„იმ დროს, როდესაც უკრაინის ძალები ოკუპირებულ საპორტო ქალაქ ხერსონს უახლოვდებოდნენ, კრემლის დანიშნული ადგილობრივი ხელისუფლება თავის ხალხს მე-18 საუკუნის ტაძარში სპეციალური მისიით გზავნიდა – ამ ჯგუფს ეკატერინეს ტაძრიდან დიდი კნიაზის გრიგორი პოტიომკინის ძვლები უნდა მოეპარათ,“ – ასე იწყება ამერიკული The New York Times-ის სტატია, რომელშიც მოთხრობილია, თუ რატომ და როგორ გაიტანეს ხერსონიდან რუსი სამხედრო მეთაურისა და ეკატერინე მეორის საყვარლის, გრიგორი პოტიომკინის ნეშტი.
30 სექტემბერს, უკრაინის ტერიტორიების ანექსიის გამოცხადებისას, პოტიომკინი ვლადიმერ პუტინმაც ახსენა, როგორც „უკრაინელი და რუსი ხალხის ერთიანობის“ დასტური და უკრაინის ქალაქების დამაარსებელი.
„მე-18 საუკუნის მხედართმთავარი და ეკატერინე მეორის საყვარელი რუსეთს უკრაინის დაპყრობაში დაეხმარა და ამიტომაც მას განსაკუთრებული ადგილი უჭირავს ისტორიის იმ ვერსიაში, რომელსაც კრემლი თავისი ომის გასამართლებლად იყენებს,“ – წერს გამოცემა.
რუსებსა და საოკუპაციო ხელისუფლებას პოტიომკინის თავის ქალისა და ძვლების აკლდამიდან მოპარვა არც დაუმალავთ, პირიქით, კრემლის მიერ დანიშულმა ხერსონის ადმინისტრაციის უფროსმა ვლადიმირ სალდომ განაცხადა, რომ პოტიომკინის ნეშტი ხერსონიდან გაიტანეს.
„ჩვენ ეკატერინეს ტაძრიდან დნეპრის მარცხენა სანაპიროზე გადავიტანეთ დიდებული კნიაზის ნეშტი, ჩვენ ასევე მარცხენა სანაპიროზე გადავიტანეთ თვითონ პოტიომკინი, სუვოროვი და მარგელოვი (იგულისხმება ძეგლები, რომლებიც რუსებმა ასევე მოხსნეს და გაიტანეს ხერსონიდან). ეს ის სიწმინდეებია, რომლებიც, ჩემი აზრით, უნდა შევინახოთ“, – თქვა სალდოც.
როგორც The New York Times-ს ბრიტანელი ისტორიკოსი და პოტიომკინის შესახებ წიგნის ავტორი, საიმონ სებაგ-მონტეფიორე უყვება, რუსი სამხედრო მეთაურის აკლდამა უკვე მეცხრედ გახსნეს. მანამდე ეკატერინე მეორის საყვარლის საფლავი რამდენჯერმე ამოთხარეს სხვადასხვა მიზნით, მათ შორის იმ მიზნით, რომ მისი ნეშტის იდენტიფიცირება მოეხდინათ.
„მე-19 საუკუნის დამპყრობლის ხსოვნა ახლაც ცოცხალია კრემლში მათთვის, ვინც რუსეთის იმპერიის აღდგენას ცდილობს,“ – წერს The New York Times და დასძენს, რომ პუტინი პოტიომკინის ხედვას მიჰყვება, რადგან სწორედ პოტიომკინმა დაარწმუნა ეკატერინე, 1783 წელს ყირიმი დაეპყრო და სწორედ ის იყო „ნოვოროსიის“ (ახალი რუსეთი), უკრაინის სამხრეთში შექმნილი ხელოვნური ადმინისტრაციული ერთეულის ავტორი.
გრიგორი პოტიომკინი 1791 წელს რუმინეთიდან ნიკოლაევისკენ მიმავალ გზაზე გარდაიცვალა. მას ხერსონში გრანდიოზული დაკრძალვა მოუწყვეს.
სად არის ახლა პოტიომკინის თავის ქალა და ძვლები და რას უპირებს კრემლი მათ, უცნობია. ბრიტანელი ისტორიკოსი მონტეფიორე არ გამორიცხავს, რომ პოტიომკინის ნეშტი რუსეთში აღმოჩნდება და „ულტრანაციონალისტების სპექტაკლში“ თავის როლსაც შეასრულებს.
იუნესკოს 24 ოქტომბრის მონაცემებით, უკრაინაში ომის განმავლობაშ უკვე 200-ზე მეტი კულტურული ობიექტი დაზიანდა ან განადგურდა.
მთავარ ფოტოზე: კოლაჟი – გრიგორი პოტიომკინი და მისი საფლავის ქვა ეკატერინეს ტაძარში
