„ჯანდაცვის სამინისტროს მონაწილეობით იქმნება დნმ-ის ბაზები“ – განაცხადეს დღეს, 8 აპრილს ბათუმისა და ლაზეთის ეპარქიაში აღმოჩენილ ნეშტებთან დაკავშირებით. „ბათუმელები“ დაინტერესდა, როგორ და რა პროცედურებით შეიქმნება დნმ-ის ბაზა და ვის უნდა მიმართოს მოქალაქემ, თუკი ის ფიქრობს, რომ ბათუმში აღმოჩენილ ნეშტებს შორის შესაძლოა მისი წინაპარი იყოს – აღმოჩნდა, რომ არც ერთ სამთავრობო უწყება ნეშტების გამოსაკვლევად, დნმ-ის ჩასატარებლად და ამ პროცესში სიცხადის შესატანად, ამ ეტაპზე არაფერს აკეთებს და არც აპირებს.
სამთავრობო უწყებები თითს ერთმანეთისკენ იშვერენ, ან საპატრიარქოსკენ, რომელსაც 2016 წელს ბათუმში, ფრიდონ ხალვაშის გამზირზე კონკრეტული მიწის ნაკვეთი სარგებლობაში გადასცეს გათხრების საწარმოებლად. საპატრიარქო 1937 წელს რეპრესირებული და დახვრეტილი ადამიანების, მათ შორის, სასულიერო პირების ნეშტებს ეძებდა.
„ჩვენთან შეთანხმება არ ყოფილა. როგორც ჩანს, არასწორად მოხდა ინტერპრეტაცია: ეპარქიას მხოლოდ სიტუაციის გარკვევას აჭარის ჯანდაცვის მინისტრი დაჰპირდა,“ – გვითხრეს საქართველოს ჯანდაცვის სამინისტროს პრესცენტრში.
ზაალ მიქელაძე, აჭარის ჯანდაცვის მინისტრი ამბობს, რომ ეპარქიას ვერ დაპირდებოდა დნმ ბაზების შექმნას, რადგან მას ამის უფლებამოსილება არ აქვს.
„მე გუშინ დამიკავშირდა მეუფე [დიმიტრი შიოლაშვილი]. მან მთხოვა სიტუაციაში გარკვევა, რამდენად შეიძლება დაკრძალვამდე ნიმუშების აღებაო. ვუთხარი, ვიქონიებ კომუნიკაციას-მეთქი დღეს ვიკვლევდი ამ თემას, კომუნიკაცია მქონდა ექსპერტიზის ეროვნულ ბიუროსთან და როცა ვნახე, ეს ინფორმაცია, გაკვირვებული დავრჩი,“ – აღნიშნავს ზაალ მიქელაძე „ბათუმელებთან.“
რა გაარკვია აჭარის ჯანდაცვის მინისტრმა, ვინ არის პასუხისმგებელი ნეშტებისთვის დნმ ანალიზის ჩატარებაზე? – „ეს ძვირადღირებული კვლევაა. ვინც არის ჩართული, ალბათ, მან უნდა მიმართოს ექსპერტიზის ბიუროს. საპატრიარქო იყო ინიციატორი, თვითონ დაიწყო სამარხების შესწავლა“, – განმარტავს მინისტრი. მან ვერ გვიპასუხა, რატომ არის პასუხისმგებელი საპატრიარქო და რატომ იცილებს პასუხისმგებლობას მთავრობა, როცა საქმე საბჭოთა ტერორის დროს რეპრესირებულ ასობით ადამიანს ეხება.
„პასუხისმგებელია მთავრობა… აუცილებლად უნდა დაეწყო აქამდე მოკვლევა საგამოძიებო ორგანოს, შინაგან საქმეთა სამინისტროს. ასევე უნდა ჩაერთოს პროცესში კულტურული მემკვიდრეობის დაცვის სააგენტო,“ – მიიჩნევს პაატა დიასამიძე, „ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციის“ იურისტი.
იურისტი განმარტავს, რომ თავდაპირველად უნდა გაირკვეს, რა ტიპის სამუშაოა ჩასატარებელი ადგილზე, სადაც ნეშტები აღმოაჩინეს. „შესაძლოა, იქ 10 წლის წინ გარდაცვლილი ადამიანის ნეშტიცაა, ხომ უნდა მოიკვლიოს საგამოძიებო ორგანომ? ამ მოკვლევის ფარგლებში უნდა დადგინდეს დნმ ანალიზის საკითხიც,“ – დასძენს იურისტი.
ნეშტები ფრიდონ ხალვაშის გამზირზე 2017 წელს აღმოაჩინეს. ამის შესახებ ინფორმაცია ბათუმის და ლაზეთის ეპარქიამ რამდენიმე დღის წინ გაასაჯაროვა. ეპარქიამ ფეისბუქში ფოტოებიც გაავრცელა, მათ შორის, აჭარის მთავრობის ყოფილი თავმჯდომარის, ზურაბ პატარაძის, რომელიც ნეშტების აღმოჩენის დროს, 2017 წელს ადგილზე იმყოფებოდა. ეს ფოტო ადასტურებს იმას, რომ ხელისუფლება, სავარაუდოდ, რეპრესირებულთა ნეშტების აღმოჩენის შესახებ, მინიმუმ 2 წელი ინფორმირებულია.
„მთავრობა ინფორმირებული იყო თავიდანვე. ჩვენ წერილებსაც ვწერდით სამინისტროებს, რომ დაეწყოთ მოკვლევა… რაც შეეხება სპეციალისტების ჩართვას, ისინი უნდა ჩაერთო მთავრობას, თუკი ამის საჭიროებას დაინახავდა. ჩვენ პროცესის ყველა ეტაპზე ინფორმაციას ვაწვდიდით თავდაცვის სამინისტროს. ამ პროცესს ესწრებოდა ისტორიკოსი რამაზ სურმანიძეც. მან 2014 წელს წიგნიც კი გამოსცა ამ ადამიანებზე, რომლებიც დახვრიტეს. იმ წიგნში იყო მითითებული ეს ადგილიც…“ – გვიყვება დეკანოზი იოანე გორელიშვილი, ბათუმისა და ლაზეთის ეპარქიის პრესსპიკერი.
კონკრეტულად ვისგან მიიღო დაპირება ეპარქიამ დნმ ბაზის გაკეთების შესახებ – დეკანოზმა ზუსტი პასუხი ვერ გაგვცა. „საუბარი იყო, სავარაუდოდ, აჭარის ჯანდაცვის მინისტრთან“, – ამბობს ის.
შინაგან საქმეთა სამინისტროს პრესცენტრის თქმით, ამ შემთხვევში გამოძიება თავდაცვის სამინისტროს უნდა დაეწყო, „რადგან ეს თავდაცვის სამინისტროს ტერიტორიაა“.
ასე არ თვლიან თავდაცვის სამინისტროში.
„ჩვენი ჩართულობა არაფერში არ არის, ეს ხდებოდა მთლიანად საპატრიარქოს ორგანიზებით, ჩვენ დროებით სარგებლობაში გადავეცით… ჩვენ არ ჩაგვიტარებია არც გათხრები და არც არაფერი. ჩვენ, უბრალოდ, ტერიტორია გამოვუყეთ ამ საქმიანობისთვის, მეტი არაფერი, სხვა პასუხს ვერ გაგცემთ,“ – ეს თავდაცვის სამინისტროს პრესცენტრის პასუხია.
სია-ს იურისტის, პაატა დიასამიძის განმარტებით კი, დნმ ანალიზის ჩასატარებლად გამოძიების დაწყება სავალდებულო არ არის, თუმცა ამ შემთხვევაში საგამოძიებო ორგანომ მოკვლევით უნდა დაადგინოს კონკრეტული ღონისძიებების ჩატარების საჭიროება.
რომელი სამთავრობო უწყების პასუხისმგებლობაა სავარაუდოდ საბჭოთა რეპრესირებულთა ნეშტებისთვის დნმ ანალიზის ჩატარება და ამ პროცესში სპეციალისტების ჩართვა? – ამ კითხვაზე ვერც საქართველოს პრემიერ-მინისტრის აპარატში გვიპასუხეს.
„გაურკვეველი პასუხი მაქვს ამ თემაზე, ვერ გამოიკვეთა რომელიმე უწყების პასუხისმგებლობის საკითხი,“ – ამბობს ნინო წივწივაძე, მამუკა ბახტაძის აპარატის პრესსამსახურის უფროსი.
მთავარ ფოტოზე: საფლავი. ფოტო: ბათუმისა და ლაზეთის ეპარქია, FB
ამ თემაზე:
ისტორიკოსი: სამარხი შეიძლება არა რეპრესირებულების, არამედ თურქი ჯარისკაცების იყოს
