სიახლეები

„ტფილისის „კრუჟოკში“ სიმფონიურ საღამოებზე“ – შმერლინგის კარიკატურები

09.05.2019 • 3304
„ტფილისის „კრუჟოკში“ სიმფონიურ საღამოებზე“ – შმერლინგის კარიკატურები

ოსკარ შმერლინგი XIX საუკუნის მეორე ნახევარის ერთ-ერთი გამორჩეული მხატვარ-ილუსტრატორი, კარიკატურისტი იყო და 40 წელი ეწეოდა ჟურნალისურ საქმიანობას, თანამშრომლობდა გამოცემებთან: „ეშმაკის მათრახი”, “შურდული”, “ბზიკი”, “ეშმაკის მახე”, “სოფლის ალიაქოთი” და იმ დროს თბილისის უამრავ იუმორისტულ ჟურნალ-გაზეთთან, მათ შორის სომხურ და აზერბაიჯანულ გამოცემებთანაც. შმერლინგმა იმუშავა იაკობ გოგებაშვილის “დედა ენის” პირველი გამოცემის ილუსტრაციებზეც.

1880-81 წლებში ილუსტრატორმა საკუთარი ჟურნალიც დააარსა  “კოღო”, რომლის მხოლოდ 3 ნომერი გამოვიდა.

წარმოშობით გერმანელი ოსკარშ მერლინგი დაიბადა თბილისში 1863 წელს, სამხედრო მოხელის ოჯახში.

1884 წელს პეტერბურგის სამხატვრო აკადემიის თავისუფალი მსმენელი იყო, ერთი წლის შემდეგ კი მიუნხენში აგრძელებს სწავლას ცნობილი ბატალისტის, პროფესორ ფრანც რუბის ხელმძღვანელობით.

ოსკარ შმერლინგი თბილისში 1893 წელს ოჯახთან ერთად დაბრუნდა და ზუბალაშვილების ქუჩაზე დასახლდა. ქალაქის კულტურულ ცხოვრებაში მალევე ჩაერთო: 1901 წელს გამოდის გაზეთი „ცნობის ფურცელი” სურათებიანი დამატებით ვალერიან გუნიას რედაქტორობით. ოსკარ შმერლინგის კარიკატურები გაზეთის მეორე ნომერში გამოჩნდა პირველად და მას შემდეგ მეცხრამეტე საუკუნის მეორე ნახევარში არ დარჩენილა ქვეყანაში მიმდინარე მნიშვნელოვანი მოვლენა, რაზეც მას სახალისო კარიკატურები არ შეუქმნია. შმერლინგის ილუსტრაციები ეხებოდა ქალაქის, ქვეყნის ყოველდღიურობასაც.

„ტფილისის გამგეობის საქმეები“
„აი, რა მდგომარეობაშია ტფილისის გამგეობის საქმეები!… რაღა გასაკვირველია, რომ საქმეს დროზედ ვერ აკეთებენ!…”

ოსკარ შმერლინგის ესკიზი -„ტფილისის გამგეობის საქმეები“/ გაზეთის N2615 /დამატების N 254 / კვირა / 19 სექტემბერი. „ცნობის ფურცელი“ 1904 წელი / რედაქტორ-გამომცემელი : ალ. ჯაბადარი.

„ტფილისის „კრუჟოკში“ სიმფონიურ საღამოებზე“

აღწერა : ოსკარ შმერლინგის ესკიზი -„ტფილისის „კრუჟოკში“ სიმფონიურ საღამოებზე“/ გაზეთის N2547 / დამატების N234 / ხუთშაბათი / 8 ივლისი. „ცნობის ფურცელი“ 1904 წელი / რედაქტორ-გამომცემელი : ალ. ჯაბადარი .

„სრულიად რუსეთის წყლის მნაყველთა მე-IX სიეზდი“

ოსკარ შმერლინგის ესკიზი -„სრულიად რუსეთის წყლის მნაყველთა მე-IX სიეზდი“ / იუმორისტული ალმანახი – „ეშმაკის სალამური“ . N2 / 1908-1909 წ. რედაქტრები : თ. ბოლქვაძე. ნ.კალანდაძე.

 

„ქუთაისის საბჭოს სხდომა – ხმოსნების გაპარვა“

ოსკარ შმერლინგის ესკიზი -„ქუთაისის საბჭოს სხდომა- ხმოსნების გაპარვა“ / გაზეთის N2428 / დამატების N 198 / ხუთშ. 4 მარტი. „ცნობის ფურცელი“ 1904 წელი / რედაქტორ-გამომცემელი : ალ. ჯაბადარი.
ნახატის თემა- ქუთაისის საბჭოს სხდომა.

“წყლის პრობლემა ტფილისში”
„წარმოიდგინეთ, მთელი ეს ჩხუბი და ალიაქოთი ერთი ვედრა წყლის საშოვრადაა ატეხილი!!..”

ოსკარ შმერლინგის ესკიზი -“წყლის პრობლემა ტფილისში” / გაზეთის N 2603 /დამატების N251 / კვირა / 5 სექტემბერი. „ცნობის ფურცელი“ 1904 წელი / რედაქტორ-გამომცემელი : ალ. ჯაბადარი /
ნახატის თემა- წყლის პრობლემა ქალაქში

„მუშტაიდის ბნელ ხეივნებში“

ოსკარ შმერლინგის ესკიზი -„მუშტაიდის ბნელ ხეივნებში“ / გაზეთისN 2609 /დამატების N252 / კვირა /12 სექტემბერი. „ცნობის ფურცელი“ 1904 წელი / რედაქტორ-გამომცემელი : ალ. ჯაბადარი .

 

ტფილისისათვის ქალაქის თავის ძებნა
„ვეძებ, ვეძებ „თავს” რომ ჰქონდეს თავი, მაგრამ!..”

ოსკარ შმერლინგის ესკიზი -„ტფილისისათვის კვლავ ქალაქის თავის ძებნა” / გაზეთის N2520 /დამატების N226 / ხუთშ. 10 ივნისი. „ცნობის ფურცელი“ 1904 წელი / რედაქტორ-გამომცემელი : ალ. ჯაბადარი.
ნახატის თემა-თბილისისთვის ქალაქის თავის არჩევა

„არტისტულ საზოგადოების თეატრში-პაპიროსის მოსაწევ ოთახში“

ოსკარ შმერლინგის ესკიზი -„არტისტულ საზოგადოების თეატრში-პაპიროსის მოსაწევ ოთახში“ / გაზეთის N2393 / დამატების N188 / ხუთშაბ. 29 იანვ. „ცნობის ფურცელი“ 1904 წელი / რედაქტორ-გამომცემელი : ალ. ჯაბადარი .
ნახატის თემა-მოსაწევი ოთახი არტისტულ საზოგადოების თეატრში.

გოლოვინის პროსპეკტის მტკეპნელთა ტირილი სკამების აღების გამო

 

ტფილისის საბჭო
„თითქოს საფქვავი საფქვავსა ჰგავს, მაგრამ რა გამოდის როშვის მეტი!..”

ოსკარ შმერლინგის ესკიზი-„ტფილისის საბჭო“ / გაზეთის N26-2 / დამატების N262 / კვირა / 17 ოქტომბერი. „ცნობის ფურცელი“ 1904 წელი / რედაქტორ-გამომცემელი : ალ. ჯაბადარი.

 

“ შავი ზღვის პირის საავადმყოფოებში”
„ექიმი: პირველს საფაღარათო, მეორეს სასაქმებელი, მესამეს საფაღარათო, მეოთხეს სასაქმებელი“…

ოსკარ შმერლინგის ესკიზი -„შავი ზღვის პირის საავადმყოფოებში“ / ყოველ-კვირეული, იუმორისტული ჟურნალი „ეშმაკის მათრახი“ N 25 / 1908 წელი, 6 აპრილი / რედაქტორ-გამომცემელი : თ. ბოლქვაძე .

 

1898 წელს ოსკარ შმერლინგმა თბილისში სამხატვრო სკოლა გახსნა. 1902 წელს კი დააარსა ფერწერის, ქანდაკებისა და ხუროთმოძღვრების სასწავლებელი. 1922 წელს სწორედ ამ სკოლის ბაზაზე დაარსდა სამხატვრო აკადემია, სადაც შმერლინგი პროფესორად მუშაობდა. მხატვარ-ილუსტრატორი 1938 წელს გარდაიცვალა.

მისი ნამუშევრები ხელოვნების სახელმწიფო მუზეუმში, სახელმწიფო ისტორიულ-ეთნოგრაფიულ მუზეუმსა და კერძო კოლექციებში ინახება.

წყარო: საბჭოთა წარსულის კვლევის ლაბორატორია/გერმანიული არქივი

გადაბეჭდვის წესი