რელიგიური ნიშნით დისკრიმინაციის საქმეზე ხუთი რელიგიური ორგანიზაციის სარჩელი საკონსტიტუციო სასამართლომ უკვე დაარეგისტრირა. სარჩელის მოთხოვნა კანონში „სახელმწიფო ქონების შესახებ“ იმ ჩანაწერის ანტიკონსტიტუციურად ცნობაა, რომლის მიხედვითაც სახელმწიფო ქონება საკუთრებაში ვერ გადაეცემა ვერც ერთ რელიგიურ ორგანიზაციას, გარდა მართლმადიდებლური ეკლესიისა.
„სახელმწიფოს არ სურს, ხელიდან გაუშვას რელიგიური ორგანიზაციების მართვის ბერკეტები, – მიიჩნევს ევანგელურ-ბაპტისტური ეკლესიის ეპისკოპოსი, რუსუდან გოცირიძე. ის ერთ-ერთია, ვინც საკონსტიტუციო სარჩელს ხელს აწერს. მოსარჩელეები ასევე არიან: ევანგელურ-ლუთერული ეკლესია, სრულიად საქართველოს მუსლიმთა უმაღლესი სასულიერო სამმართველო, დახსნილ ქრისტიანთა საღვთო ეკლესია და სახარების რწმენის ეკლესია. მათთვის საკულტო ნაგებობები სახელმწიფო სარგებლობის უფლებით აქვთ გადაცემული. მოქმედი კანონმდებლობის მიხედვით, სახელმწიფო ქონების საკუთრებაში გადაცემა, თანაც მხოლოდ უსასყიდლოდ, რელიგიური ორგანიზაციებიდან მხოლოდ სამოციქულო, ავტოკეფალური, მართლმადიდებელი ეკლესიისთვის არის შესაძლებელი.
„მივიჩნევთ, რომ აღნიშნული ნორმა ეწინააღმდეგება, არღვევს თანასწორობის პრინციპს და დისკრიმინაციულია. საქართველოს კონსტიტუციის მე-14 მუხლი კრძალავს რელიგიური ნიშნით დისკრიმინაციას. 21-ე მუხლის მიხედვით კი, საკუთრება და მემკვიდრეობა აღიარებული და ხელშეუვალია,“ – განმარტავს მოსარჩელეების ინტერესების დამცველი საკონსტიტუციო სასამართლოში, შოთა თუთბერიძე. იურისტის თქმით, პრობლემა მას შემდეგ შეიქმნა, როცა ხელისუფლებამ სამოქალაქო კოდექსი რელიგიური ორგანიზაციებისთვის თანაბარი სტატუსის მინიჭების მოთხოვნით შეცვალა და მართლმადიდებელი ეკლესიის მსგავსად, ყველა რელიგიური ორგანიზაცია დარეგისტრირდა, როგორც საჯარო სამართლის იურიდიული პირი.
„ამას არ მოჰყვა ცვლილება კანონში „სახელმწიფო ქონების შესახებ“, სადაც წერია, რომ სახელმწიფო საკუთრებაში არსებული ქონების პრივატიზება შესაძლებელია რეგისტრირებულ კერძო სამართლის იურიდიული პირებისთვის უსასყიდლოდ, ასევე სამოციქულო, მართლმადიდებელი ეკლესიისთვის და უსახლკაროდ დარჩენილი საქართველოს იმ მოქალაქეებისთვის, რომლებიც ცხოვრობდნენ ან ცხოვრობენ ოკუპირებულ ტერიტორიებზე. რეალურად კერძო სამართლის პირია რელიგიური ორგანიზაცია, მაგრამ ისინი ამ ფორმით დარეგისტრირდნენ, რადგან მათი ინტერესი საჯაროა და არ არიან მოგებაზე, ქონების დაგროვებაზე ორიენტრებული ორგანიზაციები. ყველა საერთაშორისო სტანდარტით, რელიგიური ორგანიზაცია არის საჯარო სამართლის იურიდიული პირი,“ – გვიყვება შოთა თუთბერიძე.
„ჩვენი, რელიგიური ორგანიზაციების შენობა-ნაგებობების ბედი დამოკიდებულია ხელისუფლების კეთილგანწყობაზე,“ – ამბობს რუსუდან გოცირიძე, „ევანგელურ-ბაპტისტური ეკლესიის ეპისკოპოსი. ის ხედავს საფრთხეს, რომ შესაძლოა, მფლობელობაში გადაცემული ქონება ხელისუფლებამ პოლიტიკური მანიპულაციისთვის გამოიყენოს: „ჩვენ გვაქვს მოცემულობა, როცა ერთი ეკლესიის ისტორიულ მემკვიდრეობას სხვა ეკლესია იყენებს. რატომ არ უნდა ვიფიქროთ, რომ არსებობს ამის საფრთხე?… გარდა ამისა, დამატებითი ბარიერები იქმნება, როცა რომელიმე რელიგიურ ორგანიზაცის შენობის რეკონსტრუქცია უნდა, ანდა რაიმეს შეცვლა. ელექტორატის თუ სხვა მიზეზების გამო, ფაქტია, რომ ხელისუფლებას არ სურს გააღიზიანოს ყველაზე გავლენიანი ეკლესია. ამავდროულად, მას სურს არ დაკარგოს გავლენა უმცირესობების ეკლესიებზე, რომლის ინტერესებსაც ის არასდროს ითვალისწინებს. ჩვენი დავის საგანი მარტივია, არ უნდა არსებობდეს დიკსრიმინაციული მიდგომა რელიგიური ორგანიზაციების მიმართ“.
კონსტიტუციურ სარჩელში აღნიშნულია ისიც, რომ არსებობს სახელმწიფო ქონებაც, რომლის შეძენის სურვილიც აქვთ რელიგიურ ორგანიზაციებს. მათი მტკიცებით, ეს ქონება მათი ისტორიული მემკვიდრეობაა. აქვე ხაზგასმულია, რომ მხოლოდ რამდენიმე საკულტო ნაგებობაა რელიგიური ორგანიზაციების საკუთრებად დარეგისტრირებული. ეს ის ქონებაა, რომელიც რელიგიურმა უმცირესობებმა კერძო პირებისგან შეიძინეს.
„ეს არის დისკრიმინაციული გარემოს კიდევ ერთი მაგალითი. თუკი მართლმადიდებელ ეკლესიას აქვს უფლება მიიღოს სახელმწიფოსგან ქონება, რატომ არ უნდა ისარგებლოს იმავე უფლებით სხვა რელიგიურმა ორგანიზაციამ?“ – კითხულობს ეკა ჭითანავა, „ტოლერანტობის და მრავალფეროვნების ინსტიტუტის“ დირექტორი. იგი ამბობს, რომ პირადად მას ბევრჯერ მოუსმენია ხელისუფლების, მათ შორის, რელიგიის საკითხთა სახელმწიფო სააგენტოს, პოზიცია, რომ კანონი ამ კუთხით უნდა შეიცვალოს, მაგრამ დაპირებებს რეალური ნაბიჯები არ მოჰყოლია: „ხელისუფლების გადაწყვეტილებები არის ძირითადად პოლიტიკური მიზანშეწონილობით განსაზღვრული და არა სეკულარიზმის პრინციპით მიღებული. ხელისუფლებას აშინებს ის, რომ შეიძლება ეს საპატრიარქომ აღიქვას, როგორც მის წინააღმდეგ მიმართული პროცესი. ხელისუფლებას სურს საპატრიარქოს მხარდაჭერა. საპატრიარქო შიშობს, რომ ამით თითქოს შესუსტდება მისი პრივილეგიები. ეს ურთიერთდამოკიდებულების ჯაჭვი ქმნის საბოლოო ჯამში დისკრიმინაციულ გარემოს.“
ზუსტად 20 თვის წინ მიმართა საკონსტიტუციო სასამართლოს სახარების რწმენის ეკლესიამ სხვა სარჩელით, თუმცა მისი დასაშვებობის საკითხი სასამართლოს ამ დრომდე არ გადაუწყვეტია. ეს რელიგიური ორგანიზაცია მთავრობის განკარგულების არაკონსტიტუციურად ცნობას მოითხოვს, რომლის მიხედვითაც საბჭოთა რეჟიმმა ზიანი მიაყენა მხოლოდ ოთხ რელიგიურ მიმდინარეობას: ისლამურ, იუდეურ, რომაულ-კათოლიკურსა და სომხურ ეკლესიას [ავტოკეფალური მართლმადიდებელი ეკლესიისთვის მიყენებული ზიანი კონსტიტუციური შეთანხმებით არის გათვალისწინებული].
