ავტორი: ნათია ზოიძე
„რეგიონული თოქ-შოუს პირდაპირ ეთერში როცა ვსაუბრობდი, ვინ დგას აჭარაში განხორციელებულ ინვესტიციების უკან და რატომ არ არის ეს პროცესი გამჭირვალე, მოქალაქის ზარი შემოვიდა. ზარის ავტორი მამაკაცი იყო და პირდაპირ ეთერში მომიწოდა: „ხათუნა ძალიან კარგი გოგო ხარ, წადი სამზარეულოში და ფხალობია გააკეთე, უფრო მოგიხდება არ გირჩევნია “ – იხსენებს ხათუნა სამნიძე, რომელიც რამდენიმე წლის წინ იყო აქტიურ პოლიტიკაში . მისი მხრიდან ამ ამბის გადაფასება არ მომხდარა. მაშინაც და დღესაც ამ ფაქტს დისკრიმინაციად აფასებს.
ხათუნა სამნიძე იხსენებს , რომ მის პოლიტიკური აქტიურობისას ეს ერთადერთი ფაქტი არ ყოფილა. გამხდარა პოზიტიური დისკრიმინაციის მსხვერპლიც, როდესაც უმაღლესი საბჭოს სხდომაზე მიკროფონთან მისულა, სესიის სპიკერს მოუწოდებია კოლეგებისთვის, რომ „არ შევეზღუდე რეგლამენტით, რადგან ვიყავი ქალი”. ამბობს, რომ ორივე შემთხვევა მიუღებელია. ის პოლიტიკიდან ამ დისკრიმინაციული ფაქტების სიმრავლის გამო არ წასულა, ხათუნა სამნიძე დღეს ჰაინრიჰ ბიოლის ფონდის სამხრეთ კავკასიის რეგიონალური ბიუროს წარმოადგენს, რომლის ერთ-ერთი მიზანიც რეგიონში თავისუფალი, სამართლიანი და ტოლერანტული საზოგადოების ჩამოყალიბების ხელშეწყობა და გენდერული დემოკრატიზაციის პოპულარიზაციაა.
საკანონმდებლო ორგანოებსა და სამთავრობო სრუქტურებში ლიდერ პოზიციებზე დღეს საქართველოში ქალების რაოდენობა 10 პროცენტს არ აღემატება. ქალები ვერ ხვდებიან პოლიტიკური პარტიების საარჩევნო სიებშიც. მიუხედავად იმისა, რომ საქართველოში საჯარო რეესტრის მონაცემებით რეგისტრირებულია 200-მდე ორგანიზაცია, რომელთაც წესდებაში უწერიათ, რომ მათი მიზანი გენდერული თანასწორების მიღწევაა, ფაქტია, რომ საქართველოში პარლამენტარ ქალთა რაოდენობა იკლებს. იხარჯება დონორთა ფული, მაგრამ სიტუაცია არ იცვლება.
„მოქალაქეთა პოლიტიკური გაერთიანების” შესახებ კანონში შევიდა ცვლილება, რომელიც პოლიტიკური პარტიების წახალისებას ითვალისწინებს, ანუ პოლიტიკური პარტიები მიიღებენ დამატებით 10 პროცენტით მეტ დაფინასებას, თუ მათ სიებში 20 პროცენტით იქნება „განსხვავებული სქესი” წარმოდგენილი. კანონის თანახმად, ეს არ არის ვალდებულება. უფრო ადრე კი, 2010 წელს, პარლამენტმა მიიღო კანონი “გენდერული თანასწორების შესახებ”.
გასული მოწვევის ბათუმის საკრებულოში 15 მამაკაცი იყო და არცერთი ქალი. ამ მოწვევის საკრებულოში ხუთი ქალია. წინა მოწვევის უმაღლეს საბჭოში ხუთი ქალი იყო, ახლა კი ერთია.
ახლაც და მაშინაც საკრებულოში გენდერულ საკითხთან დაკავშირებული კითხვა მხიარულებას იწვევს. წინა მოწვევის საკრებულოს პოეტმა წევრმა ჩვენს კითხვას „რატომ არ არიან თქვენს რიგებში ქალები“ უპასუხა რომ „ქალი მოსაფერებლად გაჩნდა.”
ამ მოწვევის საკრებულოს თავჯდომარე გიორგი კირთაძე, რომელიც პირველად ამ თანამდებობაზე არჩევის დროს 26 წლის იყო და მხოლოდ ერთწლიანი სამუშაო სტაჟი ჰქონდა, ხუმრობს: „რომ ეს ის საკითხია, რომელსაც ფიქრი ჭირდება, ახლავე გიპასუხოთ, თუ დროს მომცემთ…” მაგრამ ამ წინადადების შემდეგ საუბარს აგრძელებს: „საკრებულოში ახლა უფრო მეტი ქალია ვიდრე ადრე. ჩვენს რიგებში უფო მეტი ქალია ვიდრე ოპოზიციის, პოლიტიკაში ძალით ვერავის მოიყვან, უნდა ქონდეს სურვილი”. კითხვაზე, რა ზეგავლენა იქონია საკრებულოში გენდერული ბალანსის წონოსწარობის აღდგენის მცდელობამ, შემდეგი პასუხი მივიღეთ: „ჩვენ ახლა ვცდილობთ უფრო კორექტულები ვიყოთ კამათის დროს.”
ხათუნა სამნიძე ამბობს, რომ ქალს პოლიტიკაში მანდილის როლზე უფრო მნიშვნელოვანი როლი აქვს.
მირანდა ჩარკვიანი 2003 წელს იხსენებს, როცა ის სამოქალაქო სექტორში მუშაობდა აჭარაში: „როდესაც არასამთავრობო ორგანიზაციები ვიკრიბოდით, იყო 20 მდე მამაკაცი და ორი-სამი ქალი, დღეს არასამთავრობო სექტორში ამ მხრივ სიტუაცია გამოსწორებულია, ეს თავისთავად მოხდა, ასე მოხდება პოლიტიკაშიც, კანონის რეგულაციები არ უნდა იყოს მკაცრი და ვალდებულებითი, წახალისება შეიძლება, მაგრამ თუ იქნება მკაცრი კვოტირების სისტემა საპარლამეტო სიების დაკოპლექტების თვალსაზრისით, ეს ხელოვნური ბალანსი იქნება.”
ბათუმში ბარათაშვილის ქუჩაზე სილამაზის სალონში 11-ივე დასაქმებული ქალია, 30 წლამდე ქალბატონი, რომელიც სტილისტად მუშაობს, ამბობს. რომ მეორე შვილის გააჩენაზე ფიქრის სამსახურის დაკარგვის გამო ეშინია. მიაჩნია, თუ ქალები იქნებიან იქ, ზემოთ, მთავრობაში, მის მდგომარეობას უფრო კარგად გაიგებენ.
ინგლისურის სპეციალისტი ნანა მღებრიშვილი ფიქრობს, რომ „თუ საქართველოს პარლამენტში ისეთი ქალები იქნებიან წარმოდგენილი, როგორიც ახლა პარლამენტარ მამაკაცთა უმრავლესობაა, აზრს ვერ ვხედავ, მოსაჩვენებელი თანასწორობა გამაღიზიანებს და არც უკეთესი გარემოს პერსპექტივის საშუალებას იძლევა. იქ უნდა მოხვდნენ წარმატებულები და აქტიურები.”
მოქალაქეთა პოლიტიკურ გაერთიანებაში შესული ცვლილება ერთის მხრივ იყო ვენეციის კომისიის რეკომენდაცია.
ხათუნა სამნიძე ფიქრობს” თუმცა, უმჯობესია, როდესაც სამოქალაქო აქტიურობა იწვევს ცვლილებებს, როდესაც მოთხოვნა ქვემოდან მოდის. სამწუხაროდ, ხშირად ქალები თავად თვლიან,რომ მათი ძირიტადი მოვალეობა მხოლოდ შვილების მოვლაა, მაგალითდ, არცერთ მამაკაცს საქართველოში კანონით მინიჭებული დეკრურეტული შვებულების უფლება არ გამოუყენებია, და ეს ნაწილეობრივ , ქალების დამოკიდებულების შედეგიცაა.”
„გოგონებს აქვთ სათქმელი” – ეს დოკუმენტური ფილმია, „გოუ ჯგუფ მედიამ“ მომზადა. ფილმს 4 მოქმედი გმირი ჰყავს საქართველოს 4 რეგიონიდან” ერთ-ერთი გოგონას პროტესტის მიზეზი კი ის არის, რომ „აქ ყველა შინ ზის და ბავშვებს ზრდის.“ გოგონას კი ამ სტერეოტიპის დასამარცხებლად აქედან წასვლა და ჟურნალისტობა უნდა.
საერთაშორისო პრესის ობიექტივში მოხდა ევროპალამეტარი 37 წლის ლიცია რომზული, რომლიც 2010 წელს საშემოდგომო სესიაზე სამუშაოდ ერთი თვის შვილთან, ვიქტორიასთან ერთად მივიდა. ის სოციალურ საკითხებზე მუშაობს. წამყვან მედია საშუალებაში მოხვდა ლიციას სიტყვები: „აქ მოვედი ყველა იმ ქალის სახელით, რომელსაც ცუდად ექცევიან, როგორც სამსახურში, ისე ოჯახში”.
ავტორი: ნათია ზოიძე
„რეგიონული თოქ-შოუს პირდაპირ ეთერში როცა ვსაუბრობდი, ვინ დგას აჭარაში განხორციელებულ ინვესტიციების უკან და რატომ არ არის ეს პროცესი გამჭირვალე, მოქალაქის ზარი შემოვიდა. ზარის ავტორი მამაკაცი იყო და პირდაპირ ეთერში მომიწოდა: „ხათუნა ძალიან კარგი გოგო ხარ, წადი სამზარეულოში და ფხალობია გააკეთე, უფრო მოგიხდება არ გირჩევნია “ – იხსენებს ხათუნა სამნიძე, რომელიც რამდენიმე წლის წინ იყო აქტიურ პოლიტიკაში . მისი მხრიდან ამ ამბის გადაფასება არ მომხდარა. მაშინაც და დღესაც ამ ფაქტს დისკრიმინაციად აფასებს.
ხათუნა სამნიძე იხსენებს , რომ მის პოლიტიკური აქტიურობისას ეს ერთადერთი ფაქტი არ ყოფილა. გამხდარა პოზიტიური დისკრიმინაციის მსხვერპლიც, როდესაც უმაღლესი საბჭოს სხდომაზე მიკროფონთან მისულა, სესიის სპიკერს მოუწოდებია კოლეგებისთვის, რომ „არ შევეზღუდე რეგლამენტით, რადგან ვიყავი ქალი”. ამბობს, რომ ორივე შემთხვევა მიუღებელია. ის პოლიტიკიდან ამ დისკრიმინაციული ფაქტების სიმრავლის გამო არ წასულა, ხათუნა სამნიძე დღეს ჰაინრიჰ ბიოლის ფონდის სამხრეთ კავკასიის რეგიონალური ბიუროს წარმოადგენს, რომლის ერთ-ერთი მიზანიც რეგიონში თავისუფალი, სამართლიანი და ტოლერანტული საზოგადოების ჩამოყალიბების ხელშეწყობა და გენდერული დემოკრატიზაციის პოპულარიზაციაა.
საკანონმდებლო ორგანოებსა და სამთავრობო სრუქტურებში ლიდერ პოზიციებზე დღეს საქართველოში ქალების რაოდენობა 10 პროცენტს არ აღემატება. ქალები ვერ ხვდებიან პოლიტიკური პარტიების საარჩევნო სიებშიც. მიუხედავად იმისა, რომ საქართველოში საჯარო რეესტრის მონაცემებით რეგისტრირებულია 200-მდე ორგანიზაცია, რომელთაც წესდებაში უწერიათ, რომ მათი მიზანი გენდერული თანასწორების მიღწევაა, ფაქტია, რომ საქართველოში პარლამენტარ ქალთა რაოდენობა იკლებს. იხარჯება დონორთა ფული, მაგრამ სიტუაცია არ იცვლება.
„მოქალაქეთა პოლიტიკური გაერთიანების” შესახებ კანონში შევიდა ცვლილება, რომელიც პოლიტიკური პარტიების წახალისებას ითვალისწინებს, ანუ პოლიტიკური პარტიები მიიღებენ დამატებით 10 პროცენტით მეტ დაფინასებას, თუ მათ სიებში 20 პროცენტით იქნება „განსხვავებული სქესი” წარმოდგენილი. კანონის თანახმად, ეს არ არის ვალდებულება. უფრო ადრე კი, 2010 წელს, პარლამენტმა მიიღო კანონი “გენდერული თანასწორების შესახებ”.
გასული მოწვევის ბათუმის საკრებულოში 15 მამაკაცი იყო და არცერთი ქალი. ამ მოწვევის საკრებულოში ხუთი ქალია. წინა მოწვევის უმაღლეს საბჭოში ხუთი ქალი იყო, ახლა კი ერთია.
ახლაც და მაშინაც საკრებულოში გენდერულ საკითხთან დაკავშირებული კითხვა მხიარულებას იწვევს. წინა მოწვევის საკრებულოს პოეტმა წევრმა ჩვენს კითხვას „რატომ არ არიან თქვენს რიგებში ქალები“ უპასუხა რომ „ქალი მოსაფერებლად გაჩნდა.”
ამ მოწვევის საკრებულოს თავჯდომარე გიორგი კირთაძე, რომელიც პირველად ამ თანამდებობაზე არჩევის დროს 26 წლის იყო და მხოლოდ ერთწლიანი სამუშაო სტაჟი ჰქონდა, ხუმრობს: „რომ ეს ის საკითხია, რომელსაც ფიქრი ჭირდება, ახლავე გიპასუხოთ, თუ დროს მომცემთ…” მაგრამ ამ წინადადების შემდეგ საუბარს აგრძელებს: „საკრებულოში ახლა უფრო მეტი ქალია ვიდრე ადრე. ჩვენს რიგებში უფო მეტი ქალია ვიდრე ოპოზიციის, პოლიტიკაში ძალით ვერავის მოიყვან, უნდა ქონდეს სურვილი”. კითხვაზე, რა ზეგავლენა იქონია საკრებულოში გენდერული ბალანსის წონოსწარობის აღდგენის მცდელობამ, შემდეგი პასუხი მივიღეთ: „ჩვენ ახლა ვცდილობთ უფრო კორექტულები ვიყოთ კამათის დროს.”
ხათუნა სამნიძე ამბობს, რომ ქალს პოლიტიკაში მანდილის როლზე უფრო მნიშვნელოვანი როლი აქვს.
მირანდა ჩარკვიანი 2003 წელს იხსენებს, როცა ის სამოქალაქო სექტორში მუშაობდა აჭარაში: „როდესაც არასამთავრობო ორგანიზაციები ვიკრიბოდით, იყო 20 მდე მამაკაცი და ორი-სამი ქალი, დღეს არასამთავრობო სექტორში ამ მხრივ სიტუაცია გამოსწორებულია, ეს თავისთავად მოხდა, ასე მოხდება პოლიტიკაშიც, კანონის რეგულაციები არ უნდა იყოს მკაცრი და ვალდებულებითი, წახალისება შეიძლება, მაგრამ თუ იქნება მკაცრი კვოტირების სისტემა საპარლამეტო სიების დაკოპლექტების თვალსაზრისით, ეს ხელოვნური ბალანსი იქნება.”
ბათუმში ბარათაშვილის ქუჩაზე სილამაზის სალონში 11-ივე დასაქმებული ქალია, 30 წლამდე ქალბატონი, რომელიც სტილისტად მუშაობს, ამბობს. რომ მეორე შვილის გააჩენაზე ფიქრის სამსახურის დაკარგვის გამო ეშინია. მიაჩნია, თუ ქალები იქნებიან იქ, ზემოთ, მთავრობაში, მის მდგომარეობას უფრო კარგად გაიგებენ.
ინგლისურის სპეციალისტი ნანა მღებრიშვილი ფიქრობს, რომ „თუ საქართველოს პარლამენტში ისეთი ქალები იქნებიან წარმოდგენილი, როგორიც ახლა პარლამენტარ მამაკაცთა უმრავლესობაა, აზრს ვერ ვხედავ, მოსაჩვენებელი თანასწორობა გამაღიზიანებს და არც უკეთესი გარემოს პერსპექტივის საშუალებას იძლევა. იქ უნდა მოხვდნენ წარმატებულები და აქტიურები.”
მოქალაქეთა პოლიტიკურ გაერთიანებაში შესული ცვლილება ერთის მხრივ იყო ვენეციის კომისიის რეკომენდაცია.
ხათუნა სამნიძე ფიქრობს” თუმცა, უმჯობესია, როდესაც სამოქალაქო აქტიურობა იწვევს ცვლილებებს, როდესაც მოთხოვნა ქვემოდან მოდის. სამწუხაროდ, ხშირად ქალები თავად თვლიან,რომ მათი ძირიტადი მოვალეობა მხოლოდ შვილების მოვლაა, მაგალითდ, არცერთ მამაკაცს საქართველოში კანონით მინიჭებული დეკრურეტული შვებულების უფლება არ გამოუყენებია, და ეს ნაწილეობრივ , ქალების დამოკიდებულების შედეგიცაა.”
„გოგონებს აქვთ სათქმელი” – ეს დოკუმენტური ფილმია, „გოუ ჯგუფ მედიამ“ მომზადა. ფილმს 4 მოქმედი გმირი ჰყავს საქართველოს 4 რეგიონიდან” ერთ-ერთი გოგონას პროტესტის მიზეზი კი ის არის, რომ „აქ ყველა შინ ზის და ბავშვებს ზრდის.“ გოგონას კი ამ სტერეოტიპის დასამარცხებლად აქედან წასვლა და ჟურნალისტობა უნდა.
საერთაშორისო პრესის ობიექტივში მოხდა ევროპალამეტარი 37 წლის ლიცია რომზული, რომლიც 2010 წელს საშემოდგომო სესიაზე სამუშაოდ ერთი თვის შვილთან, ვიქტორიასთან ერთად მივიდა. ის სოციალურ საკითხებზე მუშაობს. წამყვან მედია საშუალებაში მოხვდა ლიციას სიტყვები: „აქ მოვედი ყველა იმ ქალის სახელით, რომელსაც ცუდად ექცევიან, როგორც სამსახურში, ისე ოჯახში”.
