„ბავშვობაში სულ ცაში ვიყურებოდი ხოლმე. ზუსტად ვიცოდი, მზე რომელი ხის თავზე ამოვიდოდა და რომელი საათი იყო. ახლა ის შემთხვევაა, როცა ცას აღარ ვუყურებ… თუ ჭურვი შენკენ მოდის, მაინც ვერაფერს მოასწრებ, ვერსად გაასწრებ“ – ამბობს „ბათუმელებთან“ 57 წლის ნადიმ ხმალაძე, რომელიც ახლა უკრაინელებთან ერთად რუსეთის წინააღმდეგ იბრძვის.
- ბატონო ნადიმ, როგორც ვიცით ბიზნესი გაქვთ საქართველოში. რატომ მიიღეთ ომში წასვლის გადაწყვეტილება და ახლა სად იმყოფებით?
მე ხულოდან ვარ წარმოშობით, 42 წელია თბილისში ვცხოვრობ და ბიზნესიც მაქვს, თუმცა ბოლო ერთი წელი საქართველოში ანტისაოკუპაციო ხაზთან გავატარე. 365 დღე, ყოველდღე ვპატრულირებდი.
ჩემი იქ ყოფნაც იმას ნიშნავდა, რომ ჩვენ ყოველდღე ვართ ბრძოლაში რუს ორკებთან, ფაშისტებთან, საქართველოში და აქ, უკრაინაშიც. წამოვედი, რადგან მიმაჩნია, რომ ეს ომი საქართველოს ომია. თუ უკრაინა გადარჩა, გადარჩება საქართველოც. თუმცა ერთ პროცენტსაც არ ვუშვებ, რომ უკრაინა ამ ომში დამარცხდება. რუსეთი უკვე დამარცხებულია.
საბჭოეთისა და რუსი ოკუპანტების მიმართ ბავშვობიდანვე სკეპტიკური დამოკიდებულება მქონდა. მამაჩემი ბიბლიოთეკარი იყო და ხშირად მოჰქონდა სახლში დისიდენტური ლიტერატურა. მე ამ წიგნებიდან ვიგებდი სიმართლეს, ამიტომ რუსულ ჯარში წასვლაზე პროტესტი გამოვაცხადე და იცით, რომ იმ დროს ძალიან ძნელი იყო უარის თქმა.
პროფესიით ნახევრად ავიაინჟინერი ვარ, რადგან ბოლო კურსზე მივატოვე და ეკონომიკურზე გავაგრძელე სწავლა. 90-იანებში ზურგში ვიყავი და პატარა საბრძოლო გამოცდილებაც მივიღე, ოკუპაციის ხაზზე ერთწლიანმა სადაზვერვო სამსახურმაც გამოცდილება მომცა.
- რომელ ქალაქებში იბრძვით უკრაინაში?
ჩვენ ვართ კიევის შემოგარენში და სპეციალური დავალებებით გავდივართ ქალაქ ირპენში, რომელიც ერთ-ერთი ცხელი წერტილია. ინტერნაციონალური ლეგიონი ვართ, აქ მოხალისეები მსოფლიოს ბევრი ქვეყნიდან შემოგვიერთდნენ, 35 ქართველი კი ანტისაოკუპაციო მოძრაობის წევრია. ჩვენი ჯგუფის წევრი იყო ჩემი უახლოესი მეგობარი დათო რატიანიც, რომელიც ახლახან დაგვეღუპა.
- რა მოხდა იმ დღეს, შეგიძლიათ გაიხსენოთ?
დავალებაზე ვიყავით გასული, შეტაკება გვქონდა ფაშისტებთან. ოპერაცია წარმატებით ჩატარდა, 4 ჯავშანტრანსპორტიორი გავუნადგურეთ. აქედან ერთი ე.წ „კამანდირსკი“ ჯავშანტრანსპორტიორი ყოფილა და ძალიან გამწარდნენ ოკუპანტები. გავანადგურეთ როგორც ტექნიკა, ასევე ცოცხალი ძალაც. ისინი ჩვენთან პირდაპირ ბრძოლებში ვერ შემოდიან, ძალიან მშიშრები არიან, მათ მხოლოდ ერთი – ანტიჰუმანური, არაადამიანური ომის წესი აქვთ და ჰაერიდან ანადგურებენ ყველაფერს. საზენიტო ტყვიამფრქვევებით გვიშენენ.
- ადრე თუ ყოფილხართ ირპენში, როგორი გახსოვთ ეს ქალაქი და როგორია ახლა?
რა თქმა უნდა, მახსოვს, რადგან უკრაინაში ხშირად ვმოგზაურობდი, ჩემი ბიზნესსაქმიანობიდან გამომდინარე. ულამაზესი, პატარა ქალაქი იყო, რომელიც ახლა ორადაა გაყოფილი, ნაწილი რუსების კონტროლის ქვეშაა. ქალაქი ყოველდღე იბომბება, აფეთქებულია ხიდი. იცით, როგორ გამოიყურება სახლები? როცა ვუყურებ 16-სართულიან შენობებს, ვამჩნევ, რომ ამორჩევით აქვთ ბომბები ნასროლი.
ზუსტად იქ, სადაც პატარა ბავშვები, მოხუცები, ქალები, მშვიდობიანი ადამიანები ცხოვრობდნენ, პირდაპირ ფანჯრებში აქვთ ნასროლი. გული მოგიკვდება.
საგანგებოდ აკეთებენ ამას, ხალხის დემორალიზებისთვის, იმისთვის, რომ პანიკა დათესონ. ჰგონიათ, რომ ამით დააშინებენ უკრაინელებს, თუმცა ამ ხალხს რომ ვუყურებ, ერთი წამითაც ვერ ვხედავ მათ თვალებში და სახეზე შიშს.
ისინი არიან მოტივირებული და იციან, რომ ამ ომს რუსეთი წააგებს.
- ბუნკერებში ბევრი ადამიანია დარჩენილი, თუ მოხერხდა მოსახლეობის გამოყვანა ირპენიდან?
ჩვენ სამხედრო მისია გვაქვს და ხალხთან შეხება არ გვაქვს. ჩვენ მათ ვერ ვხედავთ. მივდივართ დავალებაზე და ვბრუნდებით ბაზაზე. სადაც ჩვენ ვართ, ფაქტობრივად, იქ დაცარიელებულია ქალაქი, იშვიათად თუ დაინახავ ქალაქში მოძრავ ადამიანებს.
საკვებს, ჩაცმას და შეიარაღებას რაც შეეხება, ნატოს სტანდარტებითაა.
- თქვენ თქვით, რომ ინტერნაციონალური ჯგუფი ხართ, რომელი ქვეყნებიდან არიან მოხალისეები?
გვყავს კანადელები, ამერიკელები, ფრანგები, პორტუგალიელები, იმ დღეს ფრანგი დაიჭრა და როცა დათო რატიანს გამოჰყავდა, მაშინ მოუსწრო ტყვიამ. არიან ისრაელიდან, ესპანეთიდან და მაროკოდანაც. ასევე, განსაკუთრებით მინდა გამოვყო ჩვენი თანამებრძოლი თურქები, რომლებიც ძალიან დაგვეხმარნენ, ირპენიდან ჩვენი დაღუპული ქართველი მებრძოლების გამოყვანაში.
- კადიროველებთან ხომ არ ჰქონია თქვენს რაზმს შეხება?
ირპენში არის ორი ადგილობრივი ქართველი, რომლებმაც ორი კადიროველი სნაიპერის შაშხანით გაანადგურეს. ვიცით, რომ ამის გამო კადიროველები ძალიან გამწარებული არიან. პირისპირ შეჯახება მათ წევრებთან არ გვქონია.
- როგორია რუსების შეიარაღება, თანამედროვედ არიან აღჭურვილი?
მათი ტანკების ნახევარი ტყეებში ყრია. თანამედროვე აღჭურვილობიდან ყველაზე აქტიურად კამიკაძე დრონებს იყენებენ. ბევრი დრონი დაფრინავს ჩვენს თავზე. ამის აფეთქების შემდეგ ძლივს გადაგვირჩა ჩვენი ქართველი მებრძოლი. შემდეგ ვეხუმრებოდი ხოლმე, კამიკაძე დრონებსაც ისხლეტ-თქო.
ჩვენი ოპერაციები ძირითადად ტყე-პარკის ტერიტორიაზე მიდის. აი, ახლა, როცა გესაუბრებით, ამ წუთშიც განგაშის სიგნალი ჩაირთო, იმედია, ჩვენ არ აგვაფეთქებენ.
- რას გწერენ ხოლმე საქართველოდან, თქვენი ოჯახი როგორ შეეგუა თქვენს ომში ყოფნას?
საქართველოდან ბევრი მწერს, ამ დროს ცრემლი მადგება ხოლმე, რადგან ძალიან თბილი წერილები მომდის. ოჯახის წევრების განწყობაც არის საბრძოლო.
- რაზე გეტირებათ ხოლმე და რის გამო?
წლებია არ მიტირია, აქ კი ხშირად ვტირი. ვტირი ჩემი მეგობრის დათო რატიანის გამო, როცა მასზე ვსაუბრობთ ან როცა მის რომელიმე ნივთს შევხედავ. ის ერთ-ერთი ყველაზე კარგი ადამიანი იყო, ვისაც ვიცნობდი. ბავშვივით გული ჰქონდა, ჩემი სვანი ძმა…
ვტირი იმ ვიდეოს გამო, რომელიც დაბომბილ ქალაქში გადავიღე და ახლაც ტელეფონში მაქვს და ხშირად ვუყურებ.
- საქართველოში ხშირად ტარდება სოლიდარობის აქცია. როგორ ფიქრობთ, ეს ამხნევებთ უკრაინელებს? რას ამბობენ ამაზე?
რა თქმა უნდა, უკრაინელები ამას ძალიან აფასებენ, ძალიან უყვართ ქართველი ხალხი, მაგრამ არ ენდობიან ხელისუფლებას.
ვფიქრობ, ისინი ლუსტრირებული არიან – საქართველოს ხელისუფლება მეორე მხარეს დადგა. მაგრამ გვამხნევებს ის, რომ ქართველების დიდი ნაწილი მხარს უჭერს ჩვენს ბრძოლას. ჩვენი მომავალი ახლა ქართველ ხალხზეა დამოკიდებული. ყველა უნდა გამოვიდეს და თავისი სათქმელი თქვას, თუ ასე არ მოხდა, ჩვენ გავქრებით ისედაც გამქრალი რადარებიდან და ბელარუსის ბედს გავიზიარებთ.
- როგორი დღე იყო დღეს ირპენში?
დღეს ჩვენი ჯგუფი კიევშია. ირპენში მეორე დღეა ირაკლი ოქრუაშვილის ჯგუფია გასული, ჩვენ მათთან კავშირი არ გვაქვს და ძალიან ვნერვიულობთ. იმედია საღამოს ყველა მშვიდობიანად დაბრუნდება. ირპენში კი არც ერთი დღე სიმშვიდე არ არის. ყოველდღე იბომბება.
- რაზე ფიქრობთ, როცა დილით ცას უყურებთ?
პირდაპირ გეტყვით, ცას არ ვუყურებ. თუ ჭურვი შენკენ მოდის, მაინც ვერაფერს მოასწრებ, ვერ გაასწრებ.
მე დიდი ხნის წინ წამოვედი ბათუმიდან. ბოლოს როცა ზღვისპირას ვიჯექი, ჩემ წინ ცაზე ულამაზესი თეთრი ღრუბლები იყო. იმ ღრუბლებში ერთი ქუჩა ავირჩიე და სახლი ავიშენე. შემდეგ, როცა ცაში ასეთ ღრუბლებს ვეღარ ვხედავდი, მოწყენილი ვიყავი, რადგან ვეღარ ვპოულობდი ჩემს სახლს.
ხულო იცით ალბათ ხომ, წარმოშობით იქიდან ვარ, ტყეები და მთებია ირგვლივ, სულ ცაში ვიყურებოდი, ზუსტად ვიცოდი, რომელი ხის თავზე ამოვიდოდა მზე და რა დრო იყო. ასე ვამოწმებდი დაღამებამდე საათს. ახლა კი ცაში აღარ ვიყურები.
- ყველაზე ხშირად რაზე ფიქრობთ ომის დღეებში?
მას შემდეგ, რაც ჩემი მეგობარი დავკარგე, მასზე და მის ოჯახზე ვფიქრობ. სანამ ცოცხალი ვიქნები, დათო რატიანის ოჯახს არ დავივიწყებ. ასევე ვერ დავივიწყებ ჩვენს მეორე მებრძოლს, გია ბერიაშვილს, რომელსაც „ბეროს“ ვეძახდით მეგობრები. ის პროფესიონალი მებრძოლი იყო, ადრე, ნატოს წვრთნების დროს გავიცანი და შემდეგ ჩვენს ჯგუფს შემოუერთდა კიევში ყოფნის დროს. გიაც ძალიან კარგი ადამიანი იყო.
- როგორც ვიცით, მოხალისეებისთვის გამოგზავნილი თვითმფრინავი თბილისში ვერ დაჯდა. რა გზით ჩამოხვედით უკრაინაში?
მინდოდა ამაზე საუბარი. საქართველოდ წამოსვლისას პრობლემები შეგვიქმნეს, რადგან იმ თვითმფრინავით პირდაპირ ვარშავაში უნდა გავფრენილიყავით.
შემდეგ მივიღეთ გადაწყვეტილება, რომ სხვა გზით წამოვსულიყავით, თუმცა ველოდებოდით შეფერხებებს. ბოლოს გადავწყვიტეთ ბათუმში წამოსვლა და სარფის გავლით თურქეთში გადასვლა.
არასდროს დამავიწყდება იმ მებაჟეების მზერა, ვინც იმ დღეს გაგვატარა. სიტყვა არ უთქვამთ, მაგრამ მათ მზერაში ვგრძნობდით პატივისცემას და მხარდაჭერას, რადგან ყველა მიხვდებოდა, თუ სად მივდიოდით და რისთვის.
საბაჟო სწრაფად გაგვატარეს საქართველოშიც და თურქეთშიც. შემდეგ ტრაბზონში ჩავედით და სტამბულში გადავფრინდით. იქიდან ბუდაპეშტში, შემდეგ პოლონეთის ერთ-ერთ ქალაქში და ასე ჩამოვაღწიეთ უკრაინაში. 3 დღე-ღამე ვიარეთ.
აქ ორი ათასი ქართველი ყოველდღე იბრძვის, ალყაშია მარიუპოლთან, რომელიც ვერ გაარღვიეს რუსმა ფაშისტებმა. ეს ხალხი აქ არ აკეთებს მხოლოდ უკრაინის საქმეს, საქართველოს საქმესაც აკეთებს.
რუსეთუმე ქართველებს კი მინდა ვუთხრა, რომ თვალები გაახილონ, რადგან დღეს რუსული ფაშიზმი ცივილიზაციის და კაცობრიობის წინააღმდეგ იბრძვის და ნუ დადგებიან მათ მხარეს.
ნადიმ ხმალაძე
