რისგან უნდა გათავისუფლდეს ბათუმის საკრებულო, კულტურული მემკვიდრეობის სააგენტო ან უმაღლესი საბჭო, რომ ყველაფერი უფრო კარგად იყოს, ვიდრე დღეს არის? – ამ კითხვებზე „ბათუმელებს“ ბათუმის 68-ე ოლქში „რესპუბლიკელების“ მაჟორიტარმა კანდიდატმა ზაურ ახვლედიანმა უპასუხა. მას ზემოთ ნახსენებ ორ სტრუქტურაში გადაწყვეტილების მიღებისას მონაწილეობის მიღება ამ დრომდეც შეეძლო, მესამე სტრუქტურაში შესასვლელად კი ახლა იბრძვის. „გავთავისუფლდეთ“ პარტიის მთავარი ლოზუნგია.
ბატონო ზაურ, რისგან უნდა გათავისუფლდეს უმაღლესი საბჭო ?
უნდა გათავისუფლდეს არაპროფესიონალებისგან, რამდენიც ყავთ და შევიდნენ პროფესიონალები. ამომრჩეველი რამდენს აირჩევს და როგორ ამას ოქტომბერში ვნახავთ. ის, რომ „ოცნების“ სიის ათეულში რამდენიმე პროფესიონალია, კარგია, მაჟორიტარებზე ვერაფერს ვიტყვი. მათ არ ვიცნობ და არც მსმენია მათი პოლიტიკური აქტიურობის შესახებ. უმაღლესი საბჭო უნდა გათავისუფლდეს სიზარმაცისგან, უმუშევრობისგან და მათ უნდა დაეტყოთ, რომ ისინი არიან კანონშემოქმედი ხალხი.
საიდან უნდა დაიწყოს სიზარმაცისგან გათავისუფლება, რა კონკრეტული საკანონმდებლო ინიციატივები უნდა განხორციელდეს?
დასაწყებია აჭარის კონსტიტუციაზე ცვლილების მუშაობა, აჭარა უნდა იყოს სამხარეო თვითმმართველობის საუკეთესო ნიმუში. არის რიგი ხარვეზები კონსტიტუციაში, რისი გამოსწორებაც საჭიროდ მიგვაჩნია, თუმცაღა ამ შემთხვევაში, რა თქმა უნდა, უმრავლესობა ვინც იქნება იმასთან არის შეთანხმება საჭირო, რომ კანონპროექტზე ტყუილად არ დაგვრჩეს მუშაობა. საჭიროა მიწის რეფორმა, რაც არ დასრულებულა. არის ამ კუთხით რიგი ცვლილებები კანონებში შესატანი, რომ გაუიოლდეს გლეხს საკუთრების აღიარება. არის რიგი სხვა კანონპროექტებისა, რომლებიც უნდა წარედგინოს პარლამენტს. ამ კანონპროექტებს სჭირდება პროფესიონალი ადამიანის მიერ წარდგენა პარლამენტში, რომ ის იქნეს მხარდაჭერილი.
ამ დრომდე, რამდენადაც სტატისტიკა ჩემთვის ცნობილია, არც ერთი პროექტი პარლამენტს არ დაუმტკიცებია ამ მოწვევის უმაღლესი საბჭოსთვის. ეს არის დისკომუნიკაცია, ეს არის ურთიერთობის პრობლემა და ეს არის არაპროფესიონალიზმი – სწორედ ამისგან უნდა გავთავისუფლდეთ.
წინა უმაღლესი საბჭოც არ მოგწონდათ, არც იმის წინა. ახლაც ამბობთ, რომ უმრავლესობათან იქნება ინიციატივები შესათანხმებელი – რისთვის არის ის საჭირო თუ რეალურად ვერაფერ სარგებელს იღებს მისგან ამომრჩევლი?
ჯერ, რა თქმა უნდა, გააჩნია ამომრჩეველი ვის აირჩევს, თუ კი ისევ ისეთი არჩევანი გააკეთა და ზარმაცები და არაპროფესიონალები აიყვანა – რა თქმა უნდა, არც არაფერი გაკეთდება. ის, რომ უმაღლესი საბჭო შეიძლება არ ჰქონდეს აჭარას, ეს ამ ეტაპზე, ვფიქრობ, გამორიცხულია, ვინაიდან ავტონომიაა და უფრო მეტი თვითმმართველობა სჭირდება მისი სტატუსიდან გამომდინარე, ვიდრე აქვს. ამორჩეველზეა ყველაფერი დამოკიდებული – არ უნდა დასჯერდეს მხოლოდ იმას, რომ ვიღაცა ხელფასს უხდის, ადმინისტრაციულ რესურსს წარმოადგენს და რადიკალურ ცვლილებებს სჯობს ისევ ის მთავრობა დარჩეს და ა.შ. ვიცით, რომ არავის არ მოსწონდა უმაღლესი საბჭოს მუშაობა, მათ შორის „ოცნების“ ბევრ წარმომადგენელსაც საჯარო სამსახურებში თუ თვითმმართველობაში. თუმცა, რატომღაც თვითდინებით არის ასე, რომ ვინც მთავრობაში იყო ოთხი წელი, კიდევ უნდა იყოს. თუ ამომრჩეველი აირჩევს პროფესიონალებს, უმაღლესი საბჭო უფრო პროფესიონალური იქნება. მიმაჩნია, მოსახლეობა დაძლევს იმ სტერეოტიპებს, რომ უმაღლესი საბჭო არაფრის მაქნისია. ეს დამოკიდებულია მხოლოდ ამომრჩეველზე და არა უმაღლეს საბჭოზე.
უმაღლესმა საბჭომ, როგორც მაკონტროლებელმა ორგანომ შეძლო თავისი როლის შესრულება?
პირველ რიგში, უმაღლესი საბჭოს დეპუტატი უნდა იდგეს თავის სიმაღლეზე – როდესაც კანონი აძლევს ამის საშუალებას, დაიბაროს მთავრობის წარმომადგენელი. ის თითის ქნევით არ უნდა ესაუბრებოდეს უმაღლეს საბჭოს, მე როცა მომინდება მაშინ მოვალ, მაშინ ჩაგაბარებ ანგარიშს და ასე შემდეგ… უმაღლეს საბჭოს, ისევე როგორც პარლამენტის დეპუტატებს, ვალდებულება აქვთ ექვს თვეში ერთხელ ამომრჩეველს ანგარიში ჩააბარონ, რაც, ჯერჯერობით, როგორც ვიცი, არავის არ გაუკეთებია.
თუ ახალ უმაღლს საბჭოსაც დაუქნევს მინისტრი თითს, როგორც თქვენ ამბობთ და თქვენ ამ დროს იქნებით უმაღლესი საბჭოს წევრი, როგორ მოიქცევით?
აი, მაშინ გააჩნია უმაღლესი საბჭოს შემადგენლობას. ასეთი მინისტრის პასუხისმგებლობის საკითხი უნდა დადგეს, თუმცა საკრებულოს პრაქტიკიდან გამომდინარე, ჩვენ როდესაც დაგვიბარებია მერი ან მერის წარმომადგენელი ამა ათუ იმ საკითხზე, ან როცა მოსულან და რიგი საკითხები დაგვისვამს მათ წინაშე, რა თქმა უნდა, არ გადაწყვეტილა. ამ შემთხვევაში ხარ უმცირესობაში, რომ ვინმეს პასუხი აგებინო. შესაბამისად, ბათუმის მერი იქცევა ისე, როგორც იმსახურებს უმრავლესობა საკრებულოში. უამრავი შეკითხვაა პასუხგაუცემელი. გარკევეული ოპოზიციური პარტიების წარმომადგენლები ჯიბეში ჰყავს მთავრობას. მაშინ, როცა პატრიოტთა ალიანსის ერთ-ერთი ლიდერი მეექვსე ნომრად არის „ოცნების“ სიაში, რა გადაწყვეტილება უნდა მიიღო საკრებულოში ან უმაღლეს საბჭოში.
ჭრელი პარლამენტი გინდათ და უმრავლესობით მოსვლას არ გეგმავთ. გადაწყვეტილებებზე გავლენების მოხდენა როგორ წარმოგიდგენიათ ჭრელ პრლამენტში?
თუ უმაღლეს საბჭოში გარკვეული რაოდენობით შევალთ ან პარლამენტში, „ოცნების“ სიაში და სხვათა სიაში არიან ადამიანები, რომლებიც არ იქნებიან მთავრობის მორჩილი და იქნებიან თავისუფალი თავიანთ გადაწყვეტილებებში. ასეთს რამდენიმეს ვიცნობ და ახლა სახელსა და გვარს არ დავასახელებ „რესპპუბლიკელობა“ რომ არ მიაწერონ, მაგრამ ამის იმედი მაქვს. თუ კი იმედი არ გამართლდება, მაშინ გამოდის, რომ მომავალი 4 წელი ისევ ფუჭად ჩაივლის და ისევ ისე მონობაში იქნებიან, მაგრამ აი 2020 წლის არჩევნები როგორი იქნება ეს უკვე დამოკიდებული იქნება ამ მოწვევის უმაღლეს საბჭოზე, თუ როგორ იმუშავებს და რა ბერკეტები ექნება, რომ აირჩიოს და გააკონტროლოს მთავრობა.
გულისხმობთ უმაღლეს საბჭოში შევლენ პირები სხვა პარტიებიდანაც, რომელთა მხარდაჭერაც გექნებათ რიგ საკითხებთან დაკავშირებით?
კი, ვფიქრობ ასე იქნება. იქნება რიგი გადაწყვეტილებები, სადაც დაგვჭირდება სხვათა თანხმობა და ასეთი პიროვნებები მე მათ სიაში მეგულება.
68-ე ოლქის ამომრჩეველს რას ჰპირდებით?
ჩემი სამაჟორიტარო ოლქი არის საკმაოდ საინტერესო და ფუნქციურად დატვირტული, ძველი ბათუმი, ბაქოს ქუჩა, სადაც კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლები 2012 წლამდე იქნა განმადგურებული და ფასადურად შერემონტებული. მათში მაცხოვრებთა პირობები არ გაუმჯობესებულა, ისევე როგორც მაქაცარიას ქუჩაზე არსებული კულტურული მემკვიდრეობის ძეგელბი. პორტთან გადასასვლელი პანდუსი, რომლის არ ქონაც წლებია პრობლემებს უქმნის მოსახლეობას, თუნდაც სამსახურში და სკოლაში დროულად მისვლის მხრივ, იმიტომ რომ იქ მატარებლის პრობლემებია… ვერც ერთმა მერმა [ასლან აბაშიძის შემდეგ როცა დაინგრა] ვერ მოახერხა ამ პანდუსის მშენებლობა, რომელიც საკმაოდ მნიშვნელოვანია. გარდა ამისა, არის სანაპირო გამაგრების პრობლემები, თამარის დასახლებაში სანაპიროზე მცხოვრებთან მისვლის პრობლემა, იქ დაწყებული მაღლივი კორპუსების მშენებლობა, თამარის ციხის მოპირდაპირედ, რაც დაუშვებლად მიმაჩნია, თუმცა შენდება, სანაპიროზე მისასვლელი არავის ექნება. განაშენიანების გეგმაა შესაქმნელი, როგორც ბაქოს ქუჩაზე და ე.წ. მანთაშევის გადასასვლელზე – იქ „ლეო გრნდის“ მშენებლობის შემდეგ ურბანული დაგეგმარება აბსოლუტურად შეიცვალა, აღარ არის იქ მხოლოდ დაბალსართულიანი სახლები.
მახინჯაური, მწვანე კონცხი, ჩაქვის ლანდშაფტური დაგეგმარებაა საჭირო, რათა გამწვანება არ მოისპოს და დაგეგმილი ინვესტიციები ამ ტერიტორიაზე არ წავიდეს ისე, რომ მხოლოდ ზღვის პირას ფარდისებურად ჩამოეფაროს, ბეტონის ქალაქი გახდეს და აშენდეს მხოლოდ მაღალი კორპუსები, რის შემდეგაც მთელი ლანდშაფტი, რაც აქვს მახინჯაურსა და მწვანე კონცხს დაიკარგება ინვესტორისათვისაც და მოსახლეობისთვისაც. პეტრას ციხის რეაბილიტაცია მიმდინარეობს ორი წელია, პეტრას ციხის მიმდებარედ მოსახლეობას გაუჩნდა სურვილი საოჯახო სასტუმროები გააკეთოს, მაგრამ იქაც ინვესტორების მადა საკმაოდ დიდია და სასწრაფოდაა გასაკეთებელი განაშენიანების გეგმა, თუ როგორ უნდა განვითარდეს მშენებლობა.
ეს ისეთი თემებია, სადაც თვითმმართველობის კომპეტენცია არის, მაგრამ ის, რომ ქალაქის მერი და ქობულეთის გამგებელი არ არიან დამოუკიდებელი და არიან კონტროლირებადი, განაშენიანების გეგმა ბათუმს არ აქვს. ვფიქრობ, უმაღლესმა საბჭომ უნდა მიიღოს შესაბამისი დოკუმენტი და პარლამენტმა სამშენებლო რეგულაციების კოტროლი გაამკაცროს.
არის ეკოლოგიური პრობლემები, რომელიც აქვს თამარის დასახლებას ნავთობგადამამუშავებელ ქარხანასთან დაკავშირებით, ბარცხანის მოსახლეობას აქვს ეკოლოგიური პრობლემები ზეთს ქარხანასთან დაკავშირებით. მკაცრი რეგულაციებია მისაღები, არის რეგულაციები პრინციპში, მაგრამ არ სრულდება, რადგან ზედამხედველობის ფუნქციები რაღაც დონით წყდება და ჯარიმის იქით ვერ მიდიან.
მინდა გკითხოთ სააგენტოზე, სადაც მნიშვნელოვანი პოზიცია გიკავიათ. სააგენტო რისგან უნდა გათავისუფლდეს?
მიმაჩნია, რომ კულტურული მემკვიდრეობის სააგენტოს ზონალური საბჭო უნდა დაკომპლექტდეს პროფესიონალი ადამიანებისგან და არა ჩვენგან – თაბნამდებობის პირებისგან. სააგენტოს უნდა ჰქონდეს დოკუმენტი, რითაც იხელმძღვანელებს. ეს არ არის მხოლოდ კანონი, რასაც მივყვებით მუხლობრივად, არამედ სახელმწიფომ უნდა შექმნას კულტურული მემკვიდრეობის პოლიტიკა და სამომავლო დოკუმენტი თუ რა არის მისთვის მნიშვნელოვანი – ძეგლების გადარჩენა მომავალი თაობისთვის, რომელიც უფრო მეტ დივიდენდს მოიტანს, თუ მშენებლობა, რომელსაც დროებითი სამუშაო ადგილები მოაქვს. ეს პოლიტიკა აუცილებლად უნდა განისაზღვროს ერონულ დონეზე და არა მხოლოდ თვითმმართველობის დონეზე. ვფიქრობ, ამის შემდეგ იქნება შესაძლებელი ვიხელმძღვანელოთ ამ დოკუმენტით და ვიყოთ უფრო ქმედუნარიანი.
მე ვარ ჯარიმაზე უფლებამოსილი პირი, რამდენიმე ობიექტზე, რომელიც დავაჯარიმე, მათ შორის ვააჟა ფშაველას 13, პროკურატურაში შევიტანე დოკუმნტაცია, არის თუ არა სისხლის სამართლის დანაშაული – ძეგლი აღარ არის, თუმცა პროკურატურა ამბობს, რომ მან არ იცოდა, რომ ძეგლი იყო. ჩვენ ვუმტკიცებთ, რომ მან იცოდა, მაგრამ არ ცოდნა თუ დანაშაული არ არის, არ ვიცი. ყოველ შემთხვევაში, ფაქტი, რომ ტრაქტორი ანადგურებდა ძეგლს, გადაღებულია და პროკურატურაშია. პროკურატურ ამბობს, რომ არ არის სისხლის სამართლის დანაშაული. ეს ის შემთხვევაა, როცა კულტურული მემკვიდრეობის სააგენტო უძლურია, მას აქვს მხოლოდ ჯარიმისა და მონიტორინგის ფუნქცია. პროკურატურა და სამართალდამცავი ორგანოები ვალდებული არიან აღასრულონ კანონი, მაგრამ იქ, სადაც მშენებლობაში ვიღაც-ვიღაცების ინტრერესები იკვეთება, ვფიქრობ, ამისაგან უნდა გავთავისუფლდეთ. უნდა გავთავსუფლდეთ არაფორმალური ჩარევებისგან და სამართალდამცავი ორგანოების მაღალჩინოსნები უნდა გათავისუფლდნენ მშენებლობებისგან და მიხედონ ქვეყნის მშენებლობას.
თქვენ სად უფრო „გათავისუფლებულად“ გრძნობთ თავს?
„რესპუბლიკელებში“, ვიდრე სამსახურებში, რადგან გადაწყვეტილებების მიღებაში ვარ თავისუფალი.
სააგენტოში?
სხვათა შორის, სააგენტოშიც ყოფილა ასეთი ფაქტი იმიტომ, რომ … არის რიგი საკითხები, მაგალითად, ზონალურ საბჭოზე, სადაც გამოდის მაგალითად მშენებლობის საკითხები ძეგლის მიმდებარედ, იქ უკვე ჩემი პროფესიონალური თვალსაზრისი და სამსახურეობრივი განსხვავდება. როგორც იურისტის გადაწყვეტილება მშენებლობის ნაწილში, როგორც არქიტექტორის არის სხვა. ის, რომ არქიტექტორი იტყვის და დაამტკიცებს – ესაა თუ ის შენობა არ მოსწონს ვიზუალურად ან არქიტექტურულად, ამას ვერ იტყვის იურისტი. ვყოფილიყავი არქიტექტორი უფრო მეტად დავამტკიცებდი ჩემს უარს, მაგრამ როგროც იურისტი, რომელსაც გეუბენებიან, რომ სიმაღლის განსაზღვრა აქ არის კანონით დასაშვები, ამ შემთხვევაში, თავისუფალი, რა თქმა უნდა, ვერ იქნები გადაწყვეტილებაში.
