გოგა სარანდიტი ბერლინის ტექნიკური უნივერსიტეტის პირველკურსელია. გერმანულის გარდა, ის ინგლისურ და რუსულ ენებსაც ფლობს. რითი განსხვავდება გერმანული და ქართული საგანმანათლებლო სისტემა, რატომ უხარია უნივერსიტეტში წასვლა და რამ გააოცა ის გერმანიაში პირველად ყოფნის დროს. თავის მიზნებსა და გერმანულ შთაბეჭდილებებზე გოგა სარანდიტი „ბათუმელებთან“ საუბრობს.
გოგა, როდის გაგიჩნდა ბერლინის უნივერსიტეტში სწავლის სურვილი და რამდენად რთული იყო გზა, რომელიც აქამდე გაიარე?
ბათუმში კერძო სკოლა „ევრო-2000“ დავამთავრე. ამ სკოლაში გერმანული გაძლიერებულად ისწავლება. მე რუსულ სექტორზე ვსწავლობდი, მაგრამ ქართულიც კარგად ვიცი და ინგლისურიც. „შპრახ დიპლომი“ რომ ამეღო, რომელიც გერმანულ უნივერსიტეტში სწავლის გაგრძელების საშუალებას იძლევა, მხოლოდ ბოლო ერთი წელი ვიმეცადინე დამატებით. გერმანიით მე-9 კლასის შემდეგ დავინტერესდი. ინტერნეტში ფილოსოფიაზე, ფიზიკაზე ინფორმაციებს როცა ვეძებდი, სულ გერმანელი მეცნიერების სახელებს იძიებდა, სკოლაშიც რასაც გავდივარ, იქაც სულ გერმანელი მეცნიერების აღმოჩენებზეა საუბარი, ასე რომ ამ ქვეყნით თანდათან უფრო მეტად დავინტერესდი.
როგორი იყო პირველი შთაბეჭდილება, როცა უშუალოდ გქონდა შეხება ამ ქვეყანასთან?
პირველად მაშინ გავოცდი მეტროში პოლიციელმა ბოდიში რომ მომიხადა, ფეხზე დავაბიჯე შემთხვევით, მაგრამ ბოდიში მაინც მან მოიხადა, მითხრა „ვერ დაგინახეო“. მეორედ მაშინ იყო, როცა მეგობარს ჩემს ჯგუფში უნდოდა მოხვედრა, თუმცა ჯგუფი დაკომპლექტებული იყო და ვეღარ ახერხებდა. ლექტორმა რომ გაიგო რა უნდოდა, წავიდა სამდივნოში, რაღაცები გაიკითხა და აუდიტორიაში როცა შემოვიდა, ყველა სტუდენტს ჰკითხა, უნდოდათ თუ არა ჯგუფში მე-19 სტუდენტიც დაეშვათ, რადგან წესი მხოლოდ 18 სტუდენტის ყოფნას ითვალისწინებდა. როცა ყველამ თქვა „კი“, მხოლოდ ამის შემდეგ დაუშვეს ჩემი მეგობარი. მომეწონა დემოკრატიის პრინციპი – ყველას აზრი და უფლება იყო დაცული.
სტუდენტობამდე გერმანიაში რამდენჯერმე ვიყავი სკოლიდან. შესაძლებლობა მქონდა ორი კვირით ზონენბერგში ჩემს კლასთან ერთად წავსულიყავი და იქაურ ოჯახებში მეცხოვრა, შემდეგ ვიყავით ჰამბურგთან ახლოს, ერთ-ერთ დასახლებაში.
გერმანული წესრიგი ყველგან თვალშისაცემია. ქალაქები ძალიან ლამაზი და მოვლილია. უცხო ქალაქშიც კი არ დაიკარგები, რადგან ყველგან – მეტროში, შენობებზე, ყველაფერი მინიშნებულია: მისამართები, მიმართულებები. ასე რომ, ძალიან შთამბეჭდავი ქვეყანაა.
საქართველოში რთულია ხარისხიანი განათლების მიღება. შენ იყავი გერმანულ სკოლებშიც და ახლა სტუდენტი ხარ. რა არის ყველაზე თვალშისაცემი განსხვავება ქართულ და გერმანულ განათლების სისტემებს შორის?
ყველაზე შთამბეჭდავი მასწავლებლებისა და სტუდენტების ურთიერთობაა. ჩვენთან დიდი დისტანციაა მასწავლებელსა და მოსწავლეებს შორის, აქ კი მასწავლებელი შეიძლება შენი მეგობარიც იყოს. გაკვეთილზე თუ იხუმრე, „ორიანს დაგიწერ“, – გეტყვიან. გერმანელი პედაგოგები კი უფრო თავისუფალი, უშუალოები არიან. არ ბრაზდებიან შენიშვნაზე, რასაც ვერ იტანენ ქართველი პედაგოგები. ჩვენთან მასწავლებელი სადღაც ზემოთ დგას, თითქოს ადამიანი არ არის. გერმანიაში კი, ფიზიკის მასწავლებელი გაკვეთილზე რომ შემოვიდა, მაშინვე გვითხრა, თუ გინდათ შენობით მომმართეთ, თუ გინდათ თქვენობით, მნიშვნელობა არ აქვსო.
აქ სკოლაში არ ხარ, როგორც ციხეში, სადაც წიგნებში შეფარული უნდა იჯდე და „ზედმეტი“ სიტყვა არ უნდა დაგცდეს. ნიშნებსაც ნაკლებ ყურადღებას აქცევენ, შეიძლება დაგიწეროს ორი კვირის შემდეგ და არც გითხრას. არც ჩვენ ვართ ამაზე ორიენტირებული, მთავარია ის ვაკეთოთ, რაც მოგვწონს და გვინდა.
როგორ ფიქრობ, ხარისხს როგორ აღწევენ განათლებაში?
ალბათ იმით, რომ სისტემა აქ ძალიან დალაგებულია. გერმანიაშიც და საქართველოშიც რვა გაკვეთილი მქონდა დღეში, მაგრამ აქ, მაგალითად, I-II გაკვეთილი ისტორია იყო, II-III, ვთქვათ, მათემატიკა და IV-V ბიოლოგია. ანუ ერთ საგანს ორი საათი ეთმობოდა. შესაბამისად, არც მოტივაცია გიქვეითდება და აღარც გააზრება გიჭირს. სამშაბათს მეოთხე ბლოკი როცა გვქონდა ქიმია, მასწავლებელმა დავალება პარასკევისთვის მოგვცა, დაიღლებოდით და ხვალისთვის ვერ მოასწრებთო.
გერმანულ სისტემაში მოსწავლის შეფასების 2/3 საკონტროლო წერის ნიშანზეა დამოკიდებული. ქართულ სკოლებში კი საბოლოო ნიშანს განსაზღვრავს ყოფაქცევის ნიშანი, კლასში აქტიურობა და საშინაო დავალებაც კი. ანუ საკონტროლო წერის 2-იანი და ყოფაქცევის 2-იანი ერთი და იგივეა. ამიტომ არ არის აღიარებული ჩვენი განათლება ევროპაში.
არ ვიცი, როგორ ახერხებენ, მაგრამ აქ სულ გინდა, რომ მასწავლებელს რაღაც ჰკითხო, დაელაპარაკო, გიჩნდება სურვილი, რომ ისწავლო და არ გაქვს იმის განცდა, „ვაიმე ეს როდის უნდა მოვასწრო“, „ეს როდის უნდა გავაკეთო“. მასწავლებელი ხელს გიწყობს ამაში. ყველაფერი დალაგებულია და ნერვებზე აღარ მოქმედებს.
სპეციალობაზეც მინდა გკითხო, რატომ აირჩიე საინჟინრო?
ინჟინერ-მშენებელის სპეციალობა ავირჩიე. აქ გავიგე ინჟინერიას რამდენი მიმართულება ჰქონია. ინჟინერ-ეკონომისტი, ქიმიკოს-ინჟინერი და ა.შ. მე ვფიქრობ, რომ მშენებელ-ინჟინერი ვიქნები. როცა სპეციალობას ვირჩევდი, ისიც განვსაზღვრე რა იყო პრიორიტეტული გერმანიისთვის.
ანუ შენს მომავალს გერმანიაში ხედავ, საქართველოში არ გინდა დაბრუნდე?
თუ შემომთავაზებს რამეს საქართველო, რა თქმა უნდა, დავბრუნდები, რადგან სახლი მაინც სახლია. მაგრამ თუ საქართველოში ყველაფერი ისე მონოპოლიზებული იქნება, როგორც დღეს არის, ერთ დღეს მექნება სამუშაო, ხვალ არა, ასე არ გამოვა. აქ თავისუფალი ადამიანი ხარ და შესაძლებლობაც მეტი გეძლევა.
სამშენებლო მიმართულებით საქართველოს ალბათ სჭირდება სპეციალისტები. გიფიქრია იმაზე რას შეცვლიდი საქართველოში?
ვიცი, რომ საქართველოში ყველგან ირღვევა მშენებლობის სტანდარტები, როგორც ვიზუალურად, ასევე დაბალია სამშენებლო მასალების ხარისხი. არ არის დაცული ადამიანის უფლებები და ისეთ სახლებს აშენებენ, მზეც კი არ შედის. გერმანიაში დაცულია სტანდარტები. პირველ რიგში, ხარისხს უნდა მიექცეს ყურადღება.
ამ სპეციალობის შესწავლა როდის გადაწყვიტე და რატომ?
ჯერ იურისტობა მინდოდა, მერე – პილოტობა. სახლში მეუბნებოდნენ, რად გინდა ეს გერმანია, წახვალ და აღარ დაბრუნდები, საზღვაოში ჩააბარეო. მე ვთქვი, რომ „არა“. რაღაც ახალი მინდა, ახალი ცხოვრება, აქ დავიღალე. ბოლოს დავფიქრდი და მივხვდი, რომ მინდა რაღაც ავაშენო. ამიტომ ავირჩიე ინჟინრობა.
შენ გარდა ბერლინის ტექნიკურ უნივერსიტეტში სხვა ქართველები სწავლობენ?
ბათუმიდან ჩააბარა ერთმა გოგომ, საოცარი ნაბიჯი გადადგა წინ, რადგან მე-11 და მე-12 კლასები ექსტერნად ჩააბარა და „შპრახ დიპლომიც“ ექსტერნად აიღო. ამ უნივერსიტეტში ძალიან დიდი კონკურენცია იყო, 1000 კაცი იყო კონკურსზე მარტო განვითარებადი ქვეყნებიდან, ძალიან ძნელი იყო ჩაბარება.
გოგა სარანტიდი, ბერლინის ტექნოლოგიური უნივერსიტეტის სტუდენტი
