პროფესიით ექიმი, ბიოლოგი, ხულოს ყოფილი გამგებელი, მოქმედი საკრებულოს თავმჯდომარის მოადგილე, ბათუმის რუსთაველის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ასოცირებული პროფესორი ოთარ ცეცხლაძე მაღალმთიან აჭარაში, 73-ე ოლქის მაჟორიტარ კანდიდატად აჭარის უმაღლეს საბჭოში პარტია „თავისუფალმა დემოკრატებმა“ დაასახელა.
რა სამუშაო გამოცდილებით მოდიხართ?
სხვადასხვა სფეროში მაქვს მუშაობის გამოცდილება, ვიყავი ხულოს გამგებელი, სამეცნიერო ინსტიტუტის დეკანი, ბათუმის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ბუნების მეტყველებისა და სამედიცინო ფაკულტეტის დეკანის მოადგილე, ამჟამად ბათუმის შოთა რუსთაველის სახელობის სახელმწიფო უნივრსიტეტის ასოცირებული პროფესორი და ხულოს საკრებულოს თავმჯდომარის მოადგილე ვარ.
„თავისუფალი დმოკრატები“ სასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების მიწების რეგისტრაციაზე ამახვილებთ ყურადღებას. როგორ ფიქრობთ, სამთავრობო პროგრამა რადენად უზრუნველყოფს მიწების სრულყოფილ რეგისტრაციას?
მიწების რეგისტრაციასთან დაკავშირებით ამ ბოლო დროს ნაბიჯები გადაიდგა. სახელმწიფო პროგრმით მიწების რეგისტრაცია 1-ელ აგვისტოსთვის უნდა დაწყებულიყო, შემდეგ რეგისტრაციის თარიღი გადაიდო. აღსანიშნავია ის ფაქტი, რომ როდესაც დღეს მოქმედი პრემიერ-მინისტრი კვირიკაშვილი პარლამენტში მტკიცდებოდა, იმ დღეს პარლამენტში საჯარო რეესტრის შესახე ცვლილებები გადიოდა, რომლის მიხედვითაც დაურეგისტრირებელი მიწები სახელმწიფო საკუთრებაში გადადიოდა. პარლამენტის ამ სხდომაზე თავისუფალი დემოკრატების ერთ-ერთმა ლიდერმა, ზურაბ აბაშიძემ ქედიდან თემურ ავალიანის მიერ გაგზავნილი კორესპოდენცია წაიკითხა, რითაც თემურ ავალიანი ამბობდა, რომ მიწების ავტომატური რეგისტრაცია გლეხებისთვის მიწის წართმევაa, რის შემდეგაც კვირიკაშვილი ინიციატივით გამოვიდა ასეთი ფორმით ცვლილება არ შესულიყო და დაურეგისტრირებელი მიწები გლეხს არ წართმევოდა. კარგია, რომ ჩვენი მოTხოვნა გაიზიარეს, მაგრამ ამის შემდეგ მნიშვნელოვანი ნაბიჯები ამ კუთხით არ გადადგმულა.
თქვენი აზრით, როგორ უნდა განხორციელდეს მიწების რეგისტრაცია ისე, რომ ნაკვეთები არ გადაიფაროს?
მე მიმაჩნია, რომ ზემო აჭარაში ეს საკითხი დიდი ხანია გარკვეულია. მას შემდეგ, რაც საბჭოთა კავშირი დაიშალა, ყველა მის პაპისეულ მიწას დაეუფლა, სარგებლობაში არსებული მიწების საზღვრები გარკვეულია, ის მიწები, რასაც სარგებლობენ და მათ მოდავეები არ ჰყავთ, უნდა მოხდეს დარეგისტრირება.
საარჩევნო ოლქი, სადაც კენჭს იყრით დღემდე მოუგვარებლ პრობლემად ეკომიგრანტების საკითხი რჩება. როგორ ხედავთ ამ პრობლემის გადაჭრის გზას?
პარტიების წარმომადგენლები იძახიან მთიდან მოსახლეობა ქვევით ჩავასახლოთ, მე ჩასახლების წინააღმდეგი არ ვარ. ვფიქრობ, იაფი სესხი უნდა მიეცეთ ან მოხდეს საცხოვრებელი ფართობით დაკმაყოფილება.
რა პრობლემების მოგვარებას გთხოვთ მოსახლეობა და რის მოგვარებას ჰპირდებით?
მოსახლეობა ცხოვრების გაუმჯობესებას, ხელშეწყობას, გზების მოწესრიგებას, უმუშევრობის დაძლევას, ტურიზმისა და მცირე საწარმოებისთვის ხელშეწყობას ითხოვს. ჩვენ მათ გვერდით დგომას და დახმარებას ვპირდებით, ჩვენ ვპირდებით რომ ტელეფონებს არ გამოვურთავთ, ჩვენ ვიქნებით შუამავლები ხელისუფლებასთან, მთავრობას დავეხმარებით, ხელს შევუწყობთ მნიშვნელოვანი საკითხების გადაწყვეტაში, მაგრამ თუ არ გადაწყვეტენ და დავინახავთ, რომ ხელოვნურ ბარიერს ქმნიანა, ჩვენს ამომრჩევებთან ერთად მათი უფლებების დაცვისთვის ვიბრძოლებთ.
დღევანდელი ბიუჯეტის პირობებშიც კი შესაძლებელია მინიმალური ხელსაფი იყოს 500 ლარი. მე როგორც უმაღლესი სკოლის პროფესორი შოკირებული ვარ ჩემი წარჩინებული სტუდენტები კერძო სტრუქტურებში 200-300 ლარზე რომ მუშაობენ. ჩვენ ვპირდებით, რომ დასაქმებულის მინიმალური ანაზღაურება 500, პენსია 300 ლარი, საარსებო მინიმუმი 160 ლარის ნაცვლად 250 ლარი იქნება. ეს არის რეალობა, დღევანდელი ბიუჯეტის პირობებში კი შესაძლებელია ეს განხორციელდეს.
ქვეყნის მთავარი პრობლემა უმუშევრობაა, რას ფიქრობთ როგორ შეიძლება მაღალმთიან სოფლებში სამუშაო ადგილების შექმნა?
ტურიზმის განვითარება, მცირე საწარმოების შექმნა ხელს შეუწყობს ადამიანის დასაქმებას მთაში. აქ უამრავი კულტურული თუ ველური კენკროვანი მცენარეა, რომლის წაღება აქ მცხოვრებ მოსახლეობას შორეულ ბაზარზე არ უღირს. ადგილზე თუ იქნება გადასამუშავებელი საწარმოები, სახელმწიფო თუ იზრუნებს თანადაფინანსებით მოაწყოს საწარმოები, ამ პრობლემას მოაგვარებს. გარდა ამისა, არის სხვა რესურსებიც.
როგორ წარმოგიდგენიათ ტურიზმის განვითარება აჭარის მთაში?
უნიკალური პირობები არსებობს, გადასარევი ჰავა, მშრომელი ხალხი, პეიზაჟი, ამას ათვისება სჭირდება, ინფრასტრუქტურის მოწყობა.
ჰოლივუდსა და ბოლივუდში მილიარდებს ხარჯავენ, რომ ხულოს, ქედისა და შუახევის მსგავსი ბუნება და ბუტაფორია რამდენიმე საათით შეიქმნას. ჩვენ ეს გვაქვს, ამას გამოყენება უნდა, შესაბამისი კომუნიკაციების მოწყობა. მოსახლეობას ვპირდებით, რომ გრანტის სახით 5000 ლარს მივცემთ, რომ მოაწესრიგონ სანიტარული პირობები ტურისტების მოსაზიდად.
აჭარის მთიანეთში გათბობის ერთადერთი საშუალება შეშაა. შესაბამისად, ყოველწლიურად ხორცელდება სოციალური ჭრები, ამავდროულად არის უკანონო ჭრის ფაქტებიც. თქვენ როგორც სპეციალისტი, როგორ ფიქრობთ, თუ ეს ტენდენცია გაგრძელდება ეკოლოგიური საფრთხის წინაშე ხომ არ დავდგებით?
ხე -ტყის ჭრა ისე არ უნდა გავიგოთ, რომ ტყეში საერთოდ არ უნდა შევიდეთ. ტყიდან კანონზომიერად და მიზანმიმართულად უნდა მოხდეს ხის გამოტანა, თუნდაც იმისთვის, რომ ახალი აღმონაცენი გაიზარდოს, საჭიროა სანიტარული ჭრებიც. წაბლისა და წიწვოვნების ხეების 20-30 % ხმება, განსაკუთრებით ეს შეინიშნება ქედაში, მათი მიზნობრივი ჭრა არის საჭირო, მაგრამ არა ისე, რომ გავანადგუროთ.
ეკოლოგიური კატასტროფის აცილების ერთადერთი საშუალება გიზიფიცირებაა, ამაზე სახელმწიფომ უნდა იზრუნოს. ამასთან ერთად მნიშვნელოვანია ისიც, რომ მაღალი ძაბვის ელექტრო გადამცემმა ხაზმა, რაც აჭარის მთიანეთში გაჰყავთ, ძალიან დიდი ელექტრული ველი გააჩნია. ჩვენი პარტია ნებისმიერ ინვესტიციას მივესალმებით, მაგრამ ეს უნდა იყოს კანონისა და ეკოლოგიური უსაფრთხოების ფარგლებში.
ის, რომ გვირაბების გაყვანამ გამოიწვია წყლების დაკარგვა, ეს რეალობაა.
არაერთი გეოლოგიური დასკვნა დაიდო იმასთან დაკავშირებით რომ ბურღვა-აფეთქებითი სამუშაოები წყლების დაკარგვასთან მიზეზ-შედეგობრივ კავშირში არ ყოფილა…
წყლების დაკარგვა გვირაბის მშენებლობას უკავშირდება, უნიკალური სამკურნალო წყლები დაიკარგა, აღარ არსებობს, სოფლებში მოსახლეობას სასმელი წყალი არ აქვს. კომპანიის მესვეურები ეშმაკობენ, გვირაბიდან ჩუმად გაჰყავთ წყალი და უერთებენ მდინარეს, რომელიც სათანადოდ არ არის გაფილტრული.
აჭარის მაღალმთიან სოფლებში სკოლებს პედაგოგები არ ჰყავთ. თქვენ როგორც პროფესორს როგორც წარმოგიდგენიათ ამ პრობლემის მოგვარება?
ხულოში 70-ზე მეტი სკოლაა და პოფესიით ინგლისურის პედაგოგი თითზე ჩამოსათვლელი იქნება. მე მასწავლებლის 5-6 თვიანი გადამზადება არ მწამს, მასწავლებელი ან არის, ან არ არის, საშუალო მასწავლებელი არ არსებობს. ვფიქრობ, ის დანამატი, რაც მასწავლებლებმა მიიღეს, კარგია და არ უნდა ვიყოთ უმადურები.
ვფიქრობ, მუნიციპალიტეტების ცენტრებში სკოლა-პანსიონები უნდა გაიხსნას, სადაც მოსწავლეები უფასო საკვებით იქნებიან უზრუნველყოფილი, ექნებათ სპორტული დარბაზი, მთავარ საგნებთან ერთად მოსწავლეები ხელოვნებას, კულტურასა და სპორტს ეზიარებიან.
საშუალო და უმაღლესი სკოლის მიახლოება და მაქსიმალური ადაპტირებაა საჭირო, მეტი გასაქანი უნდა მიეცეს კოლეჯებს, ტექნიკურ სასწავლებლებს.
რაც შეეხება კანონს, ის დასახვეწია, რეფორმებია გასატარებელი განათლების სისტემაში, სოფლებში ბიბლიოთეკები უნდა აღდგეს.
ხშირად საუბრობენ კოოპერატივის ჩამოყალიბებაზე. როგორ ფიქრობთ, შესაძლებელია სასოფლო – სამეურნეო კოოპერატივმა სოფლის მეურნეობა განავითაროს?
მე კოოპერაციულ გაერთიანებას პერსპექტიულად აღვიქვამ, მხარს ვუჭერ და მივესალმები, მაგრამ საჭიროა სახელმწიფოს თანამონაწილეობა და შესაბამისი სერვისების შექმნა.
ჩემი უპირველესი ამოცანაა მიწების რეგისტრაციის გამარტივება. გლეხი ვერ გახდება ფერმერი თუ არ იქნება მიწის მფლობელი. ამ საკითხებზე ვიმუშავებ, გაზიფიკაციის პრობლემაზე ვიზრუნებ, რაც ხელს შეუწყობს საწარმოების შექმნას და ეს გაუიაფებს მოსახლეობას გათბობის საშუალებას. ვიზრუნებთ მრავალშვილიანი ოჯახების საყოფაცხოვრებო მდგომარეობის გაუმჯობესებაზე.
