რა შეცდომები დაუშვეს მდინარე აჭარისწყალთან დამცავი ჯებირების მოწყობისას

კომპანია „აჭარისწყალი ჯორჯია“ შუახევი ჰესის კასკადის მშენებლობის დროს გვირაბებიდან მიღებული ქანების სანაყაროების დამცავი ჯებირების რეაბილიტაციას გეგმავს. კომპანიის განცხადებით, დამცავი ჯებირების მოწყობისას დაშვებული იქნა ტექნოლოგიური შეცდომები. ხულოსა და შუახევის ტერიტორიებზე დაგეგმილია მდინარე აჭარისწყლის გასწვრივ 4 ადგილის გამაგრება, სადაც ეს ფუჭი ქანებია დაყრილი/განთავსებული.

„აღნიშნული ფუჭი ქანების სანაყაროების პროექტები შეთანხმებულია საქართველოს გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტროსთან, მაგრამ მათი მოწყობის შემდეგ შექმნილი მდგომარეობის გამო საჭირო გახდა გარკვეული კორექტირების შეტანა, ვინაიდან ხსენებული სანაყაროების მარჯვენა ნაპირების დამცავი ჯებირების მოწყობისას დაშვებული იქნა ტექნოლოგიური შეცდომები. კერძოდ:

[crosslist]

შეთანხმებული პროექტის მიხედვით ნაპირდაცვა უნდა განხორციელებულიყო წინასწარ დამზადებული, ანაკრები რკინაბეტონის ფილების მეშვეობით;

12-სმ სისქის არმირებულ ბეტონის ფილებს ზემოთ ხსენებული სანაყაროები უნდა დაეცვათ ასწლიანი ხარჯის გავლისას, როგორც დატბორვისგან, ასევე წარეცხვისაგან;

რეალურად, ფილებით გამაგრება მოეწყო მხოლოდ ზედა ნაწილში, რამაც სანაყაროები მხოლოდ მოსალოდნელი დატბორვისგან დაიცვა;

გამომდინარე აქედან, დაუცველი დარჩა სანაყაროებისთვის ასწლიანი წარეცხვის დონეები.

[/crosslist]აღნიშნული მდგომარეობიდან გამომდინარე მიღებული იქნა ნაპირსამაგრი კონსტრუქციის განსხვავებული საინჟინრო გადაწყვეტა, რაც აისახა სანაყაროების რეაბილიტაციის კორექტირებულ პროექტებში, რომლებიც მომზადებულია პოსტფაქტუმ [სანაყაროებზე ფუჭი ქანების განთავსების შემდეგ]“, – აცხადებს „აჭარისწყალი ჯორჯია“.

სანაყაროების მდგრადობის გაზრდის მიზნით პროექტები ითვალისწინებს შემდეგი საინჟინრო ღონისძიებების განხორციელებას: მდინარის კალაპოტებში სანაყაროების ფერდების 1%-იანი წარეცხვისაგან და დატბორვისაგან დაცვას, ფერდებიდან მოდინებული წყლების არინებას, სანაყაროს ზედაპირის რეკულტივაციას და სხვა.

აღნიშნული 4 სანაყაროდან, N3 სანაყარო მდებარეობს ხულოს მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე, ხოლო N6, 7 და 7ა სანაყაროები – შუახევის მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე.

დაგეგმილი საქმიანობა წარმოადგენს სკრინინგის პროცედურას დაქვემდებარებულ საქმიანობას. „აჭარისწყალი ჯორჯიამ“ გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტროს სკრინინგის განცხადებით უკვე მიმართა.

სკრინინგი, ეს არის პროცედურა, რომლითაც უნდა განისაზღვროს, დაგეგმილი საქმიანობა საჭიროებს თუ არა გარემოზე ზემოქმედების შეფასების [გზშ-ის] ჩატარებას.

გადაწყვეტილებას სამინისტრო მიიღებს. სკრინინგის განცხადებასთან დაკავშირებული წერილობითი შენიშვნები და მოსაზრებები კი დაინტერესებულ პირებს შეუძლიათ წარადგინონ [მათ შორის ელექტრონულად] საქართველოს გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტროში, 2020 წლის 27 თებერვლამდე.

ნაპირსამაგრების არსებული მდგომარეობა / წყარო: სკრინინგის ანგარიში

ამონარიდი სკრინინგის განცხადებიდან:

„ნაპირსამაგრი ნაგებობების მოწყობის შემდეგ, პრაქტიკულად გამოირიცხება ფუჭი ქანების ჩამოშლის, მდინარის კალაპოტის გადაკეტვის და ამასთან დაკავშირებული ნეგატიური მოვლენების განვითარების რისკები.
გეოლოგიურ გარემოზე ზემოქმედების შესაძლო რისკებიდან აღსანიშნავია მხოლოდ საპროექტო გასწორების მოპირდაპირე სანაპიროს ფერდობების წარეცხვის რისკები. პროექტის მიხედვით ასეთი რისკი შედარებით მაღალია N3 სანაყაროსთან, რადგან მოპირდაპირე ნაპირის ფერდობი აგებულია სუსტი ქანებით. ფერდობის სანაპირო ზოლის გამორეცხვის და ამასთან დაკავშირებით მეწყრული პროცესების გააქტიურების პრევენციის მიზნით, პროექტი ითვალისწინებს სამუშაოებს როგორც მარჯვენა სანაპიროზე, ასავე სანაყაროს მოპირდაპირე, მარცხენა სანაპიროზეც.
რაც შეეხება N6, N7 და N7ა სანაყაროებს, მოპირდაპირე სანაპიროს ფერდობები აგებულია მკვრივი კლდოვანი ქანებით, ამ მონაკვეთებზე სანაპირო ზოლები ჩამოყალიბებულია ასეული წლების განმალობაში და მარჯვენა სანაპიროს ფერდობის ძირის გამორეცხვა მოსალოდნელი არ არის.
მდინარის მაქსიმალური ხარჯების და წყლის დონეების მიხედვით, საპროექტო გასწორებაში კალაპოტის მნიშვნელოვანი შევიწროება და მაქსიმალური ხარჯების გატარების პირობებში მდინარის დინების შეფერხებას ადგილი არ ექნება.
იმის მიუხედავად, რომ განსახილველი ტერიტორია მთლიანად ექცევა ზურმუხტის ქსელის შეთავაზებულ „გოდერძის“ უბანში, უნდა აღინიშნოს, რომ სამშენებლო სამუშაოები პრაქტიკულად ორივე უბანზე დასრულებულია, შესაბამისად, დარჩენილმა მცირემასშტაბიანმა სამუშაოებმა გამორიცხულია რაიმე ზემოქმედება იქონიოს დაცულ ტერიტორიებზე.
სანაყაროების რეაბილიტაციის პროექტების ფარგლებში, ნაპირსამაგრი ნაგებობების რეაბილიტაცია მნიშვნელოვანი გარემოსდაცვითი ღონისძიებაა და განკუთვნილია საშიში გეოდინამიკური პროცესების გააქტიურების რისკების შემცირებისათვის. შესაბამისად, გეოლოგიურ გარემოზე ნეგატიური ზემოქმედების რისკები, ნაპირსამაგრი ნაგებობების მშენებლობის და ექსპლუატაციის ფაზებზე მოსალოდნელი არ არის.“