მიწის რეგისტრაციის შესახებ სამ ივნისს დამტკიცებული კანონპროექტი ძალაში ორ კვირაში შევა. რას მოუტანს ეს კანონი მოსახლეობას, რამდენად შესაძლებელია ქვეყნის მასშტაბით მიწების რეგისტრაცია კანონით გაწერილ ორწლიან ვადაში განხორციელება და რა რისკები ვერ გათვალა საკანონმდებლო ორგანომ დროულად? – ამ საკითხებზე „ბათუმელები“ არასამთავრობო ორგანიზაცია „საერთაშორისო გამჭვირვალობა-საქართველოს“ იურისტს, ნინო სიორიძეს ესაუბრა.
რას ცვლის კანონი „მიწის ნაკვეთებზე უფლებათა სისტემური რეგისტრაციისა და საკადასტრო მონაცემების სრულყოფის შესახებ“ გლეხისთვის, რომელსაც უნდა მიწის დარეგისტირება?
ეს ინიციატივა გლეხისთვის ბევრ რამეს ცვლის ფინანსური კუთხით. მაგალითად, პროგრამის ფარგლებში სანოტარო ხარჯებს სახელმწიფო დაფარავს. მნიშვნელოვანია ის, რომ მიწის ნაკვეთის იდენტიფიცირებაზე პასუხისმგებლობა მიწის მესაკუთრეს ენიჭება, მან ნაკვეთის ზუსტი საზღვრები უნდა მიუთითოს, ხოლო საკადასტრო ნახაზის სიზუსტეზე პასუხისმგებელი ის კომპანიაა, რომელიც აზომავს.
რას შეცვლის ეს კანონი მოსახლეობისთვის?
მოქალაქეებს, რომლებიც სარეგისტრაციო დოკუმენტებში სახელის, გვარის, მამის სახელისა და სხვა მაიდენტიფიცირებელი მონაცემების უზუსტობის გამო მიწის დარეგისტრირებას ვერ ახერხებდნენ, კანონის ამოქმედებისთანავე ეს გარემოება მიწის დარეგისტრირებისას ვერ შეაფერხებს. წინასწარ განსაზღვრული კრიტერიუმებით შეირჩევიან ის კომპანიებიც, რომლებიც სავალდებულო ლიცენზირებას გაივლიან და მიწის აზომვით საქმიანობას გაწევენ.
„საერთაშორისო გამჭვირვალობა-საქართველომ“ ჯერ კიდევ რამდენიმე თვის წინ განაცხადა, რომ მთავრობის ეს ინიციატივა გარკვეულ რისკებს შეიცავს, კონკრეტულად რა რისკებზეა საუბარი?
ამ კანონის ფარგლებში მიწის რეგისტრაციის რეფორმა სისტემურად და სპორადულად განხორციელდება.
პილოტური პროექტი კონკრეტულ გეოგრაფიულ არეალში არსებული ყველა მიწის ნაკვეთის სისტემურ რეგისტრაციას გულისხმობს. კანონის ფარგლებში ასეთი სისტემური რეგისტრაცია ქვეყნის მასშტაბით 12 დასახლებაში განხორციელდება, თუმცა რომელი დასახლებები შეირჩევა, ცნობილი არ არის.
რაც შეეხება სპორადულ რეგისტრაციას, ამ შემთხვევაში მიწის დარეგისტრირება ცალკეული მოქალაქეების განაცხადების საფუძველზე მოხდება.
სისტემური რეგისტრაციისას ნაკვეთების გადაფარვის რისკი მინიმუმამდე იქნება დაყვანილი. რაც შეეხება სპორადულ რეგისტრაციას, ორი წლის განმავლობაში რეესტრი ქაოტურ რეჟიმში მიწის ნაკვეთებს მოქალაქეების მიერ წარდგენილი განცხადების საფუძველზე დაარეგისტრირებს და მიწის ნაკვეთების გადაფარვის რისკი მაღალია.
რეესტრში დღესაც ბევრი სარეგისტრაციო ჩანაწერი არსებობს, რომლებიც დაზუსტებული არ არის, ანუ მოქალაქის პირველადი რეგისტრაციით დარეგისტრირებული მიწის ზუსტი კოორდინატები და საზღვრები დაუზუსტებელია, რეესტრის ელექტრონულ ბადეზე აღნიშნული მიწის ნაკვეთი ზუსტად მონიშნული არ არის და ასეთი დაუზუსტებელი რეგისტრაციის არსებობისას მარეგისტრირებელ ორგანოს უჭირს გადაამოწმოს ზუსტი ინფორმაცია და გადაფარვა აირიდოს.
ნინო სიორიძე
ყველაზე დიდი რისკი, რაც შეიძლება მიწების სპორადული რეგისტრაციისას იყოს, ესაა სწორედ მიწის ნაკვეთების გადაფარვა, რაც ნეგატიური შედეგების მომტანია მოსახლეობისთვის პირველ რიგში იმიტომ, რომ ნაკვეთების გადაფარვისას მოქალაქეებმა უნდა დაიწყონ დავა, რომელიც შესაძლოა წლები გაგრძელდეს და კანონის მოქმედების ვადის ამოწურვამდე ვერ დასრულდეს. რა შეიძლება გაკეთდეს ორწლიანი ვადის ამოწურვის შემდეგ, თუ მსგავსი დავები გაგრძელდება და მიწის რეგისტრაცია ვერ განხორციელდა, ამ ეტაპზე კანონში გაწერილი არ არის. იმ ადამიანებმა, რომლებსაც მიწა დაუზუსტებელი სახით აქვთ რეგისტრირებული, უმჯობესია მიწის რეფორმის დაწყებამდე რეესტრში წარადგინონ ელექტრონული საკადასტრო აზომვითი ნახაზები და დააზუსტონ საკუთარი მიწის ნაკვეთის საზღვრები.
თქვენი აზრით, მიწის ნაკვეთებზე საკუთრების უფლების მოსაპოვებლად რა უნდა გაეთვალისწინებინა საკანონმდებლო ორგანოს?
რთულია ორი წლის ვადაში ქვეყნის მასშტაბით სერიოზული რეფორმა განხორციელდეს. ორწლიანი ვადის დაწესება პროცედურას აჩქარებს, მართალია, მოქალაქეების დაინტერესებას და მონდომებას ზრდის, თუმცა არის ბევრი ისეთი დეტალი, რომელიც შეიძლება გასცდეს ორწლიან ვადას და ვერ მოესწროს, სწორედ ასეთი დეტალები უნდა გაეთვალისწინებინათ კანონში.
თავის დროზე ჩვენი ორგანიზაციის რეკომენდაცია იყო მთელი ქვეყნის მასშტაბით პილოტური პროექტი განხორციელებულიყო, ანუ რეგისტრაცია ყველგან მომხდარიყო სისტემური წესით.
ამ კანონით როგორაა განსაზღვრული არასასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების რეგისტრირებული, მაგრამ დაუზუსტებელი ფართობის მქონე მიწის ნაკვეთის ხელახლა რეგისტრაცია?
თუ სასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების მიწის ნაკვეთზე უფლების დამადასტურებელი დოკუმენტაციისა და საკადასტრო აღწერის შედეგების შედარებით აღმოჩნდა, რომ დოკუმენტში არსებულ დაუზუსტებელ ფართობს მაქსიმუმ 15%-ით აღემატება ამ ნაკვეთის რეალური ფართობი, რომელიც შემოსაზღვრულია მყარი სასაზღვრო ნაგებობით [ღობით ან სხვა], ამ შემთხვევაში რეესტრში რეგისტრირდება ღობით შემოსაზღვრული ფართობი.
კონკრეტულად ვის უნდა მიმართოს მოქალაქემ?
უძრავი ქონების რეგისტრაცია ისევ ისეთი პრინციპით განხორციელდება, როგორც ხორციელდებოდა – მოქალაქემ საჯარო რეესტრს უნდა წარუდგინოს საკადასტრო ნახაზები, მიწის მართლზომიერი მფლობელობის დამადასტურებელი დოკუმენტები და საკუთრების მოწმობა.
