შრომის კოდექსის მიხედვით, დასაქმებულის საშვებულებო ანაზღაურება განისაზღვრება შვებულების წინა 3 თვის საშუალო შრომის ანაზღაურებიდან, განათლების მინისტრმა კი მასწავლებლის ხელფასების მატება, სწორედ საშვებულებო პერიოდს დაამთხვია. მან თქვა, რომ „შესაბამისი საკანონმდებლო ერთჯერადი ცვლილებაა საჭირო, სამართლებრივი საფუძველი გაჩნდეს, რომ დავარიგოთ ეს ხელფასები შვებულებაში“.
რატომ არღვევს განათლების მინისტრი კანონს და რა პრინციპით უნდა გაზრდილიყო ხელფასები, რომ მასწავლებლის სოციალური მდგომარეობის გარდა, სწავლის ხარისხიც გაუმჯობესებულიყო? – ამ თემაზე „ბათუმელები“ „განათლების კოალიციის“ წევრს, განათლების სპეციალისტს, რევაზ აფხაზავას ესაუბრა.
იგი მიიჩნევს, რომ ხელფასების ზრდის პროცესი აჩვენებს, რომ ეს გადაწყვეტილება სპონტანურად მიიღო ხელისუფლებამ და მასზე არ ყოფილა ნამსჯელი და ნაფიქრი.
„არ ყოფილა საჯარო განხილვა, საკომუნიკაციო სტრატეგია, არც საექსპერტო წრეში უმსჯელიათ, არც სამუშაო ჯგუფებში მომხდარა ამის განხილვა.
როგორც ჩანს, ეს იყო მყისიერი გადაწყვეტილება და მინისტრს, შესაძლოა, უნდოდა, რომ იანვარში ყოფილიყო ხელფასების მატება, მაგრამ როგორ ჩანს, პარტიას ურჩევნია ეს იყოს არჩევნებთან ახლოს, რადგან იანვარში მომატებული ხელფასი მასწავლებლებს სექტემბერში დაავიწყდებათ.
ცხადია, ეს იწვევს გარკვეულ კონფლიქტს კანონთან და რატომ უნდა გახდეს კანონის ცვლილება საჭირო, როცა შეეძლოთ იანვარში გაეზარდათ ხელფასი ან თუნდაც თებერვალში. რაღა მაინც და მაინც ივლისამდე გადაიწია ამ საკითხმა“-ამბობს რევაზ აფხაზავა.
მისი აზრით, ამ პროცესში ყველაზე პრობლემური არის ის, თუ რა პრინციპით იზრდება ხელფასები.
„ზოგადად, გაუგებარია, თუ რატომ არ ცვლის სამინისტრო ხელფასების გაანგარიშების სისტემას და რატომ არის ისევ ეს „სრული დატვირთვა“, რატომ ვანგარიშობთ საბჭოთა სისტემიდან მოყოლებული ასე ხელფასებს.
მასწავლებლის ფუნქციაში მარტო გაკვეთილის ჩატარება შედის? ამაში შედის გაკვეთილების მომზადებაც, ხომ? სამუშაოს აღწერილობაში და მასწავლებლის სტანდარტშიც ხომ ასეა განსაზღვრული. მაშინ რატომ ვუხდით მხოლოდ გაკვეთილების ჩატარებაში. ეს სისტემური შეცდომაა და ამიტომაც ვიღებთ უხარისხო გაკვეთილებს.
იმ ადამიანებს ჰგონიათ, რომ ზარის დარეკვიდან ზარის დარეკვამდეა მასწავლებელი მხოლოდ სკოლაში.
ადამიანები ბევრს შრომობენ თავიანთი პროფესიული განვითარებისთვის და ამაზე დროს ხარჯავენ, გაკვეთილის მომზადებისთვის დროს ხარჯავენ, სადამრიგებლო საათებზე დროს ხარჯავენ და დანამატი აქვთ მინიმალური, ფაქტობრივად დამრიგებლები ვერ ასრულებენ თავის ფუნქციას და შემდეგ ეს აისახება საკლასო კონფლიქტებზე, უსაფრთხოებაზე, ინდივიდუალური მიდგომების არ არსებობაზე და ასე შემდეგ.
როცა ვამბობთ, რომ ძალიან მნიშვნელოვანია არაფორმალური განათლება, განსაკუთრებით პანდემიის შემდეგ, სასკოლო კლუბების და წრეების განვითარება, ამ კლუბებში და წრეებში რომ მასწავლებლები მუშაობენ, მათ რატომ არ უნდა აუნაზღაურდეთ ეს შრომა? აი, ეს კითხვებია რელევანტური და არა ის, კანონში შევა ერთჯერადად ცვლილება თუ არა“- ამბობს რევაზ აფხაზავა.
მისი თქმით, ხელისუფლება განათლების ხარისხზე რომ იყოს ორიენტირებული, ამ პრინციპს გაითვალისწინებდა. იგი მიიჩნევს, რომ დაფინანსება უნდა იყოს არა მხოლოდ მასწავლებლის სოციალურად გაუმჯობესების ინსტრუმენტი, არამედ განათლების ხარისხის ინსტრუმენტიც.
„და თუ მხოლოდ მასწავლებლის სოციალურ მდგომარეობას აუმჯობესებს ხელფასი და არა ასწავლის ხარისხს, მაშინ ეს გადაწყვეტილება არაეფექტურია“ – გვეუბნება ის.
მისთვის ასევე გაუგებარია, რატომ უზრდის სამინისტრო სრული დატვირთვის მქონე მასწავლებლებს ხელფასს და არა პირიქით.
„რატომ არ ვუზრდით, მაგალითად, საბუნებისმეტყველო საგნების მასწავლებლებს ხელფასს? ფიზიკის მასწავლებელი, რომელიც გაქცევაზეა სკოლიდან, იმას არ ვუზრდით ხელფასს? ის ფიზიკურად ვერ შეძლებს იმ რაოდენობის საათების დაგროვებას, რომ მასაც 500 ლარით გაეზარდოს ხელფასი.
ქიმიის მასწავლებლებს? აქაც კატასტროფული პრობლემები გვაქვს და ფიზიკა, ქიმია დეფიციტური პროფესიები ხდება ქვეყანაში. ამ საგნებში ისედაც ცოტა საათებია და მცირეკონტინგენტიან სკოლებში, რომელიც 60% გვაქვს ქვეყანაში, ისედაც ვერ ივსებენ ამ საგნის მასწავლებლები საათებს.
ინტერესიც აღარ აქვთ ქიმიის და ფიზიკის მასწავლებლებს, რომ სკოლაში იმუშაონ. ამიტომ უნდა ყოფილიყო პირიქით, ვისაც ცოტა საათები აქვს, იმას უნდა დამატებოდა ხელფასი, რადგან მათ სჭირდებათ დახმარება.
რატომ არ ვუზრდით, მაგალითად, IT-ის მასწავლებლებს ხელფასებს? აი, ეს არის სახელფასო პოლიტიკა და ამაზე უნდა ეფიქრა სამინისტროს, როცა ბიუჯეტიდან ამხელა თანხების დახარჯვას აპირებს. და არა ის, რომ რომელიღაც ტრიბუნიდან რომელიმე მინისტრმა ან პრემიერმა დაიყვიროს როგორი კარგები არიან, რომ ხელფასებს ზრდიან და ნაცარი შეაყარონ თვალებში ყველას“ – ამბობს რევაზ აფხაზავა.
მისი თქმით, ხარისხის განვითარებისთვის სხვა ნაბიჯებია საჭირო და ხელფასის ზრდა ერთ-ერთი კომპონენტია მათ შორის, მაგრამ არა გადამწყვეტი.
საქართველოს განათლების მინისტრის, გიორგი ამილახვრის განცხადებით, „დღეს რა ხელფასებიც აქვთ სრული განაკვეთის პირობებში მასწავლებლებს, მინიმუმ 500 ლარით ეზრდებათ, მაგრამ უმრავლეს შემთხვევაში ეს არის 600-700 და 800 ლარიც. სხვა შემთხვევაში, ეს 100 ლარზე მეტი იქნება. იქნება 200-300-400 ლარი, გააჩნია რა ფორმულად დავიანგარიშებთ, მაგრამ არცერთი ადამიანი არ დარჩება სისტემაში ვისაც ხელფასი მკვეთრად, ამ მოცემულობით არ გაეზრდება“.
რევაზ აფხაზავას თქმით, ეს მიდგომა მაინც დისკრიმინაციული გამოდის, რადგან არათანაბარ მდგომარეობაში აყენებს პედაგოგებს.
მისთვის ასევე უცნობია, რამდენი მასწავლებელი მუშაობს ქვეყანაში სრული დატვირთვით.
„ამის შესახებ ინფორმაცია რომ მოვითხოვეთ, არ გვაწვდიან. არ გვაქვს ხელმისაწვდომობა მონაცემებზე, თორემ დავუთვლიდით და საზოგადოებასაც უკეთესად გავაცნობდით. ეს პროცესი არის დახურული და ამაზე მსჯელობა შეუძლებელია“ – ამბობს რევაზ აფხაზავა.
მისი აზრით, სახელმწიფო მსგავს შედეგებს იმიტომ იღებს, რომ არ ცდილობს სპეციალისტებთან მუშაობას.
„ის, რომ სადღაც დარბაზში შეყრიან ამ მასწავლებლებს და ისინიც თვალანთებული უკრავენ ტაშს, ნიშნავს, რომ არც სკოლას იცნობენ და არც სასკოლო პროცესებს.
ამ მასწავლებლებსაც იმიტომ კი არ აქვთ ანთებული თვალები, რომ მადლიერები არიან, შეშინებული არიან. ხომ ვხედავთ დირექტორების შემთხვევაში რა ქნეს? კვალიფიციური დირექტორები ისე გაუშვეს თანამდებობიდან, გაგანია პანდემიის დროს, არც მადლობა უთქვამთ, არც – საყვედური.
თუ ადამიანი არ არის ლოიალური პარტიის მიმართ, ათასი პრობლემა ექმნება“ – ამბობს რევაზ აფხაზავა და სუს-ის კრებსებსაც იხსენებს.
„ვნახეთ ხომ, როგორ მიდის ყველა დირექტორზე თვალთვალი. ვინც ნაკლებად დაუკრავს ტაშს ხელისუფლებას, ფაქტობრივად შიმშილისთვის სწირავენ ადამიანებს.
მაგალითად, სოფლად ერთადერთი შემოსავლის წყარო აქვთ ამ ადამიანებს სკოლაში მუშაობით და ცალკე საკითხია, შეშინებულმა მასწავლებელმა როგორი მოსწავლე უნდა გაზარდოს“-ამბობს რევაზ აფხაზავა.
პედაგოგების გარკვეული ნაწილი ღიად აპროტესტებს სამინისტროს სახელფასო პოლიტიკას და სამინისტროს წინ აქციებსაც მართავს. ნაწილმა პეტიციაც შეადგინა, სადაც ისინი ხელფასების იანვრიდან მატებას მოითხოვენ, თუმცა ამ პროცესში მხოლოდ აქტიური პედაგოგების მცირე ნაწილი მონაწილეობს, უმრავლესობა კი დუმილს არჩევს.
„მასწავლებლების უმრავლესობა პარტიულია, რაზე უნდა ვილაპარაკოთ. პეტიციაზეც კი, სადაც ეწერა, – „გთხოვთ გამიზარდოთ ხელფასი“, მხოლოდ 8 ათასმა მასწავლებელმა მოაწერა ხელი“ – ამბობს რევაზ აფხაზავა.
მისი თქმით, შესაძლოა მინისტრს ჰქონდეს რაღაც ცვლილებების განხორციელების სურვილი, „თუმცა მსგავსი ამბიციები წინა მინისტრებსაც შესაძლოა ჰქონდათ. მე-14 მინისტრია ეს, მაგრამ ამას არ წყვეტენ მინისტრები. ამას წყვეტს პარტია, სუს-ი. ესენი იღებენ გადაწყვეტილებას“ – ამბობს აფხაზავა.
