დღეს, 22 აპრილს, დედამიწის დღე აღინიშნება. ცხადია, წელსაც ყველა გარემოსდამცველი ორგანიზაციისა და კამპანიის მთავარი აქცენტი, პლანეტის ყველაზე დიდი გამოწვევა – კლიმატის ცვლილებაა.
გაეროს ცნობით, დედამიწა ახლა დაახლოებით 1,1°C-ით უფრო თბილია, ვიდრე 1800-იან წლებში, ინდუსტრიულ რევოლუციამდე იყო. „ჩვენ არ ვასრულებთ პარიზის შეთანხმებას, რათა შევინარჩუნოთ გლობალური ტემპერატურა არაუმეტეს 1.5°C-ისა. ეს ითვლება ზედა ზღვრად კლიმატის ცვლილების ყველაზე უარესი შედეგების თავიდან ასაცილებლად“, – წერს გაერო.
კლიმატის ცვლილების ერთ-ერთი მთავარი მიზეზი ადამიანის საქმიანობაა, რომელიც იწვევს სათბურის გაზების გადაჭარბებული რაოდენობით გამოყოფას ჩვენს ატმოსფეროში. ბუნების მსოფლიო ფონდის განმარტებით, ეს საქმიანობები მოიცავს კაცობრიობის მიერ წიაღისეული საწვავის ჭარბ გამოყენებას – როგორიცაა ქვანახშირი, ნავთობი და გაზი ელექტროენერგიის წარმოებისთვის, ავტომობილებისა და სხვა ტრანსპორტის მართვისთვის, ასევე ენერგიის წარმოებისა და მრეწველობისთვის;
ტყეების განადგურება – იმიტომ, რომ ცოცხალი ხეები შთანთქავენ და ინახავენ ნახშირორჟანგს. ასევე, მზარდი ინტენსიური სოფლის მეურნეობა – რომლის შედეგადაც გამოიყოფა ისეთი სათბურის გაზები, როგორიცაა მეთანი და აზოტის ოქსიდი.
ბოლო პერიოდში გარემოსდამცველი ორგანიზაციები ყურადღებას ამახვილებენ ომის წვლილზე კლიმატის კრიზისის გაღრმავებაში. ორგანიზაცია Global Citizen-ი წერს, რომ რუსეთის შეჭრამ უკრაინაში გამოიწვია არა მარტო ადამიანების დაღუპვა და ტანჯვა, წარმოშვა ლტოლვილები და მზარდი გლობალური სასურსათო კრიზისი, კონფლიქტმა ასევე დიდი ზიანი მიაყენა უკრაინის ბუნებრივ გარემოს, რადგან ომი ანადგურებს ბიომრავალფეროვნებას და ხელს უწყობს კლიმატის კრიზისს.
ომის გარემოზე ზემოქმედება ბევრად უფრო მყისიერია, ვიდრე სათბურის გაზები, რომლებიც ათბობენ ატმოსფეროს – Global Citizen.
ორგანიზაციის ცნობით, უფლებადამცველებმა უკრაინაში დააფიქსირეს ასობით გარემოსდაცვითი დანაშაული. „ეს დანაშაულებები მოიცავს თავდასხმებს სამრეწველო ობიექტებზე, რომლებიც აბინძურებენ მიწისქვეშა წყლებსა და ჰაერს, ასევე მოიცავს ველური ბუნების თავშესაფრებისა და სხვა მნიშვნელოვანი ეკოსისტემების განზრახ დაბომბვას“.
3 ძირითადი ფაქტი იმის შესახებ, თუ როგორ მოქმედებს ომი კლიმატის კრიზისზე და გარემოზე:
- სამხედროები მოიხმარენ წიაღისეული საწვავის უზარმაზარ რაოდენობას, რაც უშუალოდ უწყობს ხელს გლობალურ დათბობას. მაგალითად, აშშ-ს არმია ქვეყანა რომ ყოფილიყო, ის იქნებოდა 47-ე ადგილზე ყველაზე მაღალი ემისიებით მსოფლიოში.
- დაბომბვა და თანამედროვე ომის სხვა მეთოდები პირდაპირ აზიანებს ველურ ბუნებას და ბიომრავალფეროვნებას. კონფლიქტის თანმხლებმა დაზიანებამ შეიძლება მოკლას დიდი ცხოველების 90% ამ ტერიტორიაზე.
- ომით გამოწვეული დაბინძურება აბინძურებს წყალსატევებს, ნიადაგსა და ჰაერს, რაც ადამიანის ცხოვრებისთვის საშიშ გარემოს ქმნის.
გაერო მიიჩნევს, რომ უკრაინაში მიმდინარე ომით გამოწვეული გარემოზე ზემოქმედება – დაბომბვის, ნავთობის/გაზის გაჟონვის, ქიმიურ ქარხნებში ან ატომურ ქარხნებში მომხდარი ინციდენტების შედეგად, უმთავრესი შეშფოთებაა როგორც უკრაინის, ისე ევროკავშირის მოსახლეობისთვის;
ევროპის ეკონომიკური და სოციალური კომიტეტი გასულ თვეში მიღებულ რეზოლუციაში წერს, რომ ევროკავშირმა უნდა დაიცვას და აღადგინოს გარემო ომით მიყენებული ზიანისგან, ასევე დააწესოს სანქციები გარემოს მიმართ ჩადენილი დანაშაულებისთვის, რადგან მათ აუცილებლად ექნებათ ხანგრძლივი შედეგები;
Google წელს, დედამიწის დღეს, ტრადიციული, ყოველწლიური Doodle-თ გამოეხმაურა და ისიც, კლიმატის ცვლილებაზე ამახვილებს ყურადღებას, კერძოდ Google Earth Timelapse და სხვა წყაროებიდან რეალური დროის გამოსახულებების გამოყენებით, პლანეტის ოთხ სხვადასხვა ლოკაციაზე აჩვენებს კლიმატის ცვლილების გავლენას.
მყინვარის უკან დახევა კილიმანჯაროს მწვერვალზე:
სურათები გადაღებულია ყოველი წლის დეკემბერში 1986 წლიდან 2020 წლამდე. მთა კილიმანჯარო | ტანზანია, აფრიკა
მყინვარის უკან დახევა გრენლანდიაში:
სურათები გადაღებულია ყოველი წლის დეკემბერში 2000 წლიდან 2020 წლამდე. სერმერსუკი | გრენლანდია
მარჯნის გაუფერულება ლიზარდ კუნძულზე, ავსტრალია:
სურათები გადაღებულია ყოველთვიურად 2016 წლის მარტიდან მაისამდე. წყარო ოკეანის სააგენტო.
ტყეები, რომლებიც გაანადგურეს ქერქიჭამია ხოჭოებმა ტემპერატურის მატებისა და ძლიერი გვალვის გამო:
ჰარცის ტყეები | უბედურება, გერმანია. სურათები გადაღებულია ყოველი წლის დეკემბერში 1995 წლიდან 2020 წლამდე
მთავარ ფოტოზე: უკრაინელი სამხედრო მოსამსახურე 2022 წლის 17 მარტს, კიევის გარეუბანში მომხდარი აფეთქების შემდეგ საწყობში გაჩენილი ხანძრის ფონზე. ფოტო: ვადიმ გირდა / AP Vadim Ghirda / AP
