რისკ ფატორები – საუნივერსიტეტო ჰოსპიტალის, “ნიუ ვიჟენის” გინეკოლოგი სოფიო ბოჯგუა ამბობს, რომ საშვილოსნოს ყელის კიბოს რისკ ჯგუფში ძირითადად 18 წლიდან 60 წლამდე ასაკის ქალები არიან, ანუ სქესობრივად აქტიური ქალები. ექიმის განმარტებით, საშვილოსნოს ყელის კიბოს რისკ-ფაქტორებს მიეკუთვნება ნიკოტინის მოხმარება, გახანგრძლივებული კონტრაცეფია (10 წელი და მეტი), ხუთზე მეტი მშობიარობა, აბორტების დიდი რაოდენობა, გენიტალური ინფექიები, მარტივი ჰერპესის ვირუსული ინფექცია, ქლამიდიოზი და იმუნოსუპრესორული მდგომარეობა, ანუ ორგანოთა ტრანსპლანტაციის შემდეგ იმუნიტეტის დაქვეითება და, ასევე, ადამიანის იმუნოდეფიტის ვირუსი.
მთავარი მიზეზი – ადამიანის პაპილომა ვირუსი, რომელიც საშვილოსნოს ყელის კიბოს ყველაზე ხშირ მიზეზად მიიჩნევა, სქესობრივი გზით გადადის. სოფიო ბოჯგუა ამბობს, რომ პაპილომა ვირუსი ადვილად ინვაზიურ ვირუსთა კატეგორიას მიეკუთვნება – “ამ ვირუსის 100-ზე მეტი გენოტიპი არსებობს, თუმცა მხოლოდ ზოგიერთი მათგანია მაღალ ონკოგენური. კერძოდ, – 16, 18, 31, 33 და 35 გენოტიპები – განმარტავს გინეკოლოგი.
სიმპტომები – ექიმის განმარტებით საშვილოსნოს ყელის კიბო ხშირად უსიმპტომოდ მიმდინარეობს, თუმცა რიგ შემთხვევებში შესაძლოა ქალს აღენიშნებოდეს პათოლოგიური (სისხლიანი, ან უფრო შორსწასულ შემთხვევაში წყალივით) გამონადენი საშოდან. `პათოლოგიურია გამონადენი საშოდან, რომელსაც არ აქვს კავშირი მენსტრუალურ ციკლთან, ორსულობასთან, გადატანილ დაავადებასთან, გაციებასთან” – ამბობს სოფიო ბოჯგუა. გარდა ამისა, დაავადებათა კონტროლისა და საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის ეროვნული ცენტრის ინფორმაციით, საშვილოსნოს ყელის კიბოს სიმპტომები შეიძლება იყოს დისკომფორტი ან ტკივილი სქესობრივი აქტის დროს; ტკივილი ზურგის, ფეხის ან მენჯის არეში; გადაღლა, წონის ან მადის დაკარგვა და ვაგინალური დისკომფორტი.
პროფილაქტიკა და დიაგნოსტიკა – საშვილოსნოს ყელის კიბო იმ დაავადებათა რიცხვს მიეკუთვნება, რომელიც ექვემდებარება პრევენციას, ადრეულ დიაგნოსტიკას და მკურნალობას. ეროვნული სკრინინგ ცენტრი 2008 წლიდან აწარმოებს საშვილოსნოს ყელის კიბოს სკრინინგის პროგრამას, რომლის ფარგლებში 25-დან 60 წლამდე ქალებს შეუძლიათ უფასოდ ჩაიტარონ PAP ტესტი და საჭიროების შემთხვევაში – კოლპოსკოპია. 18-დან 65 წლამდე ასაკის ქალებისთვის PAP -ტესტის გამოყენებით უფასო სკრინინგულ აქციას ახორციელებს ნიუ ვიჟენ საუნივერსიტეტო ჰოსპიტალიც. უახლოეს მომავალში ჰოსპიტალი, ასეთივე სკრინინგული აქციების განხორციელებას ბათუმშიც გეგმავს.
როგორ ხდება გამოკვლევა – PAP ტესტი საშვილოსნოს ყელის ნაცხის გამოკვლევას გულისხმობს. “ეს უმტკივნეულო პროცესია, რომლის პასუხიც 2-3 დღეში ხდება ცნობილი” – ამბობს სოფიო ბოჯგუა.
კოლპოსკოპია საშვილოსნოს ყელის მიკროსკოპით დათვალიერებას გულისხმობს. კვლევის ამ მეთოდებით ხდება საშვილოსნოს ყელის კიბოს გამომწვევი პათოლოგიური პროცესების აღმოჩენა. ექიმის რეკომენდაციით, ქალი, რომელიც ცხოვრობს სქესობრივად აქტიური ცხოვრებით, წელიწადში ერთხელ მაინც უნდა იტარებდეს მინიმუმ PAP-ტესტს. სოფიო ბოჯგუა ამბობს, რომ ადრეული დიაგნოსტიკა საშვილოსნოს ყელის კიბოს დროს ძალიან მნიშვნელოვანია, რადგან “ადრეული დიაგნოსტიკის შეთხვევაში პრობლემის მოგვარება შესაძლებელია მინიმალური ჩარევით, ძირითად სამკურნალო ტაქტიკას პაციენტის დაკვირვება და პროფილაქტიკური მკურნალობა წარმოადგენს, რითიც თავიდან შეიძლება იყოს აცილებული რადიკალური ჩარევა” – ამბობს ის.
ეროვნული სკრინინგ ცენტრის ცნობით, ადრეული აღმოჩენისა და მკურნალობის შედეგად, კიბოს თავიდან აცილება 100-დან 75 შემთხვევაშია შესაძლებელი.
საშვილოსნოს ყელის კიბოს მკურნალობა კიბოს ტიპზე, პროგრესირების ხარისხზე და ორგანიზმში კიბოს უჯრედების გავრცელებაზეა დამოკიდებული. ტიპიური მკურნალობა ქირურგიულ ჩარევას, ქიმიოთერაპიას და რადიოთერაპიას მოიცავს. სოფიო ბოჯგუა ამბობს, რომ მცირე დაზიანების შემთხვევაში, სავალდებულო არ არის რადიკალური სამკურნალო ზომების მიღება. `სამწუხაროდ ასეთ დროს ხშირად რადიკალურ მეთოდებს მიმართავენ, თითოეული ასეთი შემთხვევა ჯერ კარგად იყოს დიაგნოსტირებული, შემდეგ ექიმი გარკვეული პერიოდი დინამიკაში აკვირდებოდეს პაციენტს და მხოლოდ ამის შემდეგ იქნეს მიღებული გადაწყვეტილება რადიკალურ ჩარევის თაობაზე” – ამბობს ის.
დაავადებათა კონტროლისა და საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის ეროვნული ცენტრის ინფორმაციით საქართველოში 2013 წლის ბოლოს საშვილოსნოს ყელის კიბოს დიაგნოზით აღრიცხვაზე 1537 ქალი იმყოფებოდა.
