ლალი ჯაფარიძე, ბათუმის მე-4 საჯარო სკოლის სპეცმასწავლებელი, ინკლუზიური სწავლების ფსიქოლოგი
ბავშვები შეიძლება იყვნენ განსხვავებულები მრავალი მიზეზის გამო. ეს განსხვავებული ნიშნები მოიცავს ისეთ ფაქტორებს, როგორიცაა სოციალური, კულტურული, რელიგიური და ეკონომიკური მდგომარეობა და ჯანმრთელობასთან დაკავშირებული სიძნელეები. განსხვავებულობა ხშირად არის ერთ-ერთი პირდაპირი თუ არაპირდაპირი წინაპირობა იმ სიძნელეებისა, რომლებსაც ბავშვები აწყდებიან სწავლის დროს. ამ სიძნელეების მთავარ განმაპირობებელ მიზეზს წარმოადგენს გარემო, სწავლების არადამაკმაყოფილებელი მეთოდები და მიდგომა.
ინკლუზიური განათლების პროცესში აუცილებელია პრაქტიკული უნარ-ჩვევების გამომუშავება-განვითარება.
ინკლუზიური განათლება გულისხმობს ყველა ტიპის სპეციალური საგანმანათლებლო საჭიროების მქონე მოსწავლეების ჩართვას სასწავლო პროცესში თანატოლებთან ერთად.
- ინკლუზიური განათლება ასევე გულისხმობს შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე მოსწავლეების ინდივიდუალური და/ან მოდიფიცირებული სასწავლო გეგმებით სწავლებას. ამიტომ ინკლუზიური განათლებას დღეს მოიხსენიებენ, როგორც განათლებას ყველასთვის.
- საქართველოში დღეს ინკლუზიური განათლების პრაქტიკაში დანერგვის თვალსაზრისით საინფორმაციო ვაკუუმია, სპეცმასწავლებელმა ეს ვაკუუმი უნდა შეავსოს.
- ამ საინფორმაციო ვაკუუმის გადალახვის გზაზე გადადგმული ერთ ერთი პირველი ნაბიჯია ბერიტ ჯონსენისა და მარიამ სკორტენის წიგნის “გზა ინკლუზიისკენ” ქართული თარგმანი.
- არ შეიძლება სპეცმასწავლებელი იქცეს რეპეტიტორად, ის სსსმ მოსწავლეებთან მუშაობს მხოლოდ ბაზისური აკადემიური უნარების განმტკიცებაზე.
- სპეცმასწავლებელის არის ჩვეულებრივი მასწავლებელი, რომელიც მუშაობს სრული დატვირთვით და ეს არის 18 საგაკვეთილო პროცესი კვირაში.
დღეს საზოგადოების ცნობიერების დონე მნიშვნელოვნადაა ამაღლებული და ის სტერეოტიპები, რომ შშმ ან სსსმ ბავშვი ვერ ისწავლის და ვერ მიაღწევს წარმატებებს ან ისინი საშიში არიან საზოგადოებისათვის, აღარ არსებობს.
წლების წინ კი არც ამდენი საშუალება იყო და თითქმის უმეტეს ოჯახებში მალავდნენ, რომ შშმ ბავშვი ჰყავდათ. სამწუხაროდ, არის ერთეული შემთხვევები დღესაც… ამიტომაცაა, რომ არ არსებობს ზუსტი სტატისტიკა ზუსტად რამდენი შშმ პირია საქართველოში.
„როცა ბედი ლიმონს გჩუქნით, შეეცადეთ მისგან ლიმონათი გააკეთოთ”, – დეილ კარნეგის ეს სიტყვები გამახსენდა, როდესაც ბათუმში 26 მაისის ქუჩაზე მდებარე მცირე საოჯახო ტიპის ბავშვთა სახლს ვესტუმრეთ. ამ სახლში ჩემი ერთ-ერთი მოსწავლე ცხოვრობს.
ბევრ ოჯახს შეშურდება ისეთი ერთსულოვნება, ერთმანეთის სიყვარული და პატივისცემა, რაც იქ ვნახე…
ყველაზე მეტად კი იმ ამბავმა დამაფიქრა, როცა გავიგე, რომ ეს ბავშვები ამ სახლში 18 წლამდე შეძლებენ ცხოვრებას, შემდეგ კი უნდა დატოვონ სახლი და დამოუკიდებლად გააგრძელონ ცხოვრება… დიდი იმედი მაქვს, რომ სახელმწიფო შემდგომშიც იზრუნებს მათზე და ბედის ანაბარა, ქუჩში არ დატოვებს ამ ბავშვებს.
- ჩვენს ირგვლის იბადებიან ადამიანები, რომლებსაც აქვთ სმენასთან დაკავშირებული პრობელემები. ზოგს ნაწილობრივ არ აქვს სმენა და ზოგი სმენის არმქონეა.
- ისინი ადამინები არიან და ჩვენ ისევე უნდა გვესმოდეს მათი საუბარი, როგორც ახლა გვესმის ერთმანეთის.
- მათთან ურთიერთობისათვის აუცილებელია, კომუნიკაციის დონეზე მაინც, ვისწავლოთ ჟესტური ენა.
- მე ბედნიერი ვარ, რომ მომეცა საშუალება და თავისუფალ სივრცეში ვსწავლობ ჟესტურ ენას.
- პალინა ჯაღათშვილი სმენის არმქონე ბავშვთა და მოზარდთა პრობლემებზე მუშაობს, მას ჰყავს სურდო თარჯიმანი მზია მელაძე.
სამწუხაროდ, არსებობს ტერმინები, რომლებიც სამედიცინო ტერმინებში დარჩენილია, მაგრამ სოციალურ კონტექსტში არ ვხმარობთ. ამიტომ შშმ პირებთან ურთიერთობის და მიმართვის დროს აუცილებელი გამოვიყენოთ სწორი ფორმები:
- უნარშეზღუდული/ინვალიდი – შეზღუდუდლი შესაძლებლობის მქონე
- ყრუ/ყრუ-მუნჯი – სმედაქვეითებული/სმენის არმქონე
- ეტლს მიჯაჭვული – ეტლით მოსარგებლე
- ბრმა – უსინათლო/მცირემხედველი
ლალი ჯაფარიძე თავის მოსწავლეებთან ერთად
