პირველ ფოტოზე ნიუ-იორკია ასახული, მეორეზე – პარიზი, მესამეზე კი – ბათუმი. ადვილი შესამჩნევია პირველ და მეორე შემთხვევაში როგორაა მაგიდები ტროტუარზე განლაგებული, იმისთვის, რომ ქვეითი არ შეფერხდეს. ბათუმში ყველაფერი სხვანაირადაა. ქალაქის ცენტრალურ ნაწილში ტროტუარები წითელ ბილიკებამდე კაფეებმა აითვისეს, წითელი ბილიკი კი ველოსიპედისტებს ეკუთვნით.
როცა ტროტუარზე მაგიდები და სკამები დგას, იძულებული ხდები ველობილიკზე გადახვიდე, ხოლო თუ ველობილიკზე მიმავალს ველოსიპედისტი ზარით გატყობინებს, რომ გზა უნდა გაუთავისუფლო, პირდაპირ სამანქანე გზაზე გიწევს გადასვლა. ამ დროს შენს უსაფრთხოებაზე ვერავინ იზრუნებს, უნდა გაგიმართლოს და გადარჩე.
კაფეების გარდა ბათუმის ტროტუარებზე ავტომანქანებს, მიმდინარე მშენებლობებსა და სხვა ტიპის მომსახურების ობიექტებსაც ნახავთ. ქალაქის გარეუბნებში ტროტუარები ავტომანქანების შეკეთების ობიექტებსა და სამრეცხაოებსაც აქვთ დაკავებული. უსაფრთხო არც სამანქანო გზაზე ქვეითისთვის გათვალისწინებული „ზებრა“ გადასასვლელია, რადგან მძღოლების უმეტესობა ქვეითს გადასასვლელზე გზას არ უთმობს.
წელს რამდენიმე კაფემ ტროტუარის რკინის კოსტრუქციით შემოსაზღვრაც დაიწყო, რაც იმას ნიშნავს, რომ თუ მაგიდების შემთხვევაში კაფეს სტუმრის შეწუხება გიწევდა, ახლა ტროტუარის იმ ნაწილს, რაც რკინის კონსტრუქციით შემოსაზღვრეს, ქვეითი ვეღარ გამოიყენებს. ეტლით მოსარგებლისთვის კი აქ გავლა საერთოდ შეუძლებელია.
ფოტო: თორნიკე თავაძე
გადატვირთული ტროტუარები და ქვეითისთვის დატოვებული ვიწრო ადგილი განსაკუთრებულ პრობლემას ეტლით მოსარგებლეებსა და იმ დედებს უქმნის, რომლებიც ბავშვებს ეტლით ასეირნებენ.
„რამდენჯერმე როცა ასეთ ადგილს მივადექი, მომიწია კაფეში მყოფი ადამიანისთვის მეთქვა გამატარეთ-მეთქი, ვაწუხებ მათ და არასდროს ვეუბნები მადლობას, რადგან ეს ჩემი ადგილია, აქ მე უნდა გავიარო. ძველ ბათუმში როცა ტროტუარი კაფეს ან მანქანას აქვს დაკავებული, პირდაპირ ქვაფენილზე უნდა გადახვიდე, რაც ეტლით მოსაგებლისათვის ორმაგად პრობლემურია, ჯერ ერთი ქვაფენილზე ეტლის მართვა ჭირს და ამ დროს შეიძლება მანქანა დაგეჯახოს და მეორეც – ეტლი მწყობრიდან გამოდის,“ – ამბობს თომა კაკაბაძე, რომელიც ეტლით გადაადგილდება.
პრობლემის მოგვარებას ბათუმელები შესაბამისი სტრუქტურებისგან ითხოვენ.
ბათუმი. კაფე „ტერასა“
„მეც მაქვს კაფე, თუმცა ყველაფერი ისე განვათავსეთ, რომ ხელს არავის ვუშლით. ამ პრობლემაზე ხშირად ვსაუბრობთ, ფეისბუქშიც ვწერთ. სანამ მანქანა დაგვეჯახება, მანამდე უნდა იზრუნოს ამის გამოსწორებაზე მან, ვისაც ეს ევალება. ასეც რომ არ იყოს, ზოგიერთს აქვს მაღალი მოქალაქეობრივი შეგნება და თავადაც იცის, რომ სხვას ხელი არ უნდა შეუშალოს,“ – ამბობს პაატა ძიძიგური, კაფე „ვინილის“ მფლობელი.
საქართველოში, ისევე როგორც ევროპაში, ტროტუარის ათვისების საზღვრებს კანონმდებლობა არეგულირებს. თუმცა ქართულ რეალობაში დადგენილ წესებს არ ასრულებენ, ან ამბობენ, რომ „ეს წესები არ ვარგა.“
ბათუმის ქუჩებში სხავადასხვა ტიპის მომსახურების ობიექტების განთავსებაზე ნებართვას ბათუმის მერიის არქიტექტურის სამსახური გასცემს. ამ სამსახურის უფროსი ირაკლი ახალაძე ამბობს, რომ ტროტუარები კაფეებს დაკავებული აქვთ ევროპულ ქალაქებშიც და ამაში ის პრობლემას ვერ ხედავს: „ევროპაშიც მაქვს ნანახი და ფოტოებიც მაქვს გადაღებული“. კითხვაზე, სად უნდა გაიაროს ქვეითმა? – ირაკლი ახალაძე პასუხობს, რომ გასავლელები დატოვებულია: „გასავლელებისთვის ადგილს ვტოვებთ კანონმდებლობის შესაბამისად, თუმცა ხშირად ნებართვის მიმღები შემდეგ უფრო მეტს მოინდომებს ხოლმე და დადგენილ საზღვრებს სცილდება. ამის კონტროლი უკვე სხვა სამსახურის პრეროგატივაა.“
საკვებ პროდუქტებთან დაკავშირებული გარევაჭრობის, ბაზრებისა და ბაზრობებზე ნებართვების გაცემისას მერია ბათუმის საკრებულოს 2011 წლის #8 დადგენილებით ხელმძღვანელობს. ამ დადგენილების მიხედვით, გარევაჭრობის ადგილების განსაზღვრისას მერიამ უნდა გაითვალისწინოს ქალაქის განვითარების ინტერესები: მოსახლეობის სიმჭიდროვე; სატრანსპორტო ნაკადი; საზოგადოებრივი სივრცეების გამტარუნარიანობა; საგზაო მოძრაობის უსაფრთხოება და ბევრი სხვა მნიშვნელოვანი საკითხი. საკრებულომ დაადგინა ასევე კონკრეტულად რა საზღვრები უნდა დაიცვას მერიამ ტროტუარზე ობიექტის განთავსების ნებართვის გაცემისას.
დადგენილების მიხედვით დაუშვებელია გარე ვაჭრობისათვის განისაზღვროს ტროტუარის ტერიტორია ბორდიურიდან (ნაწიბურიდან) 0,75 სანტიმეტრზე ნაკლებ მანძილზე ან გარე ვაჭრობისათვის განკუთვნილი ნივთი (ობიექტი) განთავსდეს ბორდიურიდან (ნაწიბურიდან) 0,75 სანტიმეტრზე ნაკლებ მანძილზე. გარდა ამისა, მერია უფლებამოსილია გარევაჭრობის ადგილებად განსაზღვროს ერთი ან რამდენიმე ქუჩა იმდაგვარად, რომ აღნიშნულ ქუჩებში მთლიანად ან ნაწილობრივ აიკრძალოს ან შეიზღუდოს ავტოსატრანსპორტო საშუალებების გადაადგილება. ნებართვის გამცემმა გარევაჭრობის ადგილების განსაზღვრისას უნდა გაითვალისწინოს, რომ გარევაჭრობისათვის განკუთვნილი ნივთის (ობიექტის) განთავსებამ არ დააბრკოლოს ან სხვაგვარად არ შეზღუდოს სავალ ნაწილზე ავტოსატრანსპორტო საშუალების მოძრაობა ან არ შეზღუდოს ავტოსატრანსპორტო საშუალების მძღოლის ხილვადობა.
ასრულებს თუ არა ამ დადგენილებით დაწესებულ ნორმებს მერიიის არქიტექტურის სამსახური და ხომ არ არღვევს მეპატრონე ობიექტის განთავსების პირობებს უმეტეს შემთხვევაში, რაც ბათუმში ქვეითისთვის საფრთხეს ქმნის? ამაზე კონტროლი მერიის ზედამხედველობის სამსახურის ადმინისტრაციული ზედამხედველობის განყოფილებას ევალება. განყოფილების უფროსის თენგიზ მესხიძის თქმით, სამსახურის სპეციალისტები „ქალაქში რულეტკებით დადიან“ და ტროტუარების ათვისების მასშტაბებს ყოველდღიურად აკონტროლებენ.
„მოგეხსენებათ, ბევრი კაფეა და ხშირად ხდება ნებართვის პირობების დარღვევა. ჩვენი სპეციალისტები ყოველდღიურად ამოწმებენ ე.წ. რულეტკებით. თუ დარღვევა არის, ხშირ შემთხვევაში ვაფრთხილებთ, თუ არ გამოასწორებენ, შემდეგ ვაჯარიმებთ. ჩვენი მიზანია ქალაქში ყველაფერი წესრიგში იყოს და არ მოხდეს ზედმეტი სკამების, მაგიდებისა და კონსტრუქციების დადგმა ტროტუარებზე. აქედან გამომდინარე ჩვენთვის უფრო უპრიანია გაფრთხილება მივცეთ და გამოასწორონ. ამისთვის ერთ დღეს ვაძლევთ. რაც შეეხება იმას, რომ ზოგიერთ ქუჩაზე ძალიან ვიწროა გასავლელი და ჩვენ მათ ვერ ვაჯარიმებთ. საქმე იმაშია, რომ როცა 74 სანტიმეტრს დაიკავებს ობიექტის მეპატრონე ფართო ტროტუარზე, ეს მნიშვნელოვან პრობლემას არ ქმნის, მაგრამ ამავე დადგენილებით 75 სანტიმეტრის დაკავებაზეა გაცემული ნებართვა ვიწრო ტროტუარებზეც, რაც უკვე პრობლემურია. ჩვენ ამის შეცვლა არ შეგვიძლია, ეს საკანონმდებლო დონეზე უნდა შეიცვალოს,“ – ამბობს თენგიზ მესხიძე. მისივე თქმით, ამ საჭიროებაზე მას საკრებულოს წევრებთან არ უსაუბრია, თუმცა `სამსახურის უფროსმა ეს კარგად იცის.“
საკრებულოში ინფრასტრუქტურის განვითარების კომისიას ვაჟა რამიშვილი ხელმძღვანელობს. გადატვირთული ტროტუარების თემა საკრებულოს წევრსაც აწუხებს, მაგრამ როგორ და ვინ უნდა მოაგვაროს ეს პრობლემა, მან არ იცის: „მე მქონდა რამდენიმე შემთხვევა, მანქანები დგას, ხალხი ვერ მიდის და ვერ მოდის. დავსვი საკითხი, პატრონი ვერ ვნახე. ტროტუარი არის მოსახლეობის, ფეხით მოსიარულეების. ყველა ღონეს ვხმარობ და მეტი რა გითხრათ. ძალიან არასასიამოვნო შესახედია, მე გეთანხმებით, რომ არ უნდა იყოს ასე.“ ვაჟა რამიშვილმა არ იცის, შესაცვლელია თუ არა რაიმე დადგენილებაში, მაგრამ ზუსტად იცის, რომ ტროტუარი ფეხით მოსიარულისაა, ამას „ლაპარაკი, დაფიქრება და კანონი არ სჭირდება.“
საკრებულოს დადგენილების მიხედვით, ზედამხდველობის სამსახური დამრღვევს ერთხელ აფრთხილებს და შედეგის ვერ მიღწევის შემთხვევაში აჯარიმებს. ჯარიმა ფიზიკურ პირზე 500, ხოლო იურიდიულ პირზე 1500-დან 2000 ლარამდეა.
თენგიზ მესხიძის ინფორმაციით, ტროტუარის ათვისების ნებართვის წესების დარღვევისთვის ბოლო პერიოდში ზედამხედველობის სამსახურმა დააჯარიმა რესტორანი „B.K.“ „არტ კაფე“ გამსახურდიას ქუჩაზე, „სუში ბარი“ რუსთაველის ქუჩაზე, „შაურმა“ გამსახურდიას ქუჩაზე, თურქეთის მოქალაქის რესტორანი ქუთაისის ქუჩაზე და სხვა. გასულ წელს დაჯარიმდნენ: `ბავარია~, გორგასლისა და 26 მაისის ქუჩების კვეთაში „ხაჭაპურის კერია“.
ნებართვის საფასური ათვისებული ტერიტორიის მიხედვით კვადრატულ მეტრზე 30 ლარია, რასაც ობიექტის მეპატრონე სეზონზე ერთჯერადად იხდის. ზედამხედველობის სამსახურის ინფორმაციით, ხშირად ეს თანხა წელიწადში 300 ლარი გამოდის, რისი გადახდაც არ უნდათ და ტროტუარებს ითვისებენ, რის გამოც შემდეგ 2000 ლარით ჯარიმდებიან.
