მთავარი,სიახლეები

რა უნდა შეიცვალოს ყოფილ პატიმართა სარეაბილიტაციო პროგრამებში – რეკომენდაციები

20.04.2019 • 1440
რა უნდა შეიცვალოს ყოფილ პატიმართა სარეაბილიტაციო პროგრამებში – რეკომენდაციები

დანაშაულის მიმართ ტრადიციული, კონსერვატიული მიდგომა უპირველეს მიზნად ისახავს საზოგადოებრივი უსაფრთხოების დაცვას, კანონთან კონფლიქტში მყოფი პირის იზოლირებას, ლიბერალური მიდგომა კი გულისხმობს, რომ ჩადენილ დანაშაულზე პასუხისმგებლობა ეკისრება საზოგადოებას, რომელმაც ვერ უზრუნველყო დანაშაულის ხელშემწყობი ფაქტორების შემცირება (როგორებიცაა: სიღარიბე, უმუშევრობა და სხვ). ლიბერალური მიდგომის მიხედვით, რეაბილიტაციის პროცესი გულისხმობს არა სამართალდამრღვევის გამოსწორებას, არამედ მისი სოციალური ინტეგრაციის ხელშეწყობას.

არასამთავრობო ორგანიზაცია „დემოკრატიის ინსტიტუტის“  „ყოფილი პატიმრების გაძლიერების პროგრამა“ საქართველოში წელიწად-ნახევარზე მეტია ეხმარება ყოფილ პატიმრებს, მათი ოჯახის წევრებსა და პრობაციონერებს: დასაქმების ხელშეწყობით, იურიდიული კონსულტაციებით, სამედიცინო მხარდაჭერით და ა.შ. პროგრამა სწორედ ლიბერალური მიდგომით რესოციალიზაცია-რეაბილიტაციას გულისხმობს.

არასამთავრობო ორგანიზაცია „საქართველოს არბაითერ-სამარიტერ-ბუნდის“ პუბლიკაციაში, სადაც ყოფილ პატიმართა და პრობაციონერთა რეაბილიტაციის  საერთაშორისო გამოცდილებაა ასახული, ნათქვამია, რომ საქართველოში სისხლისსამართლებრივი პოლიტიკის ლიბერალური ტენდენციაა, თუმცა არსებული საკანონმდებლო ჩარჩოსა და სასამართლო პრაქტიკის გათვალისწინებით, ეს პროცესი ჯერ ადრეული განვითარების ეტაპზეა და ე.წ. რეპრესიული სისხლისსამართლებრივი პოლიტიკის ელემენტები და ბრალდებულთა და მსჯავრდებულთა მიმართ ინდივიდუალური მიდგომების ნაკლებობა ჯერ კიდევ ჭარბობს პრაქტიკაში.

„საქართველოს სისხლის სამართლის სისტემა, ერთი მხრივ, იზიარებს დანაშაულისადმი ლიბერალურ მიდგომას, მეორე მხრივ კი, ინარჩუნებს ტრადიციული მიდგომის პრაქტიკას. ზოგადი, მაგრამ მნიშვნელოვანი რეკომენდაციაა, მოხდეს მოცემული მიდგომის კონცეპტუალური გააზრება და დაიწყოს უფრო თანმიმდევრული პოლიტიკის ჩამოყალიბებაზე ზრუნვა,“ – ნათქვამია კვლევაში, რომელშიც საქართველოში არსებული სახელმწიფო სარეაბილიტაციო პროგრამების გასაუმჯობესებლად მნიშვნელოვანი რეკომენდაციებია მოცემული:

  • არამართებულია რომელიმე ცალკეულ ქვეყანაში არსებული მიდგომის დუბლირება, თუმცა მნიშვნელოვანი იქნება, ამა თუ იმ ქვეყნის კანონთან კონფლიქტში მყოფი პირების რეაბილიტაციის პროცესის ანალიზი
  • განვითარებული ქვეყნების გამოცდილების გაზიარების შემდეგ უნდა მოხდეს ცალკეული კომპონენტების ამოკრება და მათი საქართველოში დანერგვის შესაძლებლობის განხილვა. თუმცა შესაძლებელია ორი უფრო კონკრეტული რეკომენდაციის შეთავაზებაც:  რეაბილიტაციის პროცესის დაწყება სასჯელის მისჯის დღიდანვე, რადგან როგორც საერთაშორისო გამოცდილება აჩვენებს, სარეაბილიტაციო პროგრამები თავისუფლების აღკვეთისთანავე იწყება; სამართალდამრღვევებს საპატიმროშივე მიეწოდებათ მათ საჭიროებებზე მორგებული სარეაბილიტაციო სერვისები
  • პირს საპატიმროში მოხვედრისთანავე ამზადებენ საზოგადოებაში დაბრუნებისთვის, რათა სასჯელის დასრულების შემდეგ ის მზად იყოს უმტკივნეულო რეინტეგრაციისთვის
  • საქართველოში რეაბილიტაცია-რესოციალიზაციის მიმართულების გაძლიერების ტენდენცია არის, თუმცა ეს არაა საკმარისი. საქართველოს დღეს არ გააჩნია ფინანსური და ადამიანური რესურსები, რომ დღესვე დანერგოს გერმანიის ან დანიის ციხეებში არსებული მიდგომები და გათავისუფლებულ სამართალდამრღვევებს სერვისების მრავალფეროვნება შესთავაზოს, თუმცა მსოფლიო გამოცდილება აჩვენებს, რომ გვიან დაწყებული სარეაბილიტაციო ღონისძიებები ნაკლებად ეფექტურია
  • მნიშვნელოვანი იქნება თუნდაც გრძელვადიანი ხედვის შემუშავება იმასთან დაკავშირებით, თუ როგორ შეიძლება რეაბილიტაციის პროცესმა დიდწილად თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებებში გადაინაცვლოს
  • აუცილებელია არსებული მიდგომების შედეგიანობის ანალიზი და შეფასება, რათა გადასახადის გადამხდელთა მიერ გადახდილი ფული არაეფექტურად არ დაიხარჯოს. მნიშვნელოვანია, რომ არსებული მიდგომები გაუმჯობესდეს და არაეფექტური სახელმწიფო პროგრამები შეჩერდეს
  • მნიშვნელოვანია სარეაბილიტაციო თუ დანაშაულის პრევენციის სახელმწიფო პროგრამების შეფასების სისტემის დანერგვა

კვლევაში, რომელშიც რეკომენდაციებია მოცემული, დეტალურადაა განხილული ინგლისისა და უელსის, ნორვეგიის, დანიის, გერმანიისა და ესტონეთის ყოფილ პატიმართა და პრობაციონერთა რეაბილიტაციის საერთაშორისო გამოცდილება.

მასალა მომზადებულია პროექტის – „ყოფილი პატიმრების, პატიმართა ოჯახებისა და პრობაციონერების მხარდაჭერის პროგრამა“  ფარგლებში.
პროექტს ახორციელებს ა(ა)იპ „დემოკრატიის ინსტიტუტი“ და დაფინანსებულია ევროკავშირის მიერ.
მასალაში გამოთქმული მოსაზრებები ავტორისეულია და შესაძლოა არ გამოხატავდეს დონორი ორგანიზაციის თვალსაზრისს.

გადაბეჭდვის წესი


ასევე: