იეჰოვას მოწმეების სამლოცველო ბათუმში
ბათუმში, თაყაიშვილის #36-ში მდებარეობს შენობა, სადაც იეჰოვას მოწმეების სამლოცველოა და იქ რელიგიური შეკრებები მიმდინარეობს. ამ შენობის საკუთრებაში არსებული მიწის ნაკვეთის მომიჯნავედ აშენდა მრავალსართულიანი კორპუსი. მოსარჩელეების მტკიცებით, მშენებლობის დროს ინვესტორს დარღვეული აქვს წითელი ხაზების საზღვრები და უკანონოდ აქვს მიშენებული, მაგალითად, აივნები, ღიობები, რაც პროექტით არ არის გათვალისწინებული. ამ საქმეზე ბოლო ორი წლის განმავლობაში იეჰოვას მოწმეებმა ოთხჯერ შეიტანეს სარჩელი სასამართლოში.
“ჩვენი უფლების დარღვევის გამო მივმართეთ ბათუმის საქალაქო სასამართლოს, რომელმაც 2013 წლის 21 ნოემბრის გადაწყვეტილებითა და 2013 წლის 27 სექტემბრის გადაწყვეტილებით, რომლებიც შესულია კანონიერ ძალაში, გააბათილა მშენებლობის ნებართვები, პროექტები და დაადგინა, რომ მშენებარე კომპანიას არ აქვს უფლება შენობის ფასადის იმ მხარეს, რომელიც ესაზღვრება ჩვენი მიწის ნაკვეთს, 12 მეტრს ზევით მოაწყოს რაიმე სახის ღიობები გარდა ფანჯრებისა; კომპანიამ კი მოაშენა აივნები… სასამართლო გადაწყვეტილების ძალაში შესვლის შემდეგ ბათუმის მერიამ 2013 წლის 15 ივნისის შეთანხმებული პროექტი შეცვალა. ინვესტორი უკანონობას აგრძელებს”, – წერია სარჩელში.
იეჰოვას მოწმეების უფლებების დამცველი ადვოკატის მანუჩარ ციმენტიას თქმით, მშენებარე ობიექტებზე უსაფრთხოების და პროექტებთან მისი შესაბამისობის კონტროლი ადმინისტრაციულ ორგანოს ევალება, თუმცა მათი არაერთი განცხადების მიუხედავად, ბათუმის მერიის შესაბამისი სამსახურები არ რეაგირებენ: `ადმინისტრაციული ორგანოს მხრიდან ასეთი დამოკიდებულება ბადებს საფუძვლიან ეჭვს, რომ ბათუმის მერიის შესაბამისი სამსახურის თანამშრომლები აშკარად დიკსრიმინაციულ დამოკიდებულებას ავლენენ რელიგიური უმცირესობების მიმართ, რითაც უხეშად არღვევენ როგორც ქვეყნის, ასევე საერთაშორისო კანონმდებლობით აღიარებულ პრინციპებს.
საქართველოს კანონი “დისკრიმინაციის ყველა ფორმის აღმოფხვრის შესახებ” დისკრიმინაციას განმარტავს, როგორც ისეთ მოპყრობას ან პირობების შექმნას, რომელიც პირს საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი უფლებებით სარგებლობისას არახელსაყრელ მდგომარეობაში აყენებს, რაც ჩვენს შემთხვევაში აშკარად სახეზეა. ადამიანის უფლებათა ევროპული კონვენციის მე-9 მუხლი იცავს რელიგიის თავისუფლებას. იეჰოვას მოწმეებს, ისევე როგორც სხვა რელიგიური ჯგუფის წევრებს, უფლება აქვთ ისარგებლონ რელიგიის თავისუფლებით. ჩვენ ვფიქრობთ, რომ გვერღვევა საკუთრების უფლება და ქალაქში უკანონოდ მიმდინარეობს მშენებლობა. მივმართეთ მერიას, მაგრამ პასუხი არ გაგვცა. მათ მიაჩნიათ, რომ სამხარაულის ექსპერტიზის ბიურომ უნდა დაადგინოს ირღვევა თუ არა კანონი ნამდვილად. ჩვენი განცხადების საფუძველზე მერია თავად იყო ვალდებული ეს შეესწავლა”.
მანუჩარ ციმენტიას თქმით, შენობას, რომლის მომიჯნავედ აშენდა მრავალსართულიანი საცხოვრებელი კორპუსი, ადგილობრივი იეჰოვას მოწმეები სამლოცველოდ იყენებენ. მშენებლობის დროს კი, ადვოკატის შეფასებით, უსაფრთხოების ზომები არ იყო დაცული: “იყო შემთხვევა, როცა ჩამოვარდა მასალა, დაეცა ჩვენს შენობას, დააზიანა ჭერი. შიგნით ადამიანები იმყოფებოდნენ. ერთხელ გადმოუვარდათ მასალა და ეზოში მანქანას დაეცა. ჩვენ ვთხოვდით კომპანიას, მერიას და ასევე სამართალდამცავებს დაეცვათ მშენებლობაზე უსაფრთხოება. ძიება დაიწყეს, თუმცა მოგვწერეს, რომ სისხლის სამართლის მუხლით გათვალისწინებული დანაშაულის ნიშნები არ იკვეთებაო და გამოძიება ამ მოტივით შეწყვიტეს. როცა უსაფრთხოებაზე არც ინვესტორი და არც სახელმწიფო არ იღებს პასუხისმგებლობას, ეჭვი გვიჩნდება – ეს შეგნებულად იმიტომ ხდება, რომ რელიგიური უმცირესობების წარმომადგენლები ვართ.
შემწყნარებლური დამოკიდებულება ადმინისტრაციული ორგანოს მხრიდან ინვესტორის მიმართ ჩვენ გვაყენებს დისკრიმინაციულ მდგომარეობაში. ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსი კი კრძალავს დისკრიმინაციას. იეჰოვას მოწმეებს ამ მშენებლობის გამო ეზღუდებოდათ საკუთრების, შეკრებისა და გადაადგილების უფლება საკუთარ ტერიტორიაზე”.
ბოლო ორი წლის განმავლობაში იეჰოვას მოწმეებმა ბათუმის საქალაქო სასამართლოს სულ ოთხჯერ მიმართეს ამ მშენებლობაზე უსაფრთხოების წესებისა და საკუთრების უფლების დაცვის მოთხოვნით, მათ შორის ერთხელ სამოქალაქო წესით სასამართლომ ინვესტორს ზიანის ანაზღაურება დააკისრა. ორჯერ კი სასამართლომ მერიის ადმინისტრაციული აქტი ბათილად ცნო და ამ გადაწყვეტილებით კომპანიამ წითელ ზოლში გადასული შენობის ნაწილი მოანგრია.
გასულ კვირას ბათუმის საქალაქო სასამართლოში იეჰოვას მოწმეების სასამართლო პროცესზე ბათუმის მერიის წარმომადგენლები არ გამოცხადდნენ. უკვე მეოთხე საქმეს მოსამართლე ჯუმბერ ბეჟანიძე განიხილავს, ამჯერადაც იეჰოვას მოწმეები მათ ტერიტორიაზე გადასული მშენებლობის მონგრევას ითხოვენ. მოსამართლის საბოლოო გადაწყვეტილებამდე, მანუჩარ ციმენტიას ინფორმაციით, სასამართლომ მერიას აუკრძალა იეჰოვას მოწმეების სამლოცველოს მომიჯნავედ აშენებული შენობის ექსპლუატაციაში მიღება.
ამერიკის სახელმწიფო დეპარტამენტი თავის ამ წლის სპეციალურ ანგარიშში საქართველოში რელიგიის თავისუფლების მდგომარეობის შესახებ, მიუთითებს რელიგიური შეუწყნარებლობით მოტივირებული ძალადობის ზრდის ტენდენციაზე. ანგარიშში განსაკუთრებით მწვავედ არის შეფასებული იეჰოვას მოწმეთა მიმართ გახშირებული ძალადობისა და შევიწროების ფაქტები.
თამთა მიქელაძე, ადამიანის უფლებების სწავლებისა და მონიტორინგის ცენტრის იურისტი
სპეციალურად “ბათუმელებისთვის”
ამერიკის სახელმწიფო დეპარტამენტი ამ წლის სპეციალურ ანგარიშში საქართველოში რელიგიის თავისუფლების მდგომარეობის შესახებ, მიუთითებს რელიგიური შეუწყნარებლობით მოტივირებული ძალადობის ზრდის ტენდენციაზე. ამ კუთხით ანგარიში სახალხო დამცველის, არასამთავრობო ორგანიზაციებისა და ასევე სხვადასხვა რელიგიური თემის წარმომადგენლების ინფორმაციას ეყრდნობა.
ანგარიშში განსაკუთრებით მწვავედ არის შეფასებული იეჰოვას მოწმეთა მიმართ გახშირებული ძალადობისა და შევიწროების ფაქტები. უნდა აღინიშნოს, რომ იეჰოვას მოწმეთა თემი ყველაზე მარგინალიზებული რელიგიური ჯგუფია და მათ მიმართ გამოვლენილი ძალადობა თუ უფლების სხვა ფორმით შეზღუდვა ერთგვარი ტესტია ამ კუთხით არსებული მდგომარეობის შეფასებისთვის. ანგარიშში მითითებულია, რომ 2014 წლის იანვრის-აგვისტოს პერიოდში იეჰოვას მოწმეების მიმართ ფიზიკური ძალადობის 25 შემთხვევა გამოვლინდა, რაც მათ შევიწროებაში, დევნაში, ფიზიკური ძალადობის მუქარაში, რელიგიური ლიტერატურის გავრცელების ხელშეშლაში გამოიხატა. მათ შორის, ანგარიშში მითითებულია იეჰოვას მოწმის ბ. ჯანიაშვილის სიცოცხლის ხელყოფის საქმეზე, რომელიც ცემის შედეგად გარდაიცვალა.
ცალკეულ შემთხვევაში კონკრეტულ პირებს წაუყენეს ბრალი და მათ პასუხისმგებლობა დააკისრეს, რაზეც სახელმწიფო დეპარტამენტი თავის ანგარიშშიც უთითებს. თუმცა, სახელმწიფოს რეაგირება მაინც არაეფექტური რჩება, რეაგირების შემთხვევების სიმცირის, გამოყენებული ზომების არაადეკვატურობის და რაც მთავარია, რელიგიური შეუწყნარებლობის გახმაურებულ საქმეებში სახელმწიფოს ღია, არაეფექტური და არასეკულარული რეაგირების გამო. ამ კუთხით ანგარიში იმეორებს სახალხო დამცველის შეფასებას, რომ სახელმწიფოს არაეფექტური რეაგირების პირობებში იქნება განცდა, რომ შეუწყნარებლობის გამოვლინება დაშვებულია საზოგადოებაში.
EMჩ შეფასებით, ბოლო პერიოდში რელიგიური ძალადობის ზრდა არსებითად სახელმწიფოს არაეფექტური პოლიტიკით არის განპირობებული, რომელიც ლოიალობას იჩენს დომინანტი რელიგიური ჯგუფის მიმართ და არ ასრულებს პოზიტიურ ვალდებულებებს უმცირესობაში მყოფი ჯგუფების მიმართ. მეტიც, ზოგიერთ შემთხვევაში სახელმწიფო უშუალოდ ხდება რელიგიის თავისუფლების უხეში დარღვევის მიზეზი. უმრავლესობისა და მართლმადიდებელი ეკლესიის სასულიერო პირების მხრიდან გამოვლენილი და ორგანიზებული შეუწყნარებლობის ფაქტების მიმართ სახელმწიფო დემონსტრაციულ უძლურებას აჩვენებს და არ ასრულებს საკუთარ პოზიტიურ ვალდებულებებს. ანგარიში დიდ ადგილს უთმობს იეჰოვას მოწმეთა მიმართ ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს მიერ ბოლო დროს მიღებულ გადაწყვეტილებას, რომელიც 2000-იან წლებში მათი მასობრივი დევნის ფაქტებს ეხება.
ეს ჩანაწერი ჩემთვის ერთგვარი შეხსენებაა და ხაზგასმაა ძველ გამოცდილებაზე.
ანგარიში ცალკე ადგილს უთმობს თერჯოლაში იეჰოვას მოწმეებისთვის რელიგიური საკულტო ნაგებობის მშენებლობის ნებართვის შეჩერების საქმეს. დოკუმენტში გაზიარებულია იეჰოვას მოწმეთა შეფასება, რომ ადგილობრივი ხელისუფლების გადაწყვეტილება მართლმადიდებელი სასულიერო პირების ზეგავლენით იყო განპირობებული. EMჩ სწავლობს აღნიშნულ საქმეს და საკუთარი სამართლებრივი შეფასება საერთო სასამართლოების წინაშეც წარადგინა. მოცემულ შემთხვევაში იკვეთება ადგილობრივი ხელისუფლების მიერ უკანონო და დისკრიმინაციული გადაწყვეტილება. გამგებელმა მართლმადიდებელი მოსახლეობის მიერ ორგანიზებული პროტესტის დროს პირდაპირ დააანონსა, რომ ყველაფერი მართლმადიდებლების სასარგებლოდ გადაწყდებოდა.
ამ საქმეზე პირველმა და მეორე ინსტანციის სასამართლოებმა თერჯოლის გამგეობას მშენებლობის ნებართვის გაცემა დაავალეს. იეჰოვას მოწმეთა სასარგებლოდ გადაწყვეტილების აღსრულებას გამგეობა გასაჩივრების პროცედურების გამოყენებით თავს არიდებს – გადაწვეტილების დროულ აღსრულებას აჭიანურებს. სასამართლოს აღნიშნულ გადაწყვეტილებას იეჰოვას მოწმეთა მიმართ ადგილობრივი ქრისტიანების მუქარის წერილი მოჰყვა. ამ საქმეში ჩანს ადგილობრივი ხელისუფლებისა და დომინანტი რელიგიური ჯგუფის სინქრონიზებული მოქმედება უმცირესობის წინააღმდეგ.
