კვირის ამბები,მთავარი,სიახლეები

ონლაინსესხების შესაძლო აკრძალვაზე

10.12.2016 • 2628
ონლაინსესხების შესაძლო აკრძალვაზე

პრემიერ გიორგი კვირიკაშვილის ინიციატივა ონლაინსესხების შესაძლო გაუქმებაზე მთავრობამ განმარტა და დააზუსტა, რომ ონლაინსესხები ეროვნული ბანკის რეგულაციებს დაექვემდებარება და მისი აკრძალვა არ იგეგმება. რას შეცვლის ეს გადაწყვეტილება ონლაინსესხებზე მომუშავე საფინანსო ორგანიზაციებისა და მომხმარებლისთვის? – თემაზე „ბათუმელებს“ „ახალგაზრდა ფინანსისტთა და ბიზნესმენთა ასოციაციის“ ანალიტიკოსი ზურა კუკულაძე ესაუბრა.

ბატონო ზურა, მთავრობის გადაწყვეტილებას ონლაინსესხების თაობაზე, უმეტესობა იწონებს, ბევრი კი ამბობს, რომ ეს იყო მარტივი გზა მცირე სესხის მისაღებად და მისი რეგულაციაში მოქცევა პროცედურას გაართულებს. თქვენი აზრით, არის ეს კარგი ინიციატივა?

-ნებისმიერი საფინანსო პროდუქტი, ეს იქნება ონლაინ თუ სხვა ტიპის სესხები, უნდა ექცეოდეს ეროვნული ბანკის რეგულაციის ქვეშ. ცენტრალურმა საფინანსო ინსტიტუციამ უნდა აკონტროლოს ეკონომიკაში ფულის მიმოქცევა, რომ ეკონომიკის მოთხოვნებიდან გამომდინარე გასცეს გარკვეული რეკომენდაციები ან დაადგინოს სტანდარტები. ეს სტანდარტები დროთა განმავლობაში იცვლება იმის მიხედვით, თუ რა პრიორიტეტები ექნება ეკონომიკას. ონლაინსესხების გამცემი კომპანიები რეალურად არიან საფინანსო ბაზრის მონაწილეები, ამიტომ მათი რეგულაციის ქვეშ მოქცევა აუცილებელია.

გარდა ამისა, ონლაინსესხების გამცემთა მიმართ საზოგადოებაში არსებობს გარკვეული პრეტენზიები და ამ პრეტენზიებს, პირველ რიგში, უნდა უპასუხოს რომელიმე სახელმწიფო ინსტიტუციამ,  რომელიც ამ სექტორს დაარეგულირებს. დღეს ონლაინსესხების საქმიანობის ანალიზს არავინ აკეთებს. ეს ორი ძირითადი მომენტია,  რის საფუძველზეც ვითხოვთ რეგულაციების დაწესებას. მთავარია, დაცული იყოს  მომხმარებელთა უფლებები.

კიდევ უნდა დადგინდეს ისეთი წესები, რომელთა შემდეგ მომხმარებელთა სამართლიანი თუ უსამართლო პრეტენზიები არ იარსებებს. დღევანდელი მოდელით თვითონ ონლაინსესხების გამცემი კომპანიებიც ზარალდებიან – სექტორში არის უსამართლო კონკურენცია. იმას ვგულისხმობ, რომ არის კომპანიების კატეგორია, რომლებიც შედარებით სწორად მუშაობენ, არის მეორე კატეგორია, რომლებიც არასწორად მუშაობენ. ეს ყველაფერი არის რეგულაციების ქვეშ მოსაქცევი.

რეგულაციები ხომ არ გაართულებს, მაგალითად, სესხის აღებას, მოქალაქეს იმავე ბიუროკრატიული პროცედურის გავლა ხომ არ მოუწევს, რაც ბანკებშია?

– ფული, რომელსაც გასცემს ესა თუ ის საფინანსო ინსტიტუცია, არის ამ ორგანიზაციის. შესაბამისად, პრეტენზიის გამოთქმა, რომ ჩვენ ვწვალობთ სესხების აღებისას, არ არის სწორი. საფინანსო ინსტიტუცია გასცემს საკუთარი შეხედულებისამებრ და ეროვნული ბანკის მიერ დადგენილი სტანდარტებით სასესხო პროდუქტს. შესაბამისად, პრეტენზია, რომ მოქალაქეს გარკვეული საბუთების შევსება უხდება და ასე შემდეგ, ჩემი აზრით, არ არის სწორი.

საფინანსო პროდუქტი არის სპეციფიკური პროდუქტი, საფინანსო ინსტიტუციები სწავლობენ რამდენად გვაქვს ჩვენ სესხის ვალდებულებების მომსახურებების საშუალება. აქედან გამომდინარე არსებობს სტანდარტები. შესაბამისად, თუ რეგულაციაში მოექცევა ესა თუ ის საფინანსო ინსტიტუცია, მე პრობლემას ვერ ვხედავ – სასესხო პროდუქტი უნდა გაიცეს გარკვეული სტანდარტების მიხედვით. თუ ეს სტანდარტი გულისხმობს დამატებით რაიმე პროცედურას, არ არის ტრაგედია.

დღეს მოქალაქეთა ერთი ნაწილი აპროტესტებს იმას, რომ ეს არის ერთგვარი მახე, ანუ ძალიან მარტივად მიიღეს კრედიტები, არადა, მათ ამ კრედიტის მომსახურების  რეალური საშუალება არ ჰქონდათ და ახლა ამას აპროტესტებენ. ასეთი კითხვები რომ აღარ დაისვას და სისტემა გახდეს უფრო ჯანსაღი, ვითხოვთ რეგულაციებს. რეგულაციები არის ძალიან სასარგებლო, პირველ რიგში, მსესხებლებისთვის. ზოგადად, რთულია მორალური სტანდარტების შემოტანა, რომ თუ ვინმეს ფული სჭირდება უნდა მისცე აუცილებლად; ფული უნდა მისცე იმას, ვისაც მისი დაბრუნება შეუძლია.

მთავრობამ თავისი გადაწყვეტილება საზოგადოების დაკვეთით ახსნა…

– საზოგადოებას ცოტა არასწორი დამოკიდებულება აქვს ამ საკითხთან დაკავშირებით და ასევე მგონია, რომ საზოგადოების დაკვეთა არის არასწორი ტერმინი… მაგალითად, მე ამ საკითხზე ვმუშაობ დაახლოებით ორი წელია. როდესაც გავრცელდა ეს ინფორმაცია, 80-მდე ზარი და შეტყობინება შემოვიდა ჩემს ტელეფონზე, მეკითხებოდნენ აღარ გვაქვს გადახდის ვალდებულებაო? ადამიანებმა, რომლებმაც აიღეს სასესხო პროდუქტი, უნდა გადაიხადონ. მე, პირადად, აქტიურად ვაპროტესტებდი საჯარიმო და საურავების სახით პროცენტზე დაკისრებულ თანხას, რაც, ჩემი აზრით, იყო ეკონომიკურ ლოგიკას მოკლებული და არაადეკვატურად მაღალი. ამას დღესაც ვაპროტესტებ, მაგრამ ჩემთვის მნიშვნელოვანია, რომ არ დაზარალდეს როგორც მყიდველი, ანუ მომხმარებელი, ასევე გამყიდველი _ მან გასცა ფული და ის აუცილებლად უნდა დავუბრუნოთ.

ის საფინანსო ორგანიზაციები, რომლებიც ეროვნული ბანკის რეგულაციებს ექვემდებარებიან, ასე იქცევიან?

– საბანკო სისტემასთან მსგავსი პრეტენზიები არსებობდა დაახლოებით იმ პერიოდში, როდესაც ბანკებმა დაიწყეს მცირე კრედიტებზე მუშაობა. საზოგადოებას ალბათ ახსოვს, როდესაც ლამის ნებისმიერი თავშეყრის ადგილას გვთავაზობდნენ სხვადასხვა ტიპის საკრედიტო ბარათს. ეს პერიოდი გადავლილია, – დღეს ასეთი ტიპის პროდუქტს მოქალაქეებს იმიტომ აღარ სთავაზობენ, რომ ბანკებმაც დაინახეს, ასეთი უპასუხისმგებლო სამომხმარებლო დაკრედიტება არასწორია, ხოლო ამ სესხების დიდი ნაწილი პერსპექტივაში პრობლემურია. ეს იყო ძირითადი მიზეზი, რის გამოც ბანკებმა უარი თქვეს ამაზე.

თქვენ თქვით, რომ ორი წელი იმუშავეთ ამ საკითხზე. როგორია თქვენი საკანონმდებლო ინიციატივა?

– ჩვენი პაკეტი გულისხმობდა სამ ძირითად მიმართულებას, პირველი, სესხების გაცემის პროცესი ყოფილიყო გამჭვირვალე. ეს იმას ნიშნავს, რომ მომხმარებელმა იცოდეს პირობები, რაზეც იღებს ვალდებულებას. გვაქვს დარღვევები, როდესაც საკრედიტო ორგანიზაცია საპროცენტო განაკვეთს ითვლის თვიურ ჭრილში, ეს არასწორია.

მეორე და მთავარი საკითხი არის უკვე დაკისრებული ჯარიმის ამოღება. ვფიქრობდით, რომ ეს საურავები არის არაადეკვატურად მაღალი და შესამცირებელია.

მესამე, ყველაზე მთავარი საკითხი არის პრობლემური სესხების ამოღების პროცესი. მაგრამ ეს აღარ არის ონლაინსასესხო კომპანიების პრობლემა, ეს უკვე ამომღები კომპანიების პრობლემაა, რომლებიც არამხოლოდ ონლაინკრედიტებთან თანამშრომლობენ, არამედ ბანკებთან და სხვა მიკროსაფინანსო ორგანიზაციებთანაც. აქედან გამომდინარე მე ვაყენებ პირობას, რომ პრობლემური კრედიტების ამოღების პროცესი იყოს კანონიერი. ხშირად პრობლემურ კრედიტების იღებენ კანონდარღვევით. გვინდა, რომ მთავრობამ  ეს საკითხიც გაითვალისწინოს.

P.S. ინტერვიუ „ბათუმელებში“ მიმდინარე წლის 5 დეკემბერს გამოქვეყნდა.

გადაბეჭდვის წესი


ასევე: