კვირის ამბები,კვირის ამბები,მთავარი

“არმინდოდა”, “მეწყინა” და სხვა სახელები ქალებისთვის

16.09.2016 • 26691
“არმინდოდა”, “მეწყინა” და სხვა სახელები ქალებისთვის

სახელმწიფო სერვისების განვითარების სააგენტოს მონაცემებით, საქართველოში 31 ადამიანს ჰქვია “არმინდა”, მათ შორის 30 ქალია. “მეწყინა” ჰქვია 17 ადამიანს და 17-ვე ქალია; “ვაკონა” (მეგრულად – არ უნდათ) ჰქვია 77 ადამიანს, მათგან 74 ქალია; “არმინდოდა” ჰქვია ერთ ქალს; 24 ადამიანია რეგისტრირებული სახელით “გულსარა” – ყველა მათგანი ქალია; სამ ადამიანს ჰქვია “კმარა” – ყველა მათგანი ქალია; ასევე, 12 ადამიანს ჰქვია “სევდაგული” და 12-ივე მათგანი არის ქალი.

ორგანიზაციის – “ევროპელი ქალები საერთო მომავლისთვის” გენდერის სპეციალისტის, იდა ბახტურიძის შეფასებით, სელექციურ აბორტს გადარჩენილი გოგონების სახელები ყველაზე ცხადად აჩვენებს იმას, რომ ჩვენს კულტურას მიზოგინია (ქალთმოძულეობა) ახასიათებს.

„ამ სახელებით ერთი შეხედვითაც მარტივად იკითხება ის სიძულვილი, რაც ამ კულტურას ახასიათებს ქალების მიმართ.

არსებულ ბაზაში სულ რამდენიმე სახელი ჩავწერე ჩემი ინიციტივით და აღმოჩნდა, რომ ის გოგონები, რომლებიც დაიბადნენ იმისდა მიუხედავად, უნდოდათ მათი გაჩენა მშობლებს თუ არა, მაინც ვერ გადაურჩნენ იმ ნეგატივს, რაც მათ დაბადებას მოჰყვა და წესით, ყველაზე ახლობელი ადამიანებისგან, ე.წ. დამღის სახით დარჩათ ისეთი სახელი, როგორიცაა, მაგალითად, “მეწყინა”. ცხადია, ეს შემთხვევით არ ხდება და ამას უფრო სიღრმისეული კვლევა სჭირდება.

ფაქტია, რომ სულ სხვა ვითარება გვაქვს ბიჭების შემთხვევაში. როცა კაცის სახელებში არსებობს – “შენგელი”, “გელოდი” და ა.შ. შინაარსობრივად ძალიან ადვილია ამოიცნო ის განწყობები, რაც ოჯახებში არსებობს ამა თუ იმ სქესის მიმართ”, – ამბობს იდა ბახტურიძე.

სახელმწიფო სერვისების განვითარების სააგენტოს მონაცემებით, ბიჭებთან მიმართებაში მართლაც უფრო პოზიტიური განწყობის გამომხატველი სახელები გვხვდება. მაგალითად, მიმდინარე სტატისტიკით, საქართველოში 219 ადამიანს ჰქვია “გელოდი”, მათგან 218 ბიჭია, “მოგელი” ჰქვია 241 ადამიანს, მათგან 236 კაცია, “მოგელი” ჰქვია 46 ადამიანს და ყველა მათგანი კაცია; სახელი “შენგელი” ჰქვია 263 ადამიანს, რომელთაგან 260 ბიჭია, “შენგელ” ჰქვია შვიდ ადამიანს და ყველა მათგანი ბიჭია.

“არასასურველი” გოგონებისთვის სახელები არა მარტო საქართველოში, არამედ მთლიანად სამხრეთ კავკასიაშია გავრცელებული, რასაც აზერბაიჯანული ონლაინჟურნალის ფოხზყ.აზ-ის რედაქტორი ხაიალა მამედოვა საზოგადოებაში არსებულ სტერეოტიპებს უკავშირებს:

„აზერბაიჯანში არის, მაგალითად, სახელი Kifayet Besdi, რაც ნიშნავს – “საკმარისია”. უფრო ძველ დროს არქმევდნენ გოგონებს ასე, ახლა შედარებით უფრო იშვიათია, უფრო რეგიონებშია შემორჩენილი”, – ამბობს ის.

მისივე განმარტებით, აზერბაიჯანში, ისევე როგორც დანარჩენ სამხრეთ კავკასიაში, საზოგადოებას აქვს დამოკიდებულება, რომ ბიჭი შვილი აუცილებელია ოჯახში, რადგან გოგონა არ ითვლება თაობის გამგრძელებლად.

ანალოგიურ პრაქტიკაზე საუბრობს ახალგაზრდულ საქმეთა სპეციალისტი სომხეთიდან ფარანძემ ჰოვანესიანი:

“ჩვენთანაც არსებობს ქალის სახელი “Bavakan”, რაც სომხურად ნიშნავს “საკმარისია”. ისტორიაც მახსენდება, როცა ერთ ოჯახში ბიჭის მოლოდინში მერვე გოგო დაიბადა და მას სწორედ ასე დაარქვეს. ძალიან სამწუხაროა, რომ სწორედ მშობლები იმეტებენ შვილებისთვის ასეთ სახელებს”, – ამბობს ის.

სამხრეთ კავკასიის სამივე ქვეყანაში, სელექციური აბორტების საკმაოდ მაღალი მაჩვენებელია.

გაეროს მიერ 2013 წელს ჩატარებული კვლევის მიხედვით, აზერბაიჯანში ყოველ 100 გოგოზე 116 ბიჭი იბადება, სომხეთში ყოველ 100 გოგოზე 114 ბიჭი, საქართველოში კი ყოველ 100 გოგოზე -113 ბიჭი. ამავე დროს, UNEFPA ცნობით, საქართველოში ბოლო წლებში დაბადებისას სქესთა შორის დისბალანსის კლების ტენდენცია აღინიშნება. ბოლო მონაცემებით, ამჟამად იგი 1.10-ზე ნაკლებია, ანუ ყოველ 100 გოგონაზე – 110 ვაჟი იბადება, რაც მიუთითებს, რომ ეს ნიშნული ნორმალურ ზღვარს (100 გოგოზე 105- ბიჭს) უახლოვდება.

2015 წელს საქართველოში 28 347 გოგო და 30 902 ანუ 2555-ით მეტი ბიჭი დაიბადა. საქართველოში ბოლო 10 წლის მანძილზე დაბადებული ბიჭებისა და გოგონების რაოდენობა რომ შევადაროთ, საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახურის მონაცემებით, ამ პერიოდში საქართველოში 272 320 გოგო და 300 096, ანუ 27 776-ით მეტი ბიჭი დაიბადა.

UNFPA-ს იმავე კვლევის მიხედვითვე, საქართველოში ერთი შვილის ყოლის შემთხვევაში ოჯახების 46%-ს უპირატესობას ბიჭს ანიჭებს. ქალების 9% კი ამბობს, რომ სქესის შერჩევის მიზნით აბორტი გაუკეთებია, შერჩევითი აბორტები ძირითადად მდედრობითი სქესის ნაყოფზე ორსულობის შესაწყვეტად გამოიყენება.

გაეროს განვითარების პროგრამის [UNDP] მიერ, 2013 წელს ჩატარებული კვლევის შედეგად, ქართულ საზოგადოებაში ვაჟის მიმართ პრეფერენციას განაპირობებს ის, რომ ბიჭი გვარის გამგრძელებელია. ამავე დროს, მოიაზრება, რომ ვაჟი ოჯახში რჩება და ამდენად მას აქვს მშობლების მოვლის, მათი ფინანსურად შენახვის ვალდებულება მოხუცებულობის დროს.

იდა ბახტურიძე ამბობს, რომ კულტურისთვის მახასიათებელი დისკრიმინაციული დამოკიდებულება, სახელების გარდა, ხშირად ვლინდება ენაშიც, თუნდაც ისეთი სახელებით, როგორიცაა „სუსტი სქესი” და სხვა:

“მაგალითად ტერმინი “გათხოვება”, რომელიც იმდენად გამჯდარია ცნობიერებაში, რომ არც ექცევა ყურადღება, რა მნიშვნელობა აქვს მას. ამ ტერმინში არ ჩანს ადამიანის პერსონალური სურვილი, მას ათხოვებენ, ის არ არის სუბიექტი, ქალი გადადის ერთი ხელიდან მეორე ხელში, როცა ამ დროს კაცი – ქორწინდება. ასევეა სექსის აღმნიშვნელ სიტყვებში, მაგალითად – “იხმარა”, რომელსაც ხშირად ამბობენ ქალებზე, თითქოს სექსში ქალი მოხმარების ობიექტია და არა სრულფასოვანი პარტნიორი, აქაც სუბიექტი არის მარტო კაცი”.

გადაბეჭდვის წესი


ასევე: