დღეს აფხაზური ენის სწავლება აჭარის ორ სკოლაში – ბათუმის მე-14 საჯარო სკოლასა და ფერიის საჯარო სკოლაში დაიწყო. სკოლაში სრულწლოვანი მოქალაქეები სწავლობენ. სოფელ ფერიაში, სადაც 256 აფხაზურ-ქართული ოჯახი ცხოვრობს, მსმენელების ორი ჯგუფი შეიქმნა, მათ განათლებით ლინგვისტი ლიანა აიკუცბა ასწავლის. ერთი ჯგუფი 11 მსმენელით ისწავლის ბათუშიც. ბათუმის შემთხვევაში მსმენელების უმრავლესობა ეთნიკურად ქართველია. აფხაზურის სწავლების დაწყებასთან დაკავშირებით „ბათუმელები“ ფერიის სკოლის აფხაზური ენის პედაგოგს, ლიანა აიკუცბას ესაუბრა.
ქალბატონო ლიანა, რამდენი მსმენელი გყავთ?
ამ დროისთვის ორი ჯგუფია შექმნილი ფერიის საჯარო სკოლაში, სადაც 16-16 მსმენელი ისწავლის აფხაზურს. მესამე ჯგუფის გახსნასაც ვაპირებთ, სიები უკვე შედგენილია. დრო უნდა შევარჩიოთ, რომ სკოლის სასწავლო პროცესს ხელი არ შეუშალოს – ხუთზე ან ექვს საათზე შეიკრიბება ეს ჯგუფი.
სახელმძღვანელოები აფხაზეთიდან არის ჩამოტანილი, თუ აქ შეადგინეს?
სახელმძღვანელოებზე დიდი პრობლემები გვქონდა, რადგან აქ არავითარი სახელმძღვანელო არ არსებობდა. ფერიის საჯარო სკოლის დირექტორმა, ლეილა დუმბაძემ, იმდენი მოახერხა, რომ თბილისში, არქივში დაცული ერთადერთი ეგზემპლარი მონახა, ერთ ღამეში 100 ეგზემპლარი დაბეჭდეს და გამოგვიგზავნეს. ეს სახელმძღვანელო ძალიან გვეხმარება. ეს წიგნი არის 1991 წლის გამოშვება.
თქვენ პროფესიით აფხაზური ენის პედაგოგი ხართ?
მე განათლებით ლინგვისტი ვარ, თან ჟურნალისტი.
აფხაზური ენის სწავლებას ბათუმში აფხაზური თემი ყოველთვის ითხოვდა, მაგრამ მაშინ ამბობდნენ, რომ სასწავლო კურსს ენის სპეციალისტის არარსებობის გამო ვერ ხსნიდნენ.
აფხაზური ენის სახელმძღვანელო
რვა წლის წინაც მქონდა ასეთი შემოთავაზება, რომ მესწავლებინა, მაგრამ მე ვიცი ეს როგორი საპასუხისმგებლო საქმეა და უარი ვთქვი შემოთავაზებაზე. კიდევ ერთი მასწავლებელი გვყავს ბათუმში, ის აფხაზურის სპეციალისტია. მე წერა-კითხვა ვიცი და ლაპარაკიც. ფერიაში მჭიდროდ არიან აფხაზები დასახლებული, ისინი და ქართველებიც ესწრებიან ჩემს გაკვეთილებს. ასე, რომ ახლა ვისწავლით აფხაზურს.
როცა გადაწყდა სწავლების დაწყება, თქვენთან – აფხაზურ თემთან თუ ჰქონდათ კონსულტაციები?
ჩვენ ვიყავით მათთან მისული, ქალბატონმა ინგამ [შამილიშვილი] – განათლების მინისტრმა დამიბარა, ვიყავით ბატონ სულიკო თებიძესთან [აჭარის განათლების მინისტრის მოადგილე]. რამდენჯერმე შევხვდით რესურსცენტრში, განათლების ცენტრში, ყველგან იციან ამის შესახებ.
თვითონ აფხაზებს მოსწონთ ეს, თუ, უბრალოდ, ხელისუფლების ინიციატივა იყო და ისინიც დათანხმდნენ?
არა, ხალხს უნდოდა. ბევრი მსურველია. ფერიის სკოლაში არიან აფხაზი მასწავლებლები, რომლებიც ქართულს ასწავლიან. მათ აფხაზური არ იციან და ახლა ჩემს გაკვეთილებს ესწრებიან. მათ გაავრცელებს ეს ინფორმაცია, სხვებმაც და ასე შეიკრიბა ხალხი, ძალიან ბევრი მსურველია.
რას ფიქრობენ ამ ინიციატივაზე ფერიის ქართველი მცხოვრებლები?
აფხაზური ენის მსმენელები
ძალიან ბევრს გაუხარდა. აფხაზებს, რომლებიც ბავშვობაში აფხაზურ ენაზე მეტყველებდნენ, მერე განათლება ქართულად ან რუსულად მიიღეს, დავიწყებული აქვთ აფხაზური. ახლა ამბობენ, რომ იხსენებენ ამ ენას – ახლა წერა-კითხვასაც სწავლობენ. მე-7 კლასელი ქართველი ბავშვებიც შემოდიან ჩემს გაკვეთილზე და ამბობენ, რომ უნდათ ისწავლონ.
აფხაზეთში, ახალგაზრდების დიდმა ნაწილმა, რამდენადაც ჩემთვის ცნობილია, აფხაზური ენა არ იცის. თქვენი აზრით, ეს ინიციატივა რამდენად შეუწყობს ხელს აფხაზური ენის გადარჩენას?
როგორ არა, აფხაზური იქაც იციან, მაგრამ ახალგაზრდა თაობა უფრო რუსულს სწავლობს, ისე როგორც აქ ინგლისურს სწავლობენ. აფხაზურის ცოდნის პრობლემა გარკვეულწილად არის, მაგრამ რომ არ ისწავლებოდეს და არ იცოდნენ, ასეთი არ გამიგია.
აფხაზური ენის სწავლების კურსი აჭარის მთავრობის ინიციატივით გაიხსნა
აფხაზეთში მცხოვრებმა თქვენმა ნათესავებმა როგორ შეაფასეს თქვენი გადაწყვეტილება აფხაზური ენის სწავლების დაწყებაზე?
რაც ეს ამბავი მოხდა, იმის მერე არ შევხმიანებივარ, მაგრამ ვიცი, რომ გაეხარდებათ.
ხელფასს გიხდიან თუ საზოგადოებრივ საწყისებზე მუშაობთ?
ხელფასს გადამიხდიან, ალბათ საათების მიხედვით. ჯერ ზუსტი ინფორმაცია არ მაქვს.
