„ბატონ სააკაშვილს უნდა მოეპყრონ გამჭვირვალედ და კანონის შესაბამისად“, „საქართველოს მთავრობა პასუხისმგებელია საუკეთესო ჯანდაცვის უზრუნველყოფაზე,“ – მიიჩნევს დიდი ბრიტანეთის ელჩი საქართველოში, მარკ კლეიტონი, რომელიც ბათუმში იყო და „ბათუმელებმა“ მასთან ინტერვიუ ჩაწერა.
მარკ კლეიტონი ყურადღებით აკვირდება ქართულ პოლიტიკას და როცა ვკითხეთ, მაგალითად, დასავლეთისგან მხარდაჭერილი სასამართლო რეფორმის ჩაგდებაზე, გაგვიმხილა შთაბეჭდილება: „ეს გაშვებული შესაძლებლობა იყო, საქართველოს შეეძლო დემონსტრირება, რომ ერთგულია მთავარი რეკომენდაციების.“
დიდი ბრიტანეთის ელჩი საქართველოში თვლის, რომ საქართველოს მთავარი პრობლემაა პოლიტიკა, რომელიც დაცლილია პოლიტიკისგან, თუმცა მარკ კლეიტონი ოპტიმისტურად უყურებს ქართული დემოკრატიის მომავალს. ეს დამოკიდებულია სურვილზეო, აღნიშნა მან ინტერვიუს დროს და შემდეგ ესეც დასძინა: „ნამდვილად სენსიტიური დროა საქართველოში“.
- ბატონო ელჩო, საქართველოს მესამე პრეზიდენტი საკუთარ სასამართლო პროცესს არ დაასწრეს. უფლებების შესაძლო დარღვევის ნაწილში, რასაც ახლა ვუყურებთ, ხედავთ თუ არა პოლიტიკურ მდგენელებს, პოლიტიკურ მოტივაციას მიხეილ სააკაშვილის წინააღმდეგ?
ბატონ სააკაშვილს უნდა მოეპყრონ გამჭვირვალედ და კანონის შესაბამისად. ეს საქართველოს მთავრობის ვალდებულებაა. აუცილებელია, რომ საქართველომ დაიცვას საერთაშორისო და ეროვნული ვალდებულებები. ჩვენ ამის შესახებ თანმიმდევრულ მოწოდებებს ვაჟღერებთ.
ვფიქრობ, ახლა ნამდვილად მნიშვნელოვანი პერიოდია საქართველოსთვის. ცოტა ხნის წინ ჩატარდა ადგილობრივი არჩევნები, რომელიც საკმაოდ დიდ ბრძოლად დაუჯდათ – ეს მოხდა საპარლამენტო არჩევნების შემდეგ, მართლაც მაღალი პოლიტიკური დაძაბულობის ფონზე.
- რას გაჩვენებთ ფაქტი, როცა სააკაშვილი საკუთარ სასამართლო პროცესს ვერ დაესწრო?
არ ვიცი ზუსტი წესები საქართველოს სასამართლოს სისტემაში, მაგრამ ბევრ სასამართლოში პროცესი შეიძლება დაუსწრებლადაც ჩატარდეს. მგონი, გაერთიანებული სამეფოს სასამართლოს სისტემაში არაა დასწრება აუცილებელი.
ასევე, გათვალისწინებული უნდა იყოს მისი ჯანმრთელობის მდგომარეობა. ვიცი, რომ არის შესაძლებელი პროცესზე დისტანციურად დასწრება, მაგრამ არ ვარ ექსპერტი საქართველოს სასამართლო სისტემის საკითხებში.
- როდესაც რუსეთში დაბრუნების შემდეგ ნავალნი დააკავეს, საერთაშორისო პოლიტიკურ წრეებში რუსეთის მიმართ დიდი კრიტიკა მოჰყვა. რატომ არ ეხმაურებიან დასავლეთის ლიდერები სააკაშვილის საქმეს?
ვფიქრობ, ეს ორი სრულიად განსხვავებული სიტუაციაა, რადგან იქ ჰქონდა ადგილი ბატონი ნავალნის მოწამვლის მცდელობას. დარწმუნებული ვართ, ამის უკან რუსეთი იდგა. ბატონი სააკაშვილი კი, თავად დაბრუნდა.
- არსებობს სიცოცხლის რისკი სააკაშვილის შემთხვევაშიც, ამას სახალხო დამცველი ადასტურებს. ის არ გადაჰყავთ კლინიკაში, რომელიც აღჭურვილია შესაბამისი სამედიცინო აპარატურით.
პირველ რიგში, როგორც ვიცი, ბატონი სააკაშვილის მოწამვლა სახელმწიფოს წარმომადგენლებს არ უცდიათ. ამიტომაც, ეს ძალიან განსხვავებული სიტუაციაა.
- ნახავდით სააკაშვილის საკანს, პირადი ცხოვრების, ასევე საკვები დანამატების მიღების კადრებს. სახალხო დამცველის შეფასებით, ამ ციხიდან ეგრეთ წოდებულ ციხის საავადმყოფოში 2021 წლის იანვრის შემდეგ არავინ გადაუყვანიათ. თქვენთვის ეს რა განაცხადია?
ვფიქრობ, ყველა მსჯავრდებულის, მათ შორის, ბატონი მიხეილ სააკაშვილის უფლებები დაცული უნდა იყოს. ამავე დროს, ბატონი სააკაშვილი საკმაოდ ცნობილი მსჯავრდებულია. ამ კონკრეტულ მაგალითში, მისი უფლებები და პრივილეგიები არის ისეთივე, როგორც სხვების და მისი სურვილები უნდა იქნას გათვალისწინებული.
როგორც სახალხო დამცველმა აღნიშნა, მისი საქმე უნდა იყოს გამჭვირვალე, საქართველოს საერთაშორისო და ეროვნული ვალდებულებების შესაბამისად.
- სახალხო დამცველის შეფასებით, მოტყუების გარდა, სააკაშვილის გლდანის საავადმყოფოში მოთავსება არღვევს ღირსების და პატივისცემის ვალდებულებას, რადგან იქ იხდიან სასჯელს ქურდული სამყაროს წევრები და ცნობილია სააკაშვილის რადიკალური პოლიტიკა კრიმინალური ავტორიტეტების წინააღმდეგ. ამ პრობლემაზე ისაუბრა აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტის პრეს-სპიკერმაც. „კვლავ მოვუწოდებთ მთავრობას, ღირსებით და სამართლიანად მოექცეს სააკაშვილს საერთაშორისო სტანდარტების და საქართველოს კანონმდებლობის შესაბამისად,“ – განაცხადა ნედ პრაისმა.
ვიცი, რომ ადგილი ჰქონდა ამ დებატებს, სად და რომელ საავადმყოფოში უნდა, ან არ უნდა გადაეყვანათ სააკაშვილი. მე, როგორც ელჩი, არ ვარ იმ მდგომარეობაში, რომ განცხადება გავაკეთო ამა თუ იმ საავადმყოფოს დამსახურებებზე.
რაც ნამდვილად ვიცი არის ის, რომ როგორც ყველა სხვა პატიმრის შემთხვევაში, საქართველოს ხელისუფლება პასუხისმგებელია საუკეთესო ჯანდაცვისა და უსაფრთხოების უზრუნველყოფაზე.
- პატივისცემის ვალდებულების დარღვევაზე და ფსიქოლოგიურ ზეწოლაზე რას ფიქრობთ. ვნახეთ, როგორ შეურაცხყოფდნენ პატიმრები სააკაშვილს გლდანის დაწესებულებაში შეყვანის დროს.
ყველა მთავრობას აქვს პასუხისმგებლობა იზრუნოს პატიმრებზე.
ვფიქრობ, ზრუნვის პასუხისმგებლობა ყველა ასპექტს მოიცავს, იქნება ეს ფიზიკური თუ ფსიქოლოგიური უსაფრთხოება. სწორედ ამას ვგულისხმობ, როცა ვსაუბრობ მთავრობის მიერ საერთაშორისო და ეროვნული ვალდებულებების შესრულებაზე.
- ამ ყველაფრის გათვალისწინებით, რამდენად ემუქრება სააკაშვილის სიცოცხლე საფრთხე?
არ ვიცი. ნებისმიერი, ვინც ამდენი ხანი შიმშილობს, ნამდვილად რისკის ქვეშ აყენებს საკუთარ თავს და ჯანმრთელობას.
გვაქვს მოლოდინი, რომ ხელისუფლება უზრუნველყოფს ბატონი სააკაშვილის ჯანმრთელობის დაცვას. საბოლოო ჯამში, მოვუწოდებ ბატონ სააკაშვილს, მიიღოს შეთავაზებული სამედიცინო დახმარება, მაგრამ მთავარი აქ ისაა, რომ ეს ამ პიროვნების არჩევანია. მან აირჩია გზა, რომ ასე მოიქცეს და ეს მისი გადაწყვეტილებაა. რა თქმა უნდა, სახელმწიფომ უნდა უზრუნველყოს, რომ ყველანაირი დახმარება ხელმისაწვდომი იყოს და მაქსიმუმი გააკეთოს მის დასაცავად.
- რა გამოსავალს ხედავთ ამ პოლიტიკური კრიზისიდან, რაც ქვეყანაში უკვე უწყვეტი სახით არსებობს?
ჩემთვის, არჩევნების დასრულების შემდეგ, პირველად დადგა დრო, როცა წინასაარჩევნო პერიოდი არაა. ეს შესაძლებლობაა, რომელიც, იმედი მაქვს, ყველა მხარის მიერ იქნება გამოყენებული საქართველოს წინაშე მდგომი გამოწვევების დასაძლევად, რადგანაც გამოწვევა ბევრია.
ქართველი ხალხის სურვილია ევროკავშირის წევრობა. გაერთიანებული სამეფო ითანამშრომლებს საქართველოსთან და გვერდში დაუდგება ამ მიზნების პროგრესისთვის. იმედი მაქვს, არჩევნების შემდგომი პერიოდი მოგცემს საშუალებას უფრო ინტენსიურად და აქტიურად ვიმუშაოთ ამ მიზნების მისაღწევად.
- მაგრამ ხელისუფლებამ დემონსტრაციული უარი თქვა ევროკავშირის სასესხო ფინანსურ მხარდაჭერაზე და ამით პრაქტიკულად გვერდი აუარა სასამართლო რეფორმებს. როგორც ამ ქვეყნის მოქალაქეებს, ასევე თქვენ, საერთაშორისო პარტნიორებს რა მოლოდინი უნდა გვქონდეს ამ ვითარებაში?
ვფიქრობ, პირველ რიგში საჭიროა სასამართლო რეფორმა. ჯერ კიდევ ბევრია გასაკეთებელი. ვერ ვილაპარაკებ ევროკავშირის სახელით, რადგან გაერთიანებული სამეფო აღარაა ევროკავშირის წევრი ქვეყანა.
ვფიქრობ, პატივისცემა დემოკრატიისა და დემოკრატიული ღირებულებების მიმართ ნატოს წევრობისთვის აუცილებელი მოთხოვნაა. აბსოლუტურად ვიზიარებ ევროპელი პარტნიორების პოზიციას საქართველოს ევროკავშირში გაწევრიანების გზაზე და მხარს ვუჭერ. ვფიქრობ, ბევრია გასაკეთებელი, მაგრამ საერთაშორისო პარტნიორები საქართველოს მხარს უჭერენ და მზად არიან დახმარება აღმოუჩინონ ამ გზაზე.
- რა გზებით წარმოგიდგენიათ საქართველოში დემოკრატიის დაცვა?
საქართველოს აქვს ყველა შანსი და შესაძლებლობა. ვფიქრობ, პროგრესი უფრო სწრაფი იქნებოდა, ერთად რომ ემუშავათ პოლიტიკურ ძალებს ამ მიზნისთვის. ჯერ კიდევაა გზა გასავლელი, მაგრამ საქართველოს აქვს ყველა შანსი გააკეთოს, რაც აუცილებელია. როგორც ვთქვი, უფრო სწრაფი იქნებოდა პროგრესი, ერთად მუშაობას რომ ჰქონოდა ადგილი.
- როცა დამოუკიდებელი სასამართლოს რეფორმაზეც პრაქტიკულად უარი ვთქვით, იყო თუ არა ეს ნაბიჯი უკან?
ვფიქრობ, ეს გაშვებული შესაძლებლობა იყო. საქართველოს შეეძლო დემონსტრირება, რომ ერთგულია მთავარი რეკომენდაციების.
ვფიქრობ, კარგი იქნებოდა პოლიტიკის და არა პიროვნებების განხილვა. ჩემი გამოცდილებით, პოლიტიკა საქართველოში გამორჩეულადაა თავისუფალი პოლიტიკისგან. თუ საუბარი წავა პოლიტიკაზე და არა პიროვნებებზე, საქართველო ალბათ ბევრად მეტ პროგრესს მიაღწევს. მაგალითად, არ მახსოვს, დებატები ყოფილიყო ადგილობრივი არჩევნების ირგვლივ. არ იყო ბევრი დისკუსია სხვადასხვა პარტიის მიდგომაზე სხვადასხვა პრობლემისადმი.
ვფიქრობ, არასდროსაა გვიანი და შესაძლებლობები კიდევ არსებობს. ეს დამოკიდებულია სურვილზე.
