„პირადად ვიძიებ შურს“, „ეს სფერო ნარკობიზნესად აქციეს პრაქტიკულად“, „სახაშეები“, „ძაღლი ყეფს, ქარავანი მიდის“… – ამ ფრაზების საჯაროდ თქმა თორნიკე რიჟვაძემ აჭარის მთავრობის თავმჯდომარის პოსტზე ყოფნის დროს უკვე მოასწრო. იგი გასული წლის ივლისიდან არის აჭარის მთავრობის თავმჯდომარე. მასთან ინტერვიუს ჩაწერის დროს „ბათუმელების“ ერთ-ერთი კითხვა საჯარო განცხადებებსაც შეეხო: რატომ არჩია მან ეს აგრესიული რიტორიკა, ეს მისი სტილია, თუ მრჩევლების რეკომენდაცია. ინტერვიუში ნახავთ, რა უპასუხა თორნიკე რიჟვაძემ ამ შეკითხვას.
მას ჩვენ ასევე ვესაუბრეთ კულტურულ მემკვიდრეობაზე, ინვესტიციების კლებაზე, „ოცნების ქალაქზე“, ბათუმში მეჩეთის მშენებლობასა და ახალი ცათამბჯენების „რივიერაზე“ აშენებაზე. მას ვკითხეთ იმაზეც, თუ ვინ იგულისხმა „ნარკობიზნესმენად“, როცა მემკვიდრეობის დამცველებზე საუბრობდა. თორნიკე რიჟვაძესთან ინტერვიუ „ბათუმელებმა“ პირველ აპრილს ჩაწერა.
- ბატონო თორნიკე, ქობულეთში ნახევარმილიარდიანი ინვესტიცია დაანონსეთ. გვითხარით, ვინ არიან ეს ინვესტორები?
ეს არის საქართველოში დარეგისტრირებული კომპანია და მისი პარტნიორები, ბენეფიციარები არიან ჩეხეთისა და სლოვაკეთის მოქალაქეები. ამ ბიზნესჯგუფის ერთ-ერთ პარტნიორს უკვე აქვს მიმდინარე მშენებლობა ქობულეთში, რომელიც გასული წლის ნოემბერში დავიწყეთ, ეს არის 40-მილიონიანი პროექტი. ძალიან აქტიურად ვმუშაობდით ამ ჯგუფთან. მათ მიიღეს დადებითი საინვესტიციო გადაწყვეტილება და მოხდება მწვანე ქალაქის მშენებლობა ქალაქში. ერთ-ერთ კონკრეტულ პირს ამ ჯგუფიდან აქვს სხვა რამდენიმე ტურისტული ბიზნესი, თუ არ ვცდები, შეკვეთილში მოქმედი სასტუმროები…
ეს არის ყველაზე დიდი ინვესტიცია აჭარაში, რაც აქამდე გვქონია და არის ევროპული ინვესტიცია, ამავე დროს მინიმუმ 500 ადამიანი დასაქმდება. ჩვენ ვსაუბრობთ პრაქტიკულად ახალ ქალაქზე. იქ იქნება ბევრი სპორტულ-გამაჯანსაღებელი ინფრასტრუქტურა…
- აჭარის ეკონომიკის სამინისტროს ოფიციალური ინფორმაციით, აჭარაში უცხოური ინვესტიციები 5.5 პროცენტით შემცირდა წინა წელთან შედარებით. რამ განაპირობა ეს კლება და რომელია ბოლო წლების მსხვილი ინვესტიცია, რაც შეგიძლიათ დაგვისახელოთ?
როცა ვსაუბრობთ ინვესტიციებზე, ყოველთვის უნდა ვითვალისწინებდეთ, რომ მასშტაბებს ახასიათებს ციკლურობა. თქვენ იცით, რომ 2013 წელს დაიწყო აჭარაში ყველაზე დიდი ენერგეტიკული პროექტის მშენებლობა. შესაბამისად, თუ გადახედავთ წლებს, ინვეტიციების შემოდინების კუთხით ენერგეტიკა იყო წამყვანი, დაახლოებით 40-50-პროცენტიანი მაჩვენებელი გვქონდა. ამიტომ ინვესტიციებს ახასიათებს ციკლურობა… შემდეგი თვეების განმავლობაში თქვენ ნახავთ, რომ ჩვენ გვექნება ახალი საინვესტციო პროექტები. კონკრეტულად რა, ახლა ვერ გეტყვით. საბოლოო ჯამში, ხელისუფლების საზრუნავი არის ადამიანი. ჩვენთვის მნიშვნელოვანია ხარისხობრივი მაჩვენებელი. ხარიხსობრივ მაჩვენებელში ვგულისხმობ იმას, რომ სარგებელი უნდა რჩებოდეს ადგილზე, ეს უნდა ქმნიდეს დამატებით ღირებულებას… ნახეთ, რამდენი სასტუმროა გაკეთებული, „ქორთიარდი“, „მერიოტი“, რომელიც შენდება. ასევე, თუ ნახავთ „გმირთა ხეივანს“, იქ ნახავთ, რომ დაახლოებით ნახევარმილიარდიანი ლარის პორტფელი არის იქ ჯამში…
თქვენ რა შეგრძნება გაქვთ, როცა გმირთა ხეივანში ჩაივლით, მოგწონთ ის დახურული სივრცე, რომელიც იქ გაჩნდა? მინდა, გკითხოთ: მისაღებია „უსისტემო და ქაოტური“ ინვესტიცია, როგორც ამას ქალაქის დამცველები გეუბნებიან?
მე არ მაქვს ფუფუნება, შეგრძნებების დონეზე ვაკეთო ანალიზი და მივიღო გადაწყვეტილებები. მე სულ სხვა პასუხისმგებლობა მაქვს… უსისტემო და ქაოტური რომელია გმირთა ხეივანში? მე ვთქვი, რომ დაახლოებით ნახევარ მილიარდზე მეტი საინვეტიციო პორტფელი გაჩნდა იქ. თქვენ მეუბნებით კონტრარგუმენტად იმას, რომ ქაოტური და უსისტემოა მშენებლობა. მთავრობის თავმჯდომარე არის პასუხისმგებელი ყველა ადამიანზე, რომელიც ამ რეგიონში ცხოვრობს, მათ კეთილდღეობაზე. რა თქმა უნდა, ადამიანების გარკვეულ ჯგუფს შესაძლოა არ მოსწონდეს ჩვენი საინვესტიციო პოლიტიკა, თუმცა ჩვენ ამ შემთხვევაში გვერდითი ეფექტების და შეგრძნებების დონეზე ვერ მივიღებთ გადაწყვეტილებას. კიდევ ერთხელ ვამბობ იმ პასუხისმგებლობიდან გამომდინარე, რაც ჩვენ გვაკისრია ყველა ადამიანის, ყველა ბავშვის წინაშე.
რაც შეეხება ქალაქმშენებლობას, სიღრმეებში არ ვაპირებ ჩასვლას, ერთადერთი შემიძლია ვთქვა, რომ ქალაქის მუნიციპალიტეტი დგამს აქტიურ ნაბიჯებს და თუ არსებობს კონრეტული გამოწვევები, ეს არის განგრძობადი, ცოცხალი პროცესი, ქალაქი ცოცხალი ორგანიზმია, ეკონომიკის განვითარებასაც სჭირდება შესაბამისი, საპირწონე გადაწყვეტილებები.
- საპირწონეა ქალაქის ისტორიული მემკვიდრეობის ან მწვანე საფარის განადგურება?
მოკლედ გიპასუხებთ: სულ რამდენიმე დღის წინ გამოცხადდა სახელმწიფო შესყიდვა ქალქმშენებლობის დოკუმენტის შესყიდვის თაობაზე. დარწმუნებული ვარ, მალე ქალაქს ექნება ხარისხობრივი დოკუმენტი, რომელიც შეძლებს ამ გამოწვევებზე ადეკვატური პოლიტიკის გატარებას.
ვისი ბრალია, რომ აქამდე ბათუმს არ აქვს განაშენიანების გენერალური გეგმა?
მე არ მიმაჩნია, რომ ბრალეულობებით და ამ ტერმინებით უნდა ვისაუბროთ. ვფიქრობ, ყველა ადამიანს, იქნება ეს ყოფილი მერი თუ მთავრობის ყოფილი თავმჯდომარე, ვისაც ხელეწიფებოდა თუნდაც ახლო პერსპექტივაში ამის შემუშავება, გვაქვს ჩვენი პასუხისმგებლობის წილი. ახლა გადადგმულია კონკრეტული ნაბიჯი. დეტალები თუ გაინტერესებთ, შეგიძლიათ მერიას მიმართოთ.
- „სილქ როუდ ჯგუფის“ პროექტზე მინდა გკითხოთ – „რივიერაზე“ დადგეგმილ მშენებლობაზე. ეროვნულ სააგენტოსთან არსებული კულტურული მემკვიდრეობის დაცვის საბჭოს 15 წევრიდან 13 მიიჩნევს, რომ ე.წ. რივიერა ბათუმის ისტორიული დაცვის ზონაში უნდა იყოს. კომპანია ამბობს, რომ კანონს არ არღვევს. თქვენ რა კუთხით ხედავთ პრობლემას?
ის პროექტი, რომელიც თქვენ ახსენეთ, სანებართვო პროცედურების თვალსაზრისით უნდა აკმაყოფილებდეს ყველა შესაბამის სტანდარტს. გამიჭირდება ტექნიკური საკითხების განხილვა და მჯერა, რომ ყველა ეს პროექტი შესაბამისი იქნება იმ სანებართვო და ქალაქმშენებლობით მოთხოვნებთან, რომელიც ჩვენს ქვეყანაში, ჩვენს ქალაქში მოქმედებს.
- თუკი გამოვა, რომ მოთხოვნებს აკმაყოფილებს და კანონს არ არღვევს, არ იქნება პრობლემა ცათამბჯენების აშენება „რივიერაზე“?
ჩვენ, ხელისუფლებას გვაქვს სხვა პასუხისმგებლობა.
- მოსახლეობასთან არ გაქვთ ეს პასუხისმგებლობა, რომელიც გეუბნებათ, რომ ჩაცემენტება არ სურს?
ჩაცემენტება და ეს კონკრეტული პროექტი რა შუაშია… მე, როგორც პოლიტიკურად პასუხისმგებელი ადამიანი, რა თქმა უნდა, ვფიქრობ, რომ ყველა პროექტი უნდა გადიოდეს ყველა ფილტრს და შრეს, რომელიც არის გაწერილი.
- როცა არ არის გაწერილი კონკრეტული რეგულაციები? – ახლახან ვისაუბრეთ ამაზე, რომ ახლა გამოცხადდა ტენდერი ქალაქმშენებლობის დოკუმენტის შემუშავებაზე…
კონკრეტულ პროექტებთან დაკავშირებით ჩვენ პოლიტიკურ გადაწყვეტილებას ვერ მივიღებთ. სამართლებრივი სივრცის მიღმა რა გადაწყვეტილებაც არ უნდა მიიღოს აჭარის მთავრობის თავმჯდომარემ, იქნება თუ არა ეს პოლიტიკური განცხადება?
- თქვენ პოლიტიკური თანამდებობის პირი ხართ. მე მგონია, რომ ინტერვიუს ვწერ პოლიტიკოსთან…
მე კი გეუბნებით, რომ კონკრეტულ კომერციულ პროექტებთან დაკავშირებით კონკრეტულ პოლიტიკურ განცხადებებს და პოლიტიკურ დამოკიდებულებებს, რა თქმა უნდა, მე არ ვავლენ. ეს პროექტები არ არის პოლიტიკური განსჯის საგანი. კონკრეტული პროექტები არის წარმოდგენილი შესაბამისი პროცედურების დაცვით. მე რაც მაქვს ინფორმაცია, მსჯელობს ამაზე შესაბამისი სანებართვო უწყებები.
- თუ ფიქრობთ, რომ კანონის და კონკრეტული ნებართვის დაცვაა ამოსავალი, წინა ხელისუფლებას რას საყვედურობთ მაშინ? სანებართვო პირობები მაშინაც იყო შეთანხმებული, როცა კონკრეტული ძეგლები ნადგურდებოდა.
მე ბევრი პრეტენზია მაქვს მიზანშეწონილობის ნაწილში… ჩვენ სხვა ტიპის და სხვა შინაარსის პრეტენზიები გვაქვს იმაზე, რაც კეთდებოდა, ეს ხდებოდა კერძო საკუთრების და ადამიანის ღირსების შელახვის ხარჯზე. 10 ათასამდე ქეისია, როცა კონკრეტულ ადამიანებს კერძო საკუთრების უფლება დაერღვა…
- მე კულტურულ მემკვიდრეობაზე გკითხეთ…
მესმის, თქვენ საითკენაც მიგყავთ საუბრის ვექტორი. გიფიქსირებთ, ჩემთვის, როგორც რეგიონის ხელმძღვანელისთვის, ძალიან მნიშვლელოვანია ყველა ის ისტორიულ-კულტურული ფასეულობა, რაც ამ ქალაქშია.
- თქვენ ხართ ამ თანამდებობაზე იმიტომ, რომ დაიცვათ იგივე ისტორიული მემკვიდრეობა.
კონკრეტულ პროექტებზე კონკრეტულ პოლიტიკურ განცხადებებს ვერ გავაკეთებ, ეს დრო წავიდა, როცა კონკრეტული პროექტები ლაგდებოდა პოლიტიკურად. ამიტომ ვიძახი, რომ არსებობს შესაბამისი კითხვის ადრესატები.
- თუ ასეა, იგივე კულტურული მემკვიდრეობის დამცველებს რატომ ხვდებით?
ხშირად ერთად ვხდებით ამ საკითხებზე. იმავე წარმატებით შემიძლია ვისაუბრო ზონალური საბჭოს შესახებ, რომელიც ექვემდებარება სამინისტროს, თუ გექნებათ კითხვები, მზად ვარ… თვითმმართველობის საკითხებში მე ვერ ჩავერევი. ჩვენ შეგრძნებების დონეზე, ძალიან დიდი ბოდიში, ვერ ვიმოქმედებთ.
- ბატონო თორნიკე, შეგიძლიათ შეიტანოთ სიცხადე თქვენსავე განცხადებაში, რაც „ნარკობიზნესადქცეულ სფეროს“ უკავშირდება?
თუ კარგად დააკვირდებით, ჩემი განცხადებების შემდგომ რამდენიმე პერსონის მიერ გაკეთებულ განცხადებებს, მგონი, საერთო სურათი უკვე გამოიკვეთა. მადლობა, რომ ეს სიმართლე გაცხადდა. ჩემი განცხადება, რა თქმა უნდა, არ ეხებოდა კულტურული მემკვიდრეობის უანგარო დამცველებს და არც მომავალში არ შეეხება. კიდევ ერთხელ ვაფიქსირებ უღრმეს პატივისცემას ამ ადამიანების მიმართ, მათ შორის, ყველა სამოქალაქო აქტივისტის მიმართ, რომელიც სხვადასხვა მიმართულებით იბრძვის იმ უფლებებისთვის და იცავს შეხედულებებს, რომელიც ყველას უნდა ჰქონდეს.
პოლიტიკოსებსაც უნდა ჰქონდეთ შეხედულებები და ამით გამოირჩეოდეს სხვა, უპასუხისმგებლო ადამიანისგან. როცა ერთი ხელით ახდენ აპელირებას და ამის პარალელურად ითხოვ მარცხენა ან მარჯვენა კარებიდან კონკრეტულ პრივილეგიებს… სახელობით სიებს არ დავიწყებ, ეს არის თითზე ჩამოსათვლელი პერსონები. თქვენ თუ კარგად გაანალიზებთ, მიხვდებით, რომ ჩემს განცხადებებს შემდეგ მოჰყვა თუნდაც ბიზნესწრეებიდან რაღაც აბსტრაქტული ზეწოლის ბრალდებები. შეგიძლიათ ნახოთ, რომ ის ადამიანები ბრიფინგებზე ისტორიულ-კულტურული მემკვიდრეობის სახელით აპელირებდნენ და ეს მანტია ჰქონდათ მოსხმული.
- საზოგადოებას ხომ აქვს უფლება იცოდეს, ვისზე საუბრობთ? ასე რჩება შთაბეჭდილება, რომ თქვენ მემკვიდრეობის დამცველთა გუნდის დისკრედიტებას ცდილობთ, როცა ნარკობიზნესზე საუბრობთ.
მე მგონი, თქვენ შინაარსობრივად კარგად გაიგეთ, მე რასაც ვგულისხმობდი და რასაც შევადარე ნარკობიზნესი, თქვენ აღქმის პრობლემა არ გაქვთ. 100 პროცენტით ვარ დარწმუნებული, რომ ნარკობიზნესში რასაც ვგულისხმობდი, თუ გნებავთ, ჟარგონზე „ბარიგობას“ ვიტყვი, ამ ფასეულობებით პრაქტიკულად ეს სფერო გახადეს ვაჭრობის საგნად… პატარა ქალაქია და ყველამ ყველაფერი კარგად იცის. პატარა ქალაქში მაგის გარკვევა არ უნდა გაგიჭირდეთ… ყველა ადრესატმა ბოლომდე გაიგო, ვისაც ეს უნდა გაეგო.
ძალიან ვწუხვარ, თუ ნარკობიზნესი პირდაპირი მნიშვნელობით გაიგეთ. პრაქტიკულად ნარკობიზნესად აქციეს-მეთქი, ასე ვთქვი მე. ყველა წინადადებაში, ყველაფერს აქვს თავისი კონტექსტი განმარტების. შეიძლება, წინადადება, რომელიც წარმოვთქვით, იყოს სხვა ისტორიული მნიშვნელობის და სხვა შინაარსის მატარებელი, ვთქვათ, რომელიღაც სხვა საუკუნეში, ასევე, არსებობს ტელეოლოგიური [იდეალისტური მოძღვრება, რომლის მიხედვითაც ყოველი განვითარება არის წინასწარ განსაზღვრული მიზნის განხორციელება – პარლამენტის ეროვნული ბიბლიოთეკა] არსი კონკრეტული წინადადების, ეს ნიშნავს შინაარსის აღქმას. მე სიტყვათწყობაც ზუსტად მახსოვს და ჰაერზე არაფერს ვამბობ.
- ანუ რეალურად ნარკობიზნესი არ გიგულისხმიათ?
სერიოზულად მეკითხებით მაგას? ნარკობიზნესი ზუსტი მნიშვნელობით გაიგეთ მაგ სიტყვათწყობაში? პრაქტიკულად ნარკობიზნესად აქციეს-მეთქი, ასე ვთქვი. თუ ვერ გაიგეთ, კიდევ ერთხელ გიმეორებთ, ეს თავისი შინაარსობრივი მნიშვნელობიდან გამომდინარე, გულისხმობს ამ კონკრეტული სფეროს მიმართ „ბარიგულ“ დამოკიდებულებას, სადაც ხდება სპეკულაცია ამ მართლაც ფასეულობის, რაც ძალიან ძვირფასია ამ ქალაქისთვის.
- იქნებ კონკრეტულად გვითხრათ, ვინ რა სარგებელს იღებს მემკვიდრეობის დაცვით, რა სქემაზე საუბრობთ?
კონკრეტული ადამიანები ამ ფასეულობას, ამ სენსიტირებას ამოფარებულები ცდილობენ უკანონო პრივილეგიების მიღწევას, თავიანთი ბიზნესების განვითარებას და სხვა სარგებლის მიღებას… კიდევ ერთხელ ვიმეორებ, კონკრეტულ სახელებს ვერ დაგისახელებთ.
- თქვენ გეკუთვნით ეს ფრაზები: „ნარკობიზნესადქცეული სფერო“, „პირადად ვიძიებ შურს“, „სახაშეები“, „ძაღლი ყეფს, ქარავანი მიდის“… რატომ არჩიეთ ეს აგრესიული რიტოროკა საჯარო გამოსვლების დროს? ეს თქვენი სტილია თუ მრჩევლების რეკომენდაციაა?
ყველაფერს, რასაც ვამბობ და ვაკეთებ, არის ავთენტური, გამოხატავს ჩემს ხასიათს და შეხედულებებს, დამოკიდებულებებს. საზოგადოება შეაფასებს, რა მოეწონება და რა – არა.
- ბატონო თორნიკე, „ოცნების ქალაქის“ დასახლებიდან რამდენი განაცხადია ამ დროისთვის შემოსული და ამ ოჯახებიდან დაახლოებით რამდენი მიიღებს ბინას?
1000-ზე მეტი განცხადებაა შემოსული ამ დროისთვის და მუშავდება ადმინისტრაციული წესით, რომ გამოირიცხოს იურიდიული ან ფაქტობრივი შეცდომა. უკვე წარმატებით შედგა შესყიდვა საპროექტო დოკუმენტაციასთან დაკავშირებით. დეტალური პროექტის წარმოდგენის შემდეგ, გადავალთ აქტიურ სამშენებლო ფაზაზე. რაც შეეხება გადანაწილებას, გეტყვით, რომ ჩვენ, რა თქმა უნდა, პრიორიტეტულ ჯგუფად ვთვლით ადამიანებს, რომლებსაც არა აქვთ სახლ-კარი. სანამ ყველა განცხადება არ იქნება მიღებული და დამუშავებული, ბუნებრივია, პროცენტობაზე გამიჭირდება საუბარი.
- აჭარის მთავრობამ სოფელ ვაშლოვანში 72-ბინიანი სოციალური სახლის ასაშენებლად 3 მილიონზე მეტი ლარი დახარჯა. ამ ციფრებით თუ ვიმსჯელებთ, ყველა ოჯახის უზრუნველსაყოფად, ვინც ახლა „ოცნების ქალაქში“ ცხოვრობს, ამ პროექტს მინიმუმ 80 მილიონი ლარი დასჭირდება. თქვენი გათვლებით, რა დაჯდება „ოცნების ქალაქში“ ახალი საცხოვრებელი კორპუსების აშენება?
არ ვთვლი, რომ ამ ორი კონკრეტული ობიექტის შედარება სწორია. იქ სხვა გეოგრაფიაა, სხვა ტერიტორია, კლიმატიც სხვა არის და სტანდარტიც, ამას ჩანართად გეუბნებით, ეს ჩემი შეფასებაა. რაც შეეხება თანხებს, პირველ ეტაპზე 10 მილიონი ლარის გამოყოფაა გათვალისწინებული. ეს იქნება პირველი ეტაპი და საბოლოოდ, ტენდერებში შეიძლება გვქონდეს ეკონომიები. 2019 წელს ეს იქნება 10 მილიონი ლარი. ვნახავთ, რამდენი საცხოვრებელი ფართი იქნება შემოთავაზებული, როგორ იქნება ეს გადანაწილებული და შემდეგ გვეცოდინება. საბოლოო ჯამში. რა თანხაზეა საუბარი. მერწმუნეთ, ამ საქმეს ბოლომდე მივიყვან.
- საზოგადოების ნაწილს ჰქონდა კრიტიკული შეფასება თქვენს ამ გადაწყვეტილებაზე. მათ დაასახელეს კონკრეტული არგუმენტები, თუ რატომ იქნება საფრთხე იმ მოქალაქეების საცხოვრებლით დაკმაყოფილება სახელმწიფოსგან, რომლებმაც, თავის დროზე, სახელმწიფო ქონება თვითნებურად დაიკავეს. მთავარი არგუმენტი პრეცედენტია, რომელიც თქვენ შექმენით…
ჩემი დიდი პატივისცემის მიუხედავად, ამ კონკრეტულ ორგანიზაციებს მარტივი კითხვა მინდა დავუსვა: ჩვენ ვართ ხელისუფლება, რომლის მთავარი ორიენტირი არის ადამიანი, განსაკუთრებით ბავშვები, რა უნდა გვექნა? დაახლოებით 1000 ბავშვი ცხოვრობს იმ დასახლებაში. რა თქმა უნდა, რისკი ყოველთვის არსებობს, მაგრამ ჩემთვის ყველაზე ძვირფასი არის ის 1000 ბავშვი, რომელთა სიცოცხლე ყოველდღიურ რეჟიმში არის საფრთხის ქვეშ, მინიმალური ჰიგიენის პრობლემები და გამოწვევები, რაც არის იქ… ამ შემთხვევაში გულზე ხელის დაკრეფა არის დანაშაული.
- ადასტურებთ თუ არა იმას, რომ „ოცნების“ ხელისუფლების უმოქმედობით დადგა ეს შედეგი – 2012 წელს იქ დაახლოებით 200 ოჯახი ცხოვრობდა, ახლა – 2 ათასია. უნდა დამდგარიყო თუ არა ვინმეს პასუხისმგებლობის საკითხი?
მე მინდა გკითხოთ: მაშინ ვინ უნდა აგოს პასუხი, როცა ჩვენმა დაქირავებულმა ხელისუფლებამ აჭარაში ორჯერ გაზარდა ბიუჯეტი ბოლო 5 წელიწადში?
- ამადლით მოსახლეობას, რომ ბიუჯეტი გაიზარდა?
არა, მაგრამ ამავე კონტექსტში გიპასუხებთ: ხელისუფლება ვალდებულია, ბიუჯეტი გაზარდოს, შეასრულოს… ხელისუფლებას რომ აქვს პასუხისმგებლობა, სწორედ ამიტომ გამონახა რესურსი და მიიღო გადაწყვეტილება.
- მაგრამ არავის პასუხისმგებლობა არ დამდგარა უმოქმედობის გამო.
შედეგობრივად იგივე „ქართული ოცნების“ დროს მოგვარდა ეს პრობლემა… პასუხისმგებლობაში რას გულისხმობთ, ვის უნდა ეგო პასუხი? ყველა ჩვენს გადაწყვეტილებაში ყველას აქვს თავისი წილი პასუხისმგებლობა. სამართლებრივი პასუხისმგებლობა რა ჭრილში უნდა დამდგარიყო? მე ვამბობ, რომ ყველას ჩვენი წილი პოლიტიკური პასუხისმგებლობა გვაქვს და ჩემმა წინამორბედებმაც ეს გაიზიარეს. პერსონიფიცირებულად პასუხისმგებლობა დადგება, თუკი არსებობს სამართლებრივი გადაცდომა.
- ბატონო თორნიკე, ბათუმის მეჩეთზე თქვენი თავდაპირველი განცხადების გამო ბულინგის მსხვერპლი აღმოჩნდით. რამდენიმე დღეში შეცვალეთ პათოსი და თქვით, რომ საზოგადოება უნდა შეთანხმდეს ახალი მეჩეთის აგებაზე. რატომ მოიქეცით ასე – ფეისბუქრეაქციის გამო, თუ მრჩევლების რეკომენდაცია იყოს ეს?
პირველი, რომ ეგრე მარტივად არ ვბულინგდები, ეს ერთი. რაც შეეხება აღნიშნულ საკითხს, ეს არის სიღრმისეული მსჯელობის საგანი და მე ვრჩები იმავე აზრზე, რაც მაშინ განვაცხადე. ყველა გადაწყვეტილება იქნება ისე, როგორც ამ სახელმწიფოს ეკადრება, ისე, როგორც ამას საზოგადოებრივი კონსენსუსი მოითხოვს. რიგი საკითხები, როგორიცაა სამართლებრივი და სანებართვო, რა თქმა უნდა, ეს პროცედურების მიხედვით უნდა გადაწყდეს.
- მერიასა და მუსლიმ თემს შორის სასამართლო განხილვა შეჩერებულია გაურკვეველი ვადით… თქვენ რატომ მიიჩნევთ, რომ კონსენსუსზე უნდა იყოს დამოკიდებული მუსლიმი თემი? ასე საზოგადოება შესაძლოა ვერასდროს შეთანხმდეს იმაზე, რომ ბათუმს ახალი მეჩეთი სჭირდება.
მე გავუწიე ერთადერთ ფაქტორს ანგარიში და მას ყოველთვის გავუწევ, რადგან მე სხვა პასუხისმგებლობა მაქვს. ამ განცხადებით პრევენცია გავუკეთე იმ სპეკულაციებს, რომელიც გარკვეულ ჯგუფებს სურდათ… საბედნიეროდ, ამ ქვეყანაში ყველა აღმსარებლობის ადამიანის უფლება არის დაცული. თუ არსებობს კონკრეტული პრობლემა, შეზღუდვა, ეს არის იმ კონკრეტულ კონფესიებთან განსახილველი. ამაში აქტიურადაა ჩართული იგივე რელიგიის სააგენტო. სანებართვო ამბები, ეს არის სასამართლოს კომპეტენცია. ჩვენთვის მნიშვნელოვანია და პატივსაცემია, რომ ყველა რწმენის ადამიანს ჰქონდეს აღმსარებლობის და რელიგიურ რიტუალებში მონაწილეობის საშუალება.
- როცა ამბობთ, რომ მუსლიმმა ჯგუფმა კონსენსუსს უნდა მიაღწიოს, ეს არ ნიშნავს უკვე იმას, რომ ამ ჯგუფის უფლება ირღვევა?
მე ვთქვი ადრე და ახლაც ვამბობ, რომ თუ აშენდება, უნდა აშენდეს ფართო საზოგადოებრივი კონსენსუსის საფუძველზე, ისე, როგორც ამ სახელმწიფოს ეკადრება. თუ ეს შეეხება კონკრეტულ საკულტო ნაგებობას, რომელიც შენდება ამ ქვეყანაში დადგენილი წესების შესაბამისად, რა თქმა უნდა, ეს არის მუსლიმი მრევლის უფლება. ეს უფლება არის რეალიზებადი ჩვენს ქვეყანაში. თუ არსებობს ნებართვასთან დაკავშირებული პრობლემა, არსებობს ამაზე მიმდინარე სასამართლო დავა.
იცით თუ არა, რომ თვითონ მუსლიმ მრევლშიც არსებობს კონსენსუსის საჭიროება კონკრეტულ საკულტო ნაგებობის მშენებლობასთან დაკავშირებით? ეს არის კონსენსუსის სტანდარტი, თუ როგორ და რა ფორმით უნდა შენდებოდეს საკულტო ნაგებობა. ნებართვის გაცემის გარეშე ამ ქვეყანაში საკულტო ნაგებობის აგების პრაქტიკა არსებობს? კონკრეტული საკულტო ნაგებობა, იქნება ეს ტაძარი მართლმადიდებლური, მეჩეთი, სინაგოგა თუ სხვა საკულტო ნაგებობა, ამ ქვეყანაში უნდა შემოწმდეს იმ დადგენილი წესების შესაბამისად, რაც ამ ქვეყანაში მოქმედებს.
- ეს წესები ხომ საერთოა ყველასთვის?
ეს წესები საერთოა, რა თქმა უნდა.
- როცა, მაგალითად, მართლმადიდებლები აგებენ ახალ ტაძარს, რატომ არ ამბობთ იმავეს, რომ კონსენსუსია საჭირო, იქნებ წინააღმდეგია ვინმე?
მუსლიმ თემსაც ჰყავს სამუფთო სამმართველო, ალბათ, იცით ამის თაობაზე. ტაძრების მშენებლობის დროსაც ხდება შესაბამისი პროცედურების დაცვა. მე აქ სანებართვო საკითხებში არ შევალ. ამ შემთხვევაში არსებობს სამუფთო სამმართველო… როცა ვამბობ კონსენსუსს, ვგულისხმობ, რომ თუნდაც შიგნით უნდა იყოს კონსენსუსი, რომ ეს დადგენილი წესის შესაბამისად აშენდეს. ეს განსაკუთრებით ფაქიზი თემაა. აქ ხომ ვერ გამოვა პოლიტიკოსი და არ მიიღებს გადაწყვეტილებას, აქ არის დადგენილი წესები.
