ტრისტან ჯინჭარაძე ქობულეთის 71-ა საარჩევნო ოლქის მაჟორიტარი კანდიდატია „რესპუბლიკური პარტიიდან“. 1977 წლიდან ქობულეთში აღარ უცხოვრია. ამის მიუხედავად ქობულეთელებისგან პარლამენტის მანდატის მიღების მოლოდინი აქვს. ამჟამად არის საქართველოს თავისუფალი უნივერსიტეტის პროფესორი და თბილისის საკრებულოს წევრი.
პოლიტიკურ პროცესებში 2007 წლის შემდეგ ჩავერთე, ცნობილი მოვლენების შემდეგ. მანამდე 90-იან წლებში ეროვნულ მოძრაობაში ვიყავი. 2007-ში ჩავთვალე, რომ აღარ შეიძლებოდა მოვლენებისთვის გვერდიდან მეყურებია და უნდა გამომეხატა ჩემი აზრი. „რესპუბლიკელები“ მივიჩნიე ყველაზე ახლოს მდგომად ჩემს ღირებულებებთან… მე ფინანსისტ-ეკონომისტი ვარ და ყველაზე მეტად ლიბერალური ეკონომიკის პრინციპი მომწონს. მომწონს პიროვნული თავისუფლების გაგებაც ამ პარტიაში – ჯერ ადამიანი და შემდეგ პარტია.
კონკრეტულად ქობულეთელებს რას ჰპირდებით ლიბერალური ეკონომიკით, სად უნდა შეიქმნას სამუშაო ადგილები?
ძირითადად, ინვესტიციები აქამდე მიმართული იყო მსხვილ პროექტებზე, რაც კარგია, მაგრამ ეს არ ქმნიდა სამუშაო ადგილებს. მაგალითად, აშენდა ჰიდროელექტრო სადგური. ამას მშენებლობის დროს მოყვება ბევრი უცხოელი, ვისაც ასაქმებენ და პროექტის დასრულების შემდეგ, სულ რამდენიმე კაცია დასაქმებული ასეთ ორგანიზაციაში. სახელმწიფომ ძირითადი აქცენტი უნდა გააკეთოს წვრილ და საშუალო ბიზნესზე. განსაკუთრებით რეგიონებს ეს სჭირდებათ დღეს.
პარლამენტის დონეზე რა შეიძლება შეცვალოთ ამ კუთხით?
ეს უნდა იყოს სახელმწიფოს პროგრამა. აუცილებელია ასევე გარკვეული ფონდების შექმნა. ცალსახად უნდა მოხდეს სტიმულირება „სტარტაპების“. მოქმედი ბიზნესებისთვის, ვფიქრობ, ცალკე უნდა შეიქმნას ფონდები, რაც წაახალისებს და ხელს შეუწყობს წვრილი ბიზნესის გამსხვილებას და მის საშუალო ბიზნესად გადაქცევას.
ცნობილია, რომ „სტარტაპის“, ანუ დამწყები ბიზნესის ეტაპზე რისკი ძალიან ბევრია. ამის გამო იკავებენ თავს ფინანსების გაცემაზე ბანკები და იგივე „საპარტნიორო ფონდიც“, რომელიც სახელმწიფომ შექმნა… ფიქრობთ, რომ ეს რისკები სახელმწიფოსთვის არ არის ანგარიშგასაწევი?
ჩვენი მიზანია, ყოველწლიურად ბიუჯეტიდან გამოიყოს 60 მილიონი ლარი და უნდა შეიქმნას სპეციალური კომისია, სადაც იქნებიან კვალიფიციური ადამიანები, ფინანსიტები და ეკონომისტები. კომისიამ უნდა შეარჩის პროექტები, სადაც მეტნაკლებად გათვლილი იქნება რისკები. რისკი, მით უმეტესს ამ სფეროში, არის ძალიან დიდი, მაგრამ ვფიქრობ, სახელმწიფოსთვის ეს უნდა იყოს პრიორიტეტი. სახელმწიფომ ეს რისკი უნდა აიღოს საკუთარ თავზე, თუკი მას სურს რეგიონების ფეხზე დაყენება და საშუალო ბიზნესის განვითარება… ჩემმა მაგისტრანტებმა მოამზადეს, სხვათა შორის, ძალიან კარგი პროექტი. მცირე საწარმოს შექმნა უნდოდათ და ველოსიპედის წარმოება. ვერ მოიძიეს ფული და არც ის ვიცი, რა არგუმენტებით უთხრეს უარი. რეალურად, დამწყებ ბიზნესს კარს უხურავენ ყველგან…
შესაძლოა, გაჩნდეს კითხვა, საიდან გაჩნდება ეს ფული ბიუჯეტშიც, მაგრამ 60 მილიონი არ არის ის ფული, რაც ტვირთად დააწვება ქვეყანას. სამაგიეროდ, წერტილოვანი მიმართულებით თუ ვიმუშავებთ და წარმატებულ მოდელებს შევქმნით. ამან შესაძლოა პრობლემა არ გადაჭრას, მაგრამ მნიშვნელოვნად შეიცვლება რეალობა.
ერთ-ერთი არგუმენტი, რის გამოც იგივე სასოფლო კოოპერატივებმა ვერ მიიღეს დაფინანსება, სახელდება ფერმერების კომპეტენცია…
გეთანხმებით სრულად… ამ მიმართულებითაც საჭიროა მუშაობა. საგანმანათლებლო პროგრამები უნდა არსებობდეს, გლეხებს უნდა მიეწოდოს სრული ინფორმაცია, რომელ ბაზარზე რა ხდება, რომელ კულტურებზე უნდა გაკეთდეს აქცენტი და ასე შემდეგ. მაგალითად, ქობულეთში მოსახლეობის დიდი ნაწილი ისევ მონო კულტურაზეა დამოკიდებული და მანდარინზე ფიქრობს, წარსულში კრეფდა 25 ტონა მანდარინს და კარგი შემოსავალი ჰქონდა. რამდენიმე წარმატებულ გლეხთან ვიყავი და ვხედავ, რომ ადამიანები, ვისაც აქვთ მრავალფეროვანი კულტურები, მაგალითად, თხილი, წაბლი, მანდარინი, ბოსტნეული, კარგად ყიდიან მოსავალს. ჩვენ არ გვაქვს სტაბილური გასაღების ბაზრები. გარდა ამისა, ციტრუსის შემთხვევაშიც გაჩნდა საადრეო ჯიში, რომლის ნერგებსაც ბევრი არ რგავს. აქცენტი უნდა გაკეთდეს მრავალფეროვან კუტურაზე – ერთის ჩავარდნის შემთხვევაში, მეორე იმუშავებს.
მაგრამ მრავალფეროვან კულტურას სჭირდება შესაბამისი რესურსი, თუნდაც საკმარისი მიწა, ადამიანური რესურსი…
გეთანხმებით, მცირემიწიანობა არის ქობულეთის პრობლემაც, მაგრამ ვფიქრობ, რაც არის მიწის ფართობები, მისი ოპტიმალურად გამოყენება არ ხდება…
რა ინიციატივა გაქვთ საკანონმდებლო დონეზე, რამაც შესაძლოა ქობულეთელებს სარგებელი მოუტანოს?
თვითმმართველი ქალაქის სტატუსი ნამდვილად უნდა ჰქონდეს ქობულეთს. როცა ქალაქს ჰყავს საკუთარი თვითმმართველობა და ბიუჯეტი, უკეთესი შედეგი ექნება. საერთოდ, პატარა თვითმმართველობებს უფრო ეფექტური შედეგები აქვთ ხოლმე… ეს სტატუსი არ უნდა აღიქმებოდეს ავტომატურად ბიუროკრატიის გაბერვად. ქობულეთის საკრებულოსა და გამგეობაში ახლაც იმდენი საშტატო ერთეულია, ხუთ თვითმმართველობას ეყოფა.
ამ სტატუსის მინიჭებას ჰპირდება აბსოლიტურად ყველა კანდიდატი ქობულეთს. სხვა საკანონმდებლო ინიციატივა გაქვთ?
პრინციპში პარლამენტში უნდა ვიყო, თუ ამირჩევენ და ქვეყნისთვის რაც იქნება, ეს იქნება აქცენტირებული. მართალი გითხრათ, ამ წუთას კონკრეტულად ქობულეთისთვის ასე არ მიფიქრია… უნდა შეიცვალოს მოსმენების შესახებ კანონი, მონოპოლიები ეკონომიკაში და ასე შემდეგ. ამ ყველაფრის შეცვლა, ბუნებრივია, ქობულეთზეც პოზიტიურად აისახება.
ამომრჩევლი ალბათ გახსენებთ იმას, რომ იყავით ხელისუფლებაში და ახლაც ხართ თბილისის საკრებულოს წევრი.
ვფიქრობ, ძალიან კარგად გამოიყენა თბილისის საკრებულოს ტრიბუნა ჩვენმა ფრაქციამ. ჩვენ ადრეც ღიად ვახმოვანებდით იმას, რაც არ მოგვწინდა. მაგალითად, მხარი არ დავუჭირეთ „პანორამას“ პროექტს…
სხვათა შორის, ბიძინა ივანიშვილის გამოსვლებმა, როცა ის მიზანმიმართულად გვლანძღავს რესპუბლიკელებს, მოახდინა უკუეფექტი, ჩვენთვის სასარგებლო ეფექტი მოახდინა… ხალხმა დაინახა, რომ ჩვენ არ ვიყავით უმრავლესობის ბრმად მორჩილი წევრები. ჩვენ საკმაოდ ბევრს ვკამათობდით შიგნით, კოალიციაში, მაგრამ ეს არ ჩანდა. ბატონი ბიძინას კრიტიკამ ეს გამოაჩინა.
ათეული წლების განმავლობაში თქვენ არ გიცხოვრიათ ქობულეთში. ფიქრობთ თუ არა, რომ ეს არის პრობლემა, როცა ქობულეთში გსურთ არჩევნების მოგება?
გარკვეული პრობლემა არის, კი, რომ მე ამ პერიოდში არ ვტრიალბედი ქობულეთში და ნაკლები ცნობადობა მაქვს. თუმცა, უკვე აღარ ვგრძნობ ამას. რეალურად ახლა უკვე დიდმა ნაწილმა იცის, ვინ ვარ, რა მიკეთებია აქამდე. 1977 წლიდან ქობულეთში აღარ ვცხოვრობ, მაგრამ ზაფხულში, ერთი თვით ყოველთვის ჩავდიდოდი ქობუელთში და კომუნიკაცია არ დამიკარგავს.
