1989 წლის 9 აპრილის ტრაგედიიდან მალე 29 წელი შესრულდება. საბჭოთა კავშირის სადამსჯელო საჯარისო ნაწილებმა თბილისში, რუსთაველის გამზირზე, მშვიდობიანი საპროტესტო აქცია 29 წლის წინ, გამთენიისას დაარბიეს.
აშშ-ის საარქივო ფონდებში დაცული საიდუმლო დოკუმენტები, რომლებიც შეერთებული შტატების შესაბამისი სამსახურების მიერ (დაზვერვის დირექტორატი, აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტი, მოსკოვში აშშ-ის საელჩო) 1989 წლის აპრილის თვეში საქართველოში განვითარებული მოვლენების შესახებ მომზადებულ ანალიტიკურ ცნობებს მოიცავს, ორი წლის წინ ინფორმაციის თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტმა IDFI-მ გამოაქვეყნა.
1989 წლის 6 აპრილს აშშ-ის 7 აპრილს ამერიკის შეერთებული შტატების მოსკოვის საელჩოს ანალიტიკოსები ამზადებენ კიდევ ერთ მოხსენებას, სახელწოდებით: “აფხაზეთის პირველი მდივანი გადაყენებულია; თბილისში დემონსტრაციები გრძელდება“.
სახელმწიფო დეპარტამენტის წყარო წერს:
[red_box]აფხაზეთის პირველი მდივანი გადაყენებულია[/red_box]
3. 1989 წლის 6 აპრილს საოლქო კომიტეტმა აფხაზეთის პირველი მდივანი, ადლეიბა თანამდებობიდან მოხსნეს.
ადლეიბა გადააყენეს იმ პოლიტიკურ არეულობის ფონზე, რაც გამოიწვია იმან, რომ მან 15 მარტს ხელი მოაწერა პეტიციას აფხაზეთისთვის საკავშირო რესპუბლიკის სტატუსის მინიჭების მოთხოვნით.
მის შემცვლელად დანიშნეს ვ.ფ. ქიშბა, გარემოს დაცვისა და ტყის მართვის კომიტეტის თავმჯდომარის პირველი მოადგილე.
“პრავდას” [გაზეთი] ადლეიბას გადაყენების მიზეზები არ დაუსახელებია. პლენუმზე გამოვიდა ცეკას პირველი მდივანი პატიაშვილი.
აფხაზმა მწერალმა უთხრა დასავლელ კორესპონდენტს, რომ პატიაშვილმა გადაწყვიტა ადლეიბას გათავისუფლება, ადლეიბას მხრიდან აფხაზეთის გამოყოფის მხარდაჭერის გამო. იმავე წყაროზე დაყრდნობით ასამდე აფხაზმა, 7 აპრილს, სოხუმში საჯარო პროტესტი გამოხატა ადლეიბას გადაყენების გამო.
4. ადლეიბას გადაყენება დაემთხვა ქართველი რადიკალი დემონსტრანტი ლიდერების მოთხოვნებს თბილისში, რომლებიც ქართველებს აფხაზეთში მასობრივად შედინებისკენ მოუწოდებდნენ 9 აპრილისთვის, რათა გაეპროტესტებინათ გამოყოფა. მისი გათავისუფლება შეიძლება იყოს ეთნიკური დაძაბულობის შემცირების მცდელობის ნაწილი. 6 აპრილის მდგომარეობით, ტრანსპორტირებაში დასაქმებულები (როგორც იტყობინებიან უმეტესად არააფხაზები) სოხუმში, აფხაზეთის დედაქალაქში, კვლავაც საპროტესტო აქციებს აწყობენ, იუწყებიან ქართული დისიდენტური წყაროები.
5. მაშინ, როცა ადლეიბა იყო აფხაზეთის პირველი მდივანი 1978 წლიდან, ის არ ყოფილა არც ცენტრალური კომიტეტის წევრი, არც კანდიდატი ცენტრალური კომიტეტის წევრობაზე, თუმცა ის არჩეული იქნა სახალხო დეპუტატთა კონგრესზე.
[red_box]დემონსტრაციები თბილისში[/red_box]
6. ამავე დროს, 6 და 7 აპრილს, ფართო-მასშტაბიანი საპროტესტო აქციები გრძელდება თბილისის მთავრობის სახლთან. ქართული საინფორმაციო სააგენტოს, “გრუზინფორმის” ოფიციალურმა წარმომადგენელმა დემონსტრანტების რაოდენობა 100 000-ით განსაზღვრა. როგორც იუწყებიან, თბილისის ქარხნებისა და სკოლების უმეტესობა დახურულია. საქართველოს მინისტრთა საბჭოს თავმჯდომარემ – ჩერქეზიამ 4 აპრილს მიმართა დემონსტრანტებს და აფხაზეთში არსებული სიტუაცია შეაფასა – როგორც “საშიში საქართველოსთვის”. იუწყებიან ქართული დისიდენტური წყაროები.
[red_box]განხეთქილება დემონსტრაციების ლიდერებს შორის[/red_box]
7. დემონსტრაციების ქართველი ლიდერები გაიყვნენ საქართველოს დამოუკიდებლობის მნიშვნელოვნებისა და აფხაზეთის საკითხების თაობაზე.
ილია ჭავჭავაძის საზოგადოება და რუსთაველის საზოგადოება ცდილობენ საზოგადოების ყურადღების მობილიზებას აფხაზეთის საკითხებზე. მაშინ, როცა რადიკალებმა ეროვნულ-დემოკრატიული პარტიიდან და ეროვნული დამოუკიდებლობის პარტიიდან, რომლებიც ჩართულნი არიან დემონსტრაციების ორგანიზებაში, უარყვეს მოწვევა ქართველების მასობრივ შედინებაზე აფხაზეთში და კონცენტრირებული არიან საქართველოს დამოუკიდებლობაზე საბჭოთა კავშირისგან.
ქართველმა ნაციონალისტმა ზურაბ ჭავჭავაძემ 5 აპრილს დემონსტრანტებს მიმართა. როგორც იტყობინებიან, იგი მოუწოდებდა მათ ადლეიბას გადაყენებისკენ. 7 აპრილის საღამოს, მოშიმშილეთა რიცხვი მთავრობის სახლის წინ 170 იყო. გარდა ამისა, როგორც იუწყებიან, საპროტესტო აქციაზე გავიდნენ ქართული ტელევიზიის თანამშრომლებიც, რითაც შეიზღუდა სატელევიზიო გადაცემების გაშვება.
“ეროვნული მოძრაობა”; ფოტოს ავტორი: გივი ნახუცრიშვილი
ამავე თემაზე:
https://batumelebi.netgazeti.ge/news/127429/
https://batumelebi.netgazeti.ge/news/41502/
