29 ივლისს ოკუპირებულ ოლენოვკას კოლონიაში ბარაკი ააფეთქეს ბანაკი, სადაც უკრაინელი სამხედრო ტყვეები იმყოფებოდნენ, მათ შორის აზოვის პოლკის მებრძოლებიც. უკრაინელი სამხედრო ტყვეების ოჯახებმა დღემდე არ იციან, ვინ იმყოფებოდა იქ, სადაც აფეთქება მოხდა.
უკრაინული მედიაგამოცემა hromadske ესაუბრა აზოვის პოლკის მაიორის, ვიქტორ მუზიკას შვილს, ალენას, რომელმაც არ იცის, ცოცხალია თუ არა მამამისი.
- „54 წლის იყო, აზოვში რომ წავიდა“
მამაჩემი, ვიქტორ მუზიკა ამ წლის ზამთარში 60 წლის გახდება. მამამ ხარკოვის სატანკო სასწავლებელი დაამთავრა და საბჭოთა არმიაში მსახურობდა. როცა საბჭოთა კავშირი დაიშალა, სამსახურს თავი დაანება და ბიზნესით იყო დაკავებული. 2016 წლამდე პრიმორსკის საკრებულოს წევრი იყო.
სამოქალაქო ცხოვრებაში საკუთარ თავს ვერ ხედავდა, ამიტომ დეპუტატობის ვადა ამოეწურა თუ არა, აზოვის პოლში შევიდა.
როცა თავისი გადაწყვეტილების შესახებ გვითხრა, მხარი დავუჭირეთ.
ბევრი რამ მსმენოდა აზოვზე, ვიცოდი, რომ ეს ერთ-ერთი ყველაზე ბრძოლისუნარიანი დანაყოფია, ვიცოდი, როგორი ურთიერთობა იყო მებრძოლებს შორის, როგორი მოტივირებულები იყვნენ ქვეყნის დასაცავად, როგორი იყვნენ გამარჯვებისთვის დამუხტული, როგორ ცხოვრობდნენ. და ის, რომ აზოველები მარიუპოლში იყვნენ, ვფიქრობ, იმას ადასტურებს, რომ მათ ესმოდათ, რომ ეს ომი ადრე თუ გვიან უნდა მომხდარიყო.
- მეტსახელი – „ვაზი“
როცა მამა „აზოვში“ მივიდა, მეტსახელი უნდა აერჩია. მან მაშინვე თქვა: „Лоза“ [ვაზი].
ჩემთვის და დედაჩემისთვის ეს სრულიად გასაგები იყო. მამას ძალიან უყვარს ვაზის მოვლა. ბებიაჩემი პრიმორსკის რაიონში ცხოვრობს, რომელიც ახლა ოკუპირებულია. იქ პატარა ბაღია, სადაც ვაზი იზრდება. მამა ყოველ წელს, გაზაფხულზე მოდიოდა, ვაზს უვლიდა, ახალი მოსავლისთვის ამზადებდა.
სწორედ ამიტომ აირჩია ეს მეტსახელი. ვაზი ძალიან ძლიერია, მამაჩემის მსგავსად. ის მთელი ცხოვრება სპორტითაა დაკავებული. როდესაც „აზოვში“ აბარებდა შიდა გამოცდებს ფიზიკურ მომზადებაში და მეორე ან მესამე იყო სირბილისას, ნერვიულობდა.
ვიცი, რომ მამას ძალიან მოსწონდა, რომ მასთან ერთად ბევრი ახალგაზრდა მსახურობდა. ის აღფრთოვანებული იყო, როგორ მოდიან ასეთი ახალგაზრდა ბიჭები ქვეყნის დასაცავად, დაკავებული არიან სპორტით, ბევრი მებრძოლი პარალელურად უნივერსიტეტში სწავლობდა. ისიც მათთან ერთად განვითარებას ცდილობდა.
მამა ჰყვებოდა, რომ უკრაინის ისტორიაზე ბევრი გაკვეთილი ჰქონდათ: განიხილავდნენ ომებს, ბრძოლებს, უპირატესობებსა და უარყოფით მხარეებს.
ერთხელ მამამ დედასთან ერთად დაღუპული აზოველის ხსოვნის დღეზე მიგვიწვია. იქ იყვნენ მოქმედი და ყოფილი მეთაურები, ყველა ჩირაღდნებით, თანამებრძოლები დაღუპულის მეტსახელს იძახდნენ და ამბობდნენ: „გვახსოვს, შურს ვიძიებთ!“. ამან დიდი შთაბეჭდილება მოახდინა ჩემზე.
- „ჩვენ მოგვიწევს დამოუკიდებლობისთვის ბრძოლა“
მამა აზოვში მივიდა როგორც კაპიტანი, მოგვიანებით კი მაიორის წოდება მიიღო. რუსეთის სრულმასშტაბიანი შემოჭრის დაწყებამდე ის საზენიტო-სარაკეტო სამმართველოს შტაბში იყო.
მე და დედაჩემს ბევრს არაფერს გვიყვებოდა სამსახურზე. შეიძლება ერთი კვირა საერთოდ არ ყოფილიყო კავშირზე.
ჩვენ ვიცით, რომ კონტუზია ჰქონდა, მარიუპოლის საავადმყოფოში მკურნალობდა, მაგრამ მამა დეტალებს არ ჰყვებოდა, გვიფრთხილდებოდა.
ვიქტორი შვილთან და ძაღლთან ერთად
ასევე, მამა ყოველთვის ამბობდა, რომ 1991 წელს უკრაინამ ადვილად მოიპოვა დამოუკიდებლობა და ჩვენ მოგვიწევდა ამისთვის ბრძოლა. ვფიქრობ, მასაც არ სჯეროდა, რომ სრულმასშტაბიანი ომი დაიწყებოდა. იცოდა, მაგრამ არ სჯეროდა.
24 თებერვალს დედა ესაუბრა და ჰკითხა: “რა მოუვა მარიუპოლს?”
მამაჩემმა უპასუხა, მარიუპოლს ასე არ დაბომბავენ, იქ ხომ საბავშვო ბაღები და სკოლებიაო. “როგორ წარმოგიდგენია?”
მგონია, მას არ წარმოედგინა, რომ ეს ომი ასეთი შემზარავი და სასტიკი იქნებოდა.
- „ბიჭები ისე იბრძვიან, რომ ჰოლივუდური ფილმების გადაღება შეიძლება“
ბოლოს მამა 12 თებერვალს ვნახე, კვირა დღეს. ზაპოროჟიედან პრიმორსკში ჩავედი. ყოველთვის, როცა მივლინებაში მიდის, მამა მთხოვს, რომ ძაღლი ჩავუყვანო. ამჯერადაც ასე იყო.
მშობლებთან ნახევარი საათი დავრჩი. ვისაუბრეთ, მამა გარეთ გამოვიდა ჩემს გასაცილებლად ზედა ტანსაცმლის გარეშე, ამიტომ სწრაფად ჩავეხუტეთ ერთმანეთს, მამამ ხელი დამიქნია და მე წამოვედი. ძალიან ციოდა, ამიტომ ვჩქარობდით.
ერთი კვირის შემდეგ, 19 თებერვალს, მამა პოლკში წავიდა, თუმცა მას შეეძლო სახლში დარჩენა, რადგან წინა დღით თირკმელების ოპერაცია გაიკეთა. მაგრამ ის ამბობდა, რომ სიტუაცია გაურკვეველი იყო.
მთელი ამ ხნის განმავლობაში ვიცოდით, რომ მამა მარიუპოლში იყო, მაგრამ არ გვეუბნებოდა, სად. როდესაც კავშირზე გამოვიდა, ზოგადი ფრაზებით ლაპარაკობდა – „როგორაა საქმე? – ყველაფერი ნორმალურადაა“. ერთხელ მან თქვა, რომ ქარხანაში არიან. და მხოლოდ ახალი ამბებიდან მივხვდი, რომ „აზოვსტალზეა“ საუბარი.
პირველად კავშირი გაქრა მარტის დასაწყისში. მამასგან არავითარი სიახლე არ იყო. მარიუპოლში მყოფ ჩემს აზოველ ნაცნობს მივწერე, ხომ არ უნახავს. ერთი-ორი დღის შემდეგ მივიღე პასუხი, რომ მამა ცოცხალი იყო და მარიუპოლში იმყოფებოდა. კიდევ ხუთი დღე გავიდა და მამამ დედას მისწერა.
„აზოვსტალში“ იყო პერიოდი, როცა მამას ინტერნეტი არ ჰქონდა. 7-10 დღე არ გამოდიოდა ხაზზე. მერე ღამით დაგვირეკა – ცოცხალი ვარო.
ხანდახან მამა მწერდა და მთხოვდა უკრაინული ამბების გაგზავნას.
მთელი ცხოვრება ოჯახში რუსულად ვლაპარაკობდით, მაგრამ ომის დაწყებისთანავე შეტყობინებებს მხოლოდ უკრაინულ ენაზე მიგზავნიდა. მწერდა იმაზე, თუ როგორ იბრძვიან ბიჭები, ისე იბრძვიან, ჰოლივუდური ფილმების გადაღება შეიძლებაო. აღფრთოვანებული იყო თავისი დანაყოფით.
მამაჩემის განწყობა მარიუპოლში იყო იცვლებოდა – ახლა უკვე ხვდები, როცა მის შეტყობინებებს განვითარებულ მოვლენებს ვადარებ. კარგი განწყობა ჰქონდა, როცა მათთან ვერტმფრენებმა მიაღწიეს, დაჭრილების ევაკუაცია მოხდა და საბრძოლო კომპლექტები მიუტანეს. მაშინ მწერდა – „ყველაფერი კარგად იქნება, ვუძლებთ“. ზოგჯერ კი პირიქით – „მხოლოდ ღმერთის იმედი გვაქვს“.
- „აუცილებლად შევხვდებით, მაგრამ უცნობია, როდის“
ბოლოს მამისგან ხმოვანი შეტყობინება 19 მაისს მივიღეთ. თქვა, რომ დღეს გადის აზოვსტალიდან და ოლენოვკაში გადაჰყავთ, რომ ვუყვარვართ, გვკოცნის, რომ ველოდოთ, აუცილებლად შევხდებით, მაგრამ უცნობია, როდის.
დაახლოებით 10 ივნისს დედას „წითელი ჯვრიდან“ დაურეკა გოგომ და უთხრა- „თქვენი ქმრის ანკეტა მიჭირავს ხელში, რომელიც მან „აზოვსტალიდან“ გამოსვლისას შეავსო. მე ასობით ანკეტა ვნახე, მაგრამ ასეთი – პირველად“.
აღმოჩნდა, რომ ანკეტაში გრაფა იყო: „ახლო ნათესავები, რომელსაც უნდა აცნობოთ, რომ თქვენ გახვედით აზოვსტალიდან და ტყვედ ჩავარდით“. მამა დაწერა: „ელენა მუზიკა“ და ფრჩხილებში – „საყვარელი ცოლი“.
დედა ატირდა.
ტყვეობიდან მამამ ორჯერ დაგვირეკა. თითო ზარი ნახევარწუთიანი იყო.
გვითხრა, რომ შეავსო „წითელი ჯვრის“ ანკეტა. დედამ ჯანმრთელობაზე ჰკითხა. უპასუხა, რომ ყველაფერი ნორმალურადაა.
მე ვკითხე, იყო თუ არა იქ „წითელი ჯვარი“. თქვა, რომ არა. ორგანიზაციის წარმომადგენლები იყვნენ მხოლოდ მაშინ, როცა ისინი ქარხნიდან გადიოდნენ.
მან ასევე გვითხრა, რომ ტელეფონი აღარ აქვს, „აზოვსტალიდან“ გამოსვლამდე გაანადგურა.
მოგვიანებით დედაჩემს გაახსენდა, რომ ადრე მამას ანგარიში შეუქმნა Google-ში. დედამ იცოდა მომხმარებლის სახელი და პაროლი. ანგარიშის დისკზე რომ შევედით, ვნახეთ, რომ ყველა ფოტო ტელეფონიდან იქ იყო ატვირთული, მათ შორის აზოვსტალში გადაღებული ფოტოები.
ფოტოზე ჩანს, როგორ ნადგურდება ქალაქი, როგორ ბერდება მამა, როგორ ჭაღარავდება.
ასევე არის ფოტოების სერია ერთი წერტილიდან. როგორც მივხვდი, მამა პერიოდულად ამოდიოდა ბუნკერიდან და ერთსა და იმავე ადგილს იღებდა ფოტოზე.
„აზოვსტალში“ გადაღებული ფოტო
- „არ ვიცი სად არის მამაჩემი: ოლენოვკაში, დონეცკში და საერთოდ, ცოცხალია თუ არა“
მამის დღეს ფეისბუქზე პოსტი დავწერე. ხალხმა მისი გავრცელება დაიწყო და ერთმა ბიჭმა მომწერა, რომელიც 29 ივნისს გაცვალეს რუს ტყვეებში.
აღმოჩნდა, რომ მთელი ეს დრო „აზოვსტალში“ მამაჩემთან ერთად იყო, შემდეგ კი – ოლენოვკას კოლონიაში. დამირეკა და მითხრა, რომ მამა კარგადაა.
თუმცა ახლა აღარ ვიცი როგორ არის მამაჩემი.
26 ივნისს ჩვენ გვითხრეს, რომ მამა სადღაც გადაიყვანეს. ზუსტად სად – სხვა ბარაკში თუ დონეცკში – გაუგებარია. შემდეგ ერთი სამხედრო ტყვის ცოლმა დაადასტურა, რომ მამა გადაიყვანეს ყაზარმაში, სადაც აფეთქება მოხდა.
აფეთქების დროს ყაზარმებში 193 ადამიანი იყო. სიებში, რომელსაც ახლა რუსები ავრცელებენ, საუბარია 50 დაღუპულზე და 73 დაშავებულზე. მაგრამ რა დაემართა ორმოცდაათზე მეტ ადამიანს? ეს ადამიანები დაიღუპნენ და ვერ ამოიცნეს? თუ მათთან ყველაფერი რიგზეა და სხვა ბარაკში გადაიყვანეს? ვერ ვხვდები სად არის მამაჩემი: დონეცკში თუ ოლენოვკაში და საერთოდ, ცოცხალია თუ არა?
ტერაქტის შემდეგ ისევ დავურეკე „წითელ ჯვარს“, დავტოვე განცხადება ძებნაზე, ვკითხე, ჰქონდათ თუ არა მათ კოლონიაში წვდომა. მითხრეს, რომ ახლახან გაგზავნეს მოთხოვნა და პასუხს ელოდებიან. ახლა ჩვენ ვხედავთ განცხადებებს, რომ „წითელ ჯვარს“ არ უშვებენ აფეთქების ადგილზე და რომ მათ არანაირი ვალდებულება არ აუღიათ.
ჩვენ ასევე დახურულ ჯგუფებში გვაქვს ურთიერთობა სამხედრო ტყვეების ნათესავებთან. იქ არიან ადამიანები, რომელთა ახლობლები დაჭრილთა და დაღუპულთა სიებში არიან. რა თქმა უნდა, ახლობლებს ეს არ სჯერათ.
დედამ უკრაინის დაზვერვის სამმართველოს მისწერა, არის თუ არა რაიმე ახალი ინფორმაცია ვიქტორ მუზიკაზე. 3 აგვისტოს გვიპასუხეს, რომ ჯერჯერობით იგი არ არის დაღუპულთა და დაჭრილთა სიაში.
როცა მამა გამოვიდა „აზოვსტალიდან“, მე იმედი გამიჩნდა. კი, მესმოდა, რომ ДНР-ის [დონეცკის თვითგამოცხადებული რესპუბლიკა] და რუსეთის ნდობა არ შეიძლებოდა. ოლენოვკაში ტერაქტის შემდეგ ისევ ვამზადებ თავს ცუდი ამბებისთვის.
მათ უნდათ სულიერად გაგვტეხონ, რომ ხელისუფლებაზე გვქონდეს ზეწოლა. მე მინდა დავიჯერო, რომ ჩვენი ქვეყანა ყველაფერს აკეთებს, რომ მამაჩემი და მისი თანამებრძოლები სახლში დაბრუნდნენ.
ერთადერთი, რითაც შეგვიძლია ახლა ცხოვრება, იმედია.
_______________
ტექსტი, ფოტო: hromadske. სტატიის ქართული თარგმანი ქვეყნდება შემოკლებით.
