„იმ ტიპის შეზღუდვა, რომელიც არ ემსახურება მიზანს და ჯანსაღი კონკურენციის ხელშეწყობას, არის უკანონო,“ – მიიჩნევს ორგანიზაცია „იურიდიული მრჩევლის“ ხელმძღვანელი, იურისტი გიორგი ხიმშიაშვილი. იგი რამდენიმე ბიზნესკომპანიის ინტერესების დაცვას აპირებს, რომლებიც სახელმწიფო შესყიდვებში ერთი მარტივი მიზეზის გამო ვერ მონაწილეობენ – მათ სამუშაო გამოცდილება არ აქვთ.
სახელმწიფო შესყიდვებში შემსყიდველ ორგანიზაციებს კონკრეტული პირობების დაყენების უფლება აქვთ. ერთ-ერთი ასეთი მოთხოვნა სამუშაო გამოცდილებაა, რომლის არქონის შემთხვევაში, ტენდერში მონაწილეობას ვერ მიიღებთ.
„ეს კეტავს ბაზარზე კონკურენციის შესაძლებლობას. „გამოცდილება“ – ეს მოთხოვნა იქცა მანკიერ პრაქტიკად და განგრძობითი ხასიათი მიიღო. საჭირო არის თუ არ არის, ხშირად შემსყიდველი დაუსაბუთებლად ითხოვს სამწლიან გამოცდილებას. სახელმწიფო შენ გთხოვს გამოცდილებას, მაგრამ ამ გამოცდილების დაგროვების შესაძლებლობა არ გეძლევა. გასაგებია, რომ სახელმწიფოს ამ გზით სურს დაიზღვიოს თავი – არაკომპეტენტურმა კომპანიამ არ მოიგოს ტენდერი, მაგრამ 21-ე საუკუნეში სხვა გზები არსებობს ამ რისკების დასაზღვევად, მაგალითად, საბანკო გარანტია. მთავარია, კომპანიას ჰქონდეს შესაბამისი მატერიალურ-ტექნიკური ბაზა და ჰყავდეს ადამიანური რესურსი,“ – აღნიშნავს გიორგი ხიმშიაშვილი.
იურისტი ძირითადად ინფრასტრუქტურულ პროექტებზე ამახვილებს ყურადღებას, მაგალითად, გზების კეთილმოწყობაზე. ამ მიმართულებით ტენდერს სახელმწიფო ორგანიზაციები აცხადებენ, ახლადშექმნილ კომპანიას კი, გამოცდილების მიღების საშუალება სხვაგან არ ეძლევა. გიორგი ხიმშიაშვილი არც იმას გამორიცხავს, რომ სახელმწიფო დაწესებულებებმა ამ მიდგომით რამდენიმე მსხვილი კომპანიისთვის ბაზარზე უკონკურენტო გარემო შექმნეს, რომლებიც შემდეგ იოლად ახერხებენ ერთმანეთთან გარიგებას.
„ჩვენ მივიღეთ ასეთი სურათი: შემსყიდველები ყველა შესყიდვაზე, შინაარსის გამოკვლევის გარეშე, შაბლონურად ითხოვენ გამოცდილების კრიტერიუმს. ამან წარმოშვა ვიწრო კონკურენტული შესაძლებლობები – კომპანიებს, რომლებსაც ამ ტიპის გამოცდილება აქვთ, არიან ძალიან ცოტა, ისინი ახდენენ ხშირად ბაზრის გადანაწილებას, ხშირ შემთხვევაში ეს ბაზარი გახდა მონოპოლიზებული,“- ამბობს გიორგი ხიმშიაშვილი, „იურიდიული მრჩევლის“ ხელმძღვანელი.
სატენდერო პირობების გასაჩივრება მათ შორის, პირობებში გამოცდილების სავალდებულო მოთხოვნად განსაზღვრა, კომპანიებს შესყიდვების სააგენტოს დავების განხილვის საბჭოში შეუძლიათ. „იურიდიული მრჩეველი“ ამ შემთხვევაში შესყიდვების სააგენტოსთან ერთად, კონკურენციის სააგენტოსთვის აპირებს მიმართვას. ეს სააგენტო უზრუნველყოფს ქვეყანაში კონკურენციის პირობის დაცვას.
კონკურენციის სააგენტოს ბოლო პერიოდში 10-მდე საქმე განუხილავს, რომლებიც შესყიდვების პროცესში გამოცდილების მოთხოვნის დასაბუთებას შეეხებოდა. სააგენტოს კონტროლის მექანიზმი რეკომენდაციის გაცემით შემოიფარგლება.
„კონკურენციის სააგენტოს პოზიციით, სახელმწიფო შესყიდვებში გამოცდილების მოთხოვნა ყველა შემთხვევაში უნდა იყოს დასაბუთებული და ემსახურებოდეს შესასყიდი საქონლის მომსახურების ხარისხსა და ვადების დაცვით მიღებას. სააგენტომ, დაახლოებით, 10-მდე საქმე განიხილა, რომელიც შეეხებოდა სახელმწიფო შესყიდვების პროცესში, შემსყიდველი ორგანიზაციების მხრიდან კონკურენციის შემზღუდველი პირობების დაწესებას. კონკურენციის სააგენტოს მიერ შემუშავებულ იქნა არაერთი რეკომენდაცია, რომელიც სახელმწიფო შესყიდვების ელექტრონული პროგრამის მეშვეობით ეგზავნებათ შემსყიდველ ორგანიზაციებს და ხდება მსგავსი შემზღუდველი ქმედებების მაქსიმალური პრევენცია.
კონკურენციის სააგენტოში პერმანენტულად ტარდება ტრენინგები, როგორც კონკურენციისა და სახელმწიფო შესყიდვების სააგენტოს თანამშრომლებისთვის, ასევე, სხვა სახელმწიფო უწყებების წარმომადგენელთათვის, რათა მოხდეს მათთვის ევროკავშირის საუკეთესო პრაქტიკისა და არსებული მიდგომების თაობაზე ინფორმაციისა მიწოდება“, – მოგვწერეს კონკურენციის სააგენტოდან.
სააგენტოს მონაცემებით, დღემდე მათ მიერ გაცემული რეკომენდაცია 8 შემთხვევაში შესრულდა.
