პროფესორ ივანე მგალობლიშვილის კლინიკის ექიმებთან კონსულტაციაზე ჩასაწერად მსურველებმა დარეკეთ ნომრებზე: (032) 230 00 90 ან (+995) 599 74 22 47
მის: ბათუმი, ბაუ – საერთაშორისო ჰოსპიტალი. გენერალ ასლან აბაშიძის ქ. №14
თბილისი, პროფ. ივანე მგალობლიშვილის კლინიკა „დომინანტი“, ალ.ყაზბეგის 14ბ
