მთავარი,სიახლეები

მე უკრაინელი ჯარისკაცი ვარ და მე ჩემს სიკვდილს შევეგუე – წერილი The New York Times-ში

31.08.2022 • 6138
მე უკრაინელი ჯარისკაცი ვარ და მე ჩემს სიკვდილს შევეგუე – წერილი The New York Times-ში

არტემ ჩეხის წერილი The New York Times-ში.

არტემ ჩეხი უკრაინელი ჯარისკაცი და მწერალია, ავტორი წიგნისა „აბსოლუტური ნული“, რომელშიც მან დონბასის ომი აღწერა. ის ახლა ჩერნობილის აკრძალულ ზონაში მსახურობს.

______________________

ივანკივი, უკრაინა – ახლახან, ჩვენი ბატალიონის ერთ-ერთი ასეული აღმოსავლეთ უკრაინაში მისიიდან დაბრუნდა. ჯერ კიდევ ერთი თვის წინ, წასვლამდე, ჩვენი მეგობრები მხნედ იყვნენ, იღიმოდნენ. ახლა ერთმანეთსაც კი არ ელაპარაკებიან, არასდროს იხდიან ჯავშანჟილეტებს და საერთოდ აღარ იღიმიან. მათი თვალებში ისეთივე სიცარიელე და წყვდიადი დგას, როგორც ამომშრალ ჭაში. ამ მებრძოლებმა რაზმის ერთი მესამედი დაკარგეს და ერთმა მათგანმა მითხრა, რომ ერჩივნა იქ მომკვდარიყო, რადგან ახლა სიცოცხლის ეშინია.

არტემ ჩეხი/ფოტო ფეისბუქიდან

ვფიქრობდი, რომ ცხოვრებაში საკმარისი სიკვდილი ვნახე. 2015-2016 წლებში, თითქმის ერთი წელი, დონბასში, ფრონტის ხაზზე ვმსახურობდი და უამრავი ტრაგედიის მოწმე ვარ. მაგრამ მაშინ დანაკარგის მასშტაბი სრულიად სხვა იყო, ყოველ შემთხვევაში, იქ სადაც მე ვიყავი.

თითოეულ სიკვდილს აღვწერდით, ვიძიებდით, ვიცოდით თითქმის ყველა დაღუპული ჯარისკაცის სახელი და მათი ფოტოები სოციალურ ქსელებში ქვეყნდებოდა.

ეს სხვანაირი ომია და დანაკარგიც, ყოველგვარი გადაჭარბების გარეშე, კატასტროფულია. ჩვენ უკვე აღარ ვიცით ყველას სახელი: ათობით ჯარისკაცი კვდება ყოველდღიურად.

უკრაინელები გამუდმებით გლოვობენ დაღუპულებს; დახურული კუბოების მთელი რიგი დგას შედარებით წყნარი ქალაქების ცენტრალურ მოედნებზე. დახურული კუბოები ამ უმოწყალო, სისხლიანი და როგორც ჩანს დაუსრულებელი ომის რეალობაა.

მეც მყავს ჩემი მკვდრები. ამასობაში, უამრავი მეგობრისა თუ ნაცნობის სიკვდილი შევიტყვე, მათი, ვისთანაც ვმუშაობდი და მათიც, ვისაც არასდროს შევხვედრივარ, მაგრამ ვისთანაც სოციალურ ქსელებით ვმეგობრობდი. ყველა პროფესიონალი სამხედრო არ ყოფილა, თუმცა ბევრ მათგანს უბრალოდ არ შეეძლო, იარაღი არ აეღო ხელში, როდესაც რუსეთი უკრაინაში შემოიჭრა.

ყოველდღე ვკითხულობ ნეკროლოგებს ფეისბუქზე. ვხედავ ნაცნობ სახელებს და ვფიქრობ, ამ ადამიანებს ხომ კვლავაც უნდა ეწერათ მოხსენებები და წიგნები, ემუშავათ სამეცნიერო ინსტიტუტებში, ეზრუნათ ცხოველებზე, ესწავლებინათ სტუდენტებისთვის, აღეზარდათ ბავშვები, გამოეცხოთ პური და გაეყიდათ კონდიციონერები. ამის ნაცვლად, ფრონტზე წავიდნენ, დაიჭრნენ, დაბრუნდნენ სამუდამო ტრავმით და დაიხოცნენ.

ერთ-ერთი ბოლო და უდიდესი დარტყმა ჩემთვის ჟურნალისტ ოლექსანდრ მახოვის სიკვდილი იყო. მას სამხედრო გამოცდილება ჰქონდა, უშიშარ და მამაც ადამიანად ვიცნობდი და ყურადღებით ვადევნებდი თვალს ონლაინ. შევდიოდი მის ფეისბუქგვერდზე და მიხაროდა ახალი პოსტების დანახვა: ეს პოსტები ადასტურებდა, რომ ცოცხალი იყო.

ისე მივჩერებოდი მის ცხოვრებას, როგორც შუქურას მღელვარე ზღვაში, მაგრამ მერე ოლექსანდრი მოკლეს და ყველაფერი ჩამოინგრა. ერთიმეორის მიყოლებით წამოვიდა ამბები იმ ადამიანების სიკვდილზე, ვისაც ვიცნობდი.

ვუკრძალავ თავს იმის დაჯერებას, რომ მე და ჩემი საყვარელი ადამიანები გადავრჩებით. რთულია ამ მდგომარეობაში ყოფნა, და მაინც, საკუთარ სიკვდილთან შეგუება ყველა სამხედროსთვის აუცილებელია. ამაზე ფიქრი 2014-ში დავიწყე, როდესაც ჯერ კიდევ არ ამეღო ხელში იარაღი, თუმცა უკვე ვგრძნობდი, რომ ეს დღე გარდაუვალად დადგებოდა – და ასეც მოხდა. იმ 10 თვეში, რომელიც ლუგანსკის ოლქში, პოპასნასთან, ფრონტზე გავატარე, ხშირად ვფიქრობდი სიკვდილზე. იქვე, ჩემ გვერდით შემეძლო მეგრძნო მისი ჩუმი ნაბიჯები და თანაბარი სუნთქვა, მაგრამ რაღაცამ მითხრა, რომ არა, ახლა არა.

ახლა, ვინ იცის? ამჟამად ჩრდილოეთის საზღვართან ვმსახურობ, ჩერნობილის აკრძალულ ზონას ვიცავთ. აქ უფრო უსაფრთხოა, ვიდრე აღმოსავლეთში ან სამხრეთში, თუმცა ბელარუსის ავტოკრატ ლიდერთან სიახლოვე მაინც მოქმედებს. ჩვენი დანაყოფის ამოცანაა, არ დავუშვათ მარტის მოვლენების გამეორება, როდესაც მტერმა კიევის რეგიონის ჩრდილოეთ ნაწილი დაიკავა და არტილერიით უტევდა დედაქალაქის გარეუბნებს.

ნებისმიერ ცხელ წერტილში წასასვლელად ვარ მზად. არავითარი შიში. არავითარი ჩუმი ძრწოლა, როგორც ეს იყო თავიდან, როდესაც ჩემი ცოლი და ვაჟი ჩვენი კიევის ბინაში იმალებოდნენ და ცდილობდნენ, ცოტათი მაინც დამშვიდებულიყვნენ ან ცოტა ხნით მაინც დაეძინათ საჰაერო განგაშისა და აფეთქებების გამაყრუებელი ხმების ფონზე.

რა თქმა უნდა, სევდიანია: ამ სამყაროში ყველაფერზე მეტად მინდა, ვიყო ჩემს ცოლთან, რომელიც ჩვენს შვილთან ერთად ახლაც კიევშია. მინდა მათთან ერთად ვიცხოვრო და არა სადმე ფრონტის ხაზზე მოვკვდე. მაგრამ მე უკვე შევეგუე საკუთარი სიკვდილის ალბათობას, როგორც შემდგარ ფაქტს. ამ რუბიკონის გადალახვამ დამამშვიდა, უფრო მამაცი, ძლიერი და გაწონასწორებული გამხადა. ალბათ, ასეც უნდა იყოს მათთვის, ვინც ომის გზას საკუთარი ნებით ადგას.

სამოქალაქო პირების სიკვდილი, განსაკუთრებით ბავშვების, სრულიად სხვა ამბავია. და არა, არ ვგულისხმობ, რომ სამოქალაქო პირის სიცოცხლე სამხედროსაზე უფრო ღირებულია. მაგრამ ბევრად რთულია, იყო მზად თუნდაც იმ უკრაინელის სიკვდილისთვის, რომელიც თავისი ცხოვრებით ცხოვრობდა და უცებ „რუსულმა რულეტმა“ მოკლა. შეუძლებელია, იყო მზად მხეცური წამებისთვის, მასობრივი სამარხებისთვის, დასახიჩრებული ბავშვებისთვის, კორპუსების ეზოებში დამარხული სხეულებისთვის და საცხოვრებელ უბნებზე, თეატრებზე, მუზეუმებზე, საბავშვო ბაღებსა და საავადმყოფოებზე სარაკეტო თავდასხმებისთვის.

როგორ უნდა შეამზადო თავი იმ აზრისთვის, რომ დედა, რომელიც ორ შვილთან ერთად მთელი თვე სარდაფში იმალებოდა, შეიძლება, მათ თვალწინ მოკვდეს? როგორ უნდა მიიღო იმ 6 წლის გოგონას სიკვდილი, რომელიც საკუთარი სახლის ნანგრევებში გაუწყლოებისგან დაიღუპა? როგორ უნდა შევხვდეთ ფაქტს, რომ ადამიანები ამ ქვეყანაში, ოკუპირებულ მარიუპოლში, იძულებულნი არიან, ქოლერის საფრთხის მიუხედავად, მტრედები ჭამონ და გუბეებიდან სვან წყალი?

კურტ ვონეგუტი რომ გავიხსენო, ომები რომც გამუდმებით არ გვიახლოვდებოდნენ მყინვარებივით, ბებერი სიკვდილი მაინც იარსებებდა. მაგრამ სიკვდილთან შეხვედრა შეიძლებოდა, სრულიად სხვანაირი ყოფილიყო.

ჩვენ გვინდა გვჯეროდეს, რომ ჩვენ და ჩვენი საყვარელი ადამიანები, 21-ე საუკუნეში, აღარ უნდა ვიხოცებოდეთ საკონცენტრაციო ბანაკებში, ეპიდემიებით ან შუასაუკუნეების ბარბაროსული წამებით. და ამისთვისაც ვიბრძვით, არამხოლოდ ღირსეული ცხოვრების, არამედ ღირსეული სიკვდილის უფლებისთვის.

დაე, ჩვენ, უკრაინის ხალხმა, საკუთარ თავს კარგი სიკვდილი ვუსურვოთ – ჩვენსავე საწოლებში, როდესაც ამის დრო მოვა და არა მაშინ, როდესაც ჩვენს სახლს რუსული რაკეტა დაეცემა.

არტემ ჩეხი. ომამდე გადაღებული ფოტო

______________________

თარგმნა თამარ რუხაძემ

მთავარ ფოტოზე: არტემ ჩეხი/ფოტო ფეისბუქიდან

გადაბეჭდვის წესი


ასევე: