აჭარის მთავრობის თავმჯდომარე 28 აგვისტოს სხალთის ხეობას ესტუმრა. ზურაბ პატარაძემ ზღვის დონიდან 2236 მეტრის სიმაღლეზე მდებარე ხიხანის ციხე მეღლესთან, სოფიო ბაკურიძესთან ერთად დაათვალიერა და იქ მიმდინარე არქეოლოგიური ექსპედიციის შედეგებს ადგილზე გაეცნო. აჭარის მთავრობის თავმჯდომარესთან ერთად ხიხანის ციხეზე იმყოფებოდნენ აჭარის კულტურული მემვიდრეობის დაცვის სააგენტოს და ხულოს მუნიციპალიტეტის წარმომადგენლები, ასევე საქართველოს პარლამენტის წევრი ხულოს მუნიციპალიტეტიდან ანზორ ბოლქვაძე.
ზურაბ პატარაძემ ზღვის დონიდან 2236 მეტრის სიმაღლეზე მდებარე ხიხანის ციხე მეუღლესთან, სოფიო ბაკურიძესთან ერთად დაათვალიერა
აჭარის კულტურული მემკვიდრეობის სააგენტოს უფროსის, ლაშა ასლანიშვილის თქმით, ხიხანის ციხეზე სამეცნიერო კვლევა დასრულებულია. არქეოლოგიურ ექსპედიციაში 80 ათასი ლარი დაიხარჯა. ექსპედიციის შედეგად აღმოჩენილი ნაგებობის რეაბილიტაციისთვის სააგენტომ 170 ათასი ლარი დახარჯა. მალე მზად იქნება მონოგრაფია ხიხანის ციხის შესახებ. აღნიშნულ ადგილას სარეაბილიტაციო სამუშაოები მომავალშიც გაგრძელდება.
მიუდგომელი კლდის თხემზე აგებული ხიხანის ციხე მე-11-13 საუკუნეებით თარიღდება და მდიდარია ისტორიული წარსულითა და მნიშვნელობით. ციხე მნიშვნელოვან სავაჭრო გზებს აკონტროლებდა: სოფლებზე – თხილვანასა და ბაკოზე გადიოდა საქარავნო გზა ახალციხისკენ, მეორე გზა შავშეთისკენ გადიოდა სოფლებზე – კალოთასა და ჩიხურაზე გავლით, ხოლო სოფელ ხიხაძირის გავლით გზა ახალციხე-არტაანიდან ბათუმისკენ მიემართებოდა.
ხიხანის ციხის რეაბილიტაცია 2013 წელს დაიწყო და დღესაც გრძელდება
2013 წლიდან დაიწყო და დღესაც გრძელდება ხიხანის ციხის რეაბილიტაცია. სამუშაოების წარმოება ციხის გეოგრაფიული მდებარეობისა და კლიმატური პირობების გათვალისწინებით მხოლოდ ზაფხულის თვეებში არის შესაძლებელი. რეაბილიტაცია უკვე ჩაუტარდა ხიხანის ციხის სასახლეს და ციხის ორ კოშკს.
სარეაბილიტაციო სამუშაოების პარალელურად დაწყებულია ხიხანის ციხის არქეოლოგიური შესწავლა.
არქეოლოგიური სამუშაოები დაიწყო 2013 წელს და დასრულდება მიმდინარე 2017 წელს. არქეოლოგიური სამუშაოების დასრულების შემდეგ გამოიცემა წიგნი ხიხანის ციხის არქეოლოგიური გათხრების შესახებ.
2018 წლისათვის დაგეგმილია ხიხანის ციხის კიდევ ერთი კოშკის რეაბილიტაცია.
აღსანიშნავია, რომ ისტორიულად ხიხანის ციხეს ფლობდა აბუსერისძეთა ძლიერი ფეოდალური საგვარეულო, რომლის ერთ-ერთი თვალსაჩინო წარმომადგენელი იყო XIII საუკუნის ცნობილი მწერალი ტბელ აბუსერისძე. 350 მეტრი სიგრძის ციხეს იცავდა ოთხი სწორკუთხა კოშკი და მძლავრი გალავანი.
XIII საუკუნის შემდეგ, აბუსერისძეთა საგვარეულოს დასუსტებასთან ერთად, ხიხანის ციხემ თანდათან დაკარგა თავისი მნიშვნელობა. თუმცა, ციხე XIX საუკუნის დასაწყისშიც ფუნქციონირებდა. 1815 წელს ხიხანის ციხეში გამაგრდა ოსმალთაგან განდგომილი სელიმ-ბეგ ხიმშიაშვილი. ოსმალებმა ციხე ბრძოლით ვერ აიღეს, თუმცა სელიმ ხიმშიაშვილი ღალატით ჩაიგდეს ხელში და თავი მოკვეთეს.
2018 წლისათვის დაგეგმილია ხიხანის ციხის კიდევ ერთი კოშკის რეაბილიტაცია.
აჭარის მთავრობის თავმჯდომარემ ხაზი გაუსვა მაღალმთიანი აჭარის, კერძოდ კი ხიხანის ხეობის განვითარების პერსპექტივებს და აღნიშნა, რომ აჭარის მთიან რეგიონს დიდი ტურისტული პოტენციალი აქვს.
,,ჩვენ ვიმყოფებით ჩვენს ისტორიულ ადგილას – ხიხანის ხეობაში, სადაც დაგეგმილი გვაქვს ინფრასტრუქტურული პროექტების განხორციელება. მაღალმთიანი აჭარის წარმატება, განვითარება, ჩვენი კულტურა, ჩვენი ტრადიციები სწორედ ამ ადგილიდან იწყება. ეს არის სიმბოლური ადგილი ჩვენი გმირობის, წარმატების, მომავლის და განვითარების. მიხარია, რომ მაღალმთიან აჭარას უკვე ძალიან ბევრი ტურისტი სტუმრობს. ტურისტულ რუქაში ხიხანის ხეობა და უშუალოდ ეს ციხესიმაგრე იმკვიდრებს თავის ადგილს. ბევრი ადამიანია დაინტერესებული ჩვენი რეგიონის კულტურით, ისტორიით, არქეოლოგიით და ტრადიციებით. დარწმუნებული ვარ, ძალიან ბევრი ტურისტი მომავალშიც ამოვა მთაში. ნახავს ამ ულამაზეს ადგილებს. მჯერა, ამ ხეობას დიდი პოტენციალი აქვს.
https://www.youtube.com/watch?v=soRORH447vI
დღეს დავათვალიერეთ სარეაბილიტაციო სამუშაოები უშუალოდ ციხესიმაგრეზე. აქ მდებარეობს ცნობილი გვარის – აბუსერისძეების სასახლე. ასევე, ტერიტორიაზე განლაგებულია 4 კოშკი. ორ მათგანს უკვე ჩაუტარდა რეაბილიტაცია, ხოლო დანარჩენი ორი კოშკის რეაბილიტაცია მომავალშია დაგეგმილი. რაც მთავარია, კულტურული მემკვიდრეობის დაცვის სააგენტო მუშაობს სპეციალურად შემუშავებული გენერალური გეგმის მიხედვით. ჯამში, ჩვენ გვექნება ძალიან საინტერესო ღირსშესანიშნაობა, რომელიც ხელს შეუწყობს ტურისტული პოტენციალის გაზრდას. მჯერა, ამ ისტორიულ ადგილს უამრავი ვიზიტორი ეყოლება,“ -აღნიშნა ზურაბ პატარაძემ.
აჭარის მთავრობა
