ბათუმში მიმდინარე ნატოს საპარლამენტო ასამბლეის მიერ ორგანიზებულ როუზ-როსის 97-ე სემინარზე მოხსენება ჰქონდა რუსეთისა და ევრაზიის პროგრამის ასოცირებულ მკვლევარს ჯეიმს შერის. მოხსენების თემა იყო „რუსეთი და მისი ახლო სამეზობლო“. მკვლევარმა იმ პროცესებზე ისაუბრა, რაც დღეს რუსეთის ირგვლივ ვითარდება, ასევე იმაზე, თუ როგორ ხედავს რუსეთი მეზობლებს და ისტორიულ საზღვრებს.
ჯეიმს შერი:
„სად ვდგავართ ჩვენ რუსეთთან მიმართებაში? რასაც დღეს ვხედავთ, არის ინტეგრაცია პერსპექტივებს, შეხედულებებს შორის. პოლიტიკურ თუ სამხედრო უწყებებს შორის, რომელიც ჩვენ არ შეგვიმჩნევია მინიმუმ 35 წლის განმავლობაში.
როგორც ნატოს, ისე ევროპის გაფართოება, ფერადი რევოლუციები, რეჟიმის ცვლილებები – ყოველივე ეს არის აღქმული, როგორც დასავლური სტრატეგიები და საფრთხის შეფასება რუსეთის ფარგლებში, როგორც ანალიტიკური, ისე პოლიტიკური საზოგადოებების მიერ.
2012 წლის არჩევნების შემდგომ [პუტინმა] გაიმყარა თავისი ფუნქციები, განდევნა ხალხი, ვისაც სხვა შეხედულებები ჰქონდა ეროვნული უსაფრთხოების პრიორიტეტებზე. ამას ასევე უნდა დავუმატოთ ის ფაქტორი, რომ გადაიარაღება სამხედრო შეიარაღებული ძალების თითქოს უბრუნდება იმას, რაც იყო საბჭოთა კავშირის დროს.
ნებისმიერ დასავლურ სისტემაში, რომლის ნაწილიც არის საქართველო, საშიშროება ფასდება შესაძლებლობისა და მიზნების მიხედვით. რუსეთი ამას ასე არ აფასებს. რუსეთი ამას აფასებს სივრცის კონტროლისა და სიახლოვის მიხედვით. რუსეთისთვის თავდაცვის პერიმეტრი არის ვიღაც მეზობელი ქვეყნის გარე საზღვარი. რუსეთს, როგორც ქვეყანას, არ აქვს ისტორიული გამოცდილება თანაარსებობის, როგორც მეგობრული ქვეყნის. სხვებს ყოველთვის მოიაზრებს როგორც მტერს. ეს არის რეალობა და საქართველოც ამ რეალობის ნაწილია და, უბრალოდ, იმის გადაწყვეტა, რომ ამის ნაწილი არ ხართ, არამართებულია.
დასავლეთში ჩვენ ვსაუბრობთ პირობებზე, ვსაუბრობთ ძალთა დაბალანსებაზე, ისევე როგორც მიუკერძოებლობაზე. რუსეთის სამხედრო სტრუქტურა არასდროს არ მიიჩნევდა ამას მნიშვნელოვნად. ყველას მიიჩნევს მტრად და მტრის წინააღმდეგ ყოველთვის უნდა იყოს გამოყენებული მისი მნიშვნელოვანი უპირატესობა.
რუსეთის საგარეო პოლიტიკის რიტორიკული უწყებები ამბობენ, რომ მათ არანაირი უთანხმოება არ აქვთ ისტორიულ დასავლეთთან. რას გულისხმობენ ამით? ისინი გულისხმობენ რომის იმპერიის იქით დასავლეთს.
დასავლეთი დღეს სამხრეთით და აღმოსავლეთით გაფართოვდა, ვიდრე ის ისტორიული დასავლეთი იყო. და ახლა ჩვენ რასაც მიმოვიხილავთ, როგორც პოლიტიკურ, სამართლიან დასავლეთად, ამას არასამართლიანად მიიჩნევს რუსეთი.
რა არის ნატოს წრე? ქვეყნები, რომლებიც ალიანსის წევრები არიან და პარტნიორები, რომლებიც ახლოს დგანან ალიანსთან, მაგრამ უშუალო წევრები არ არიან.
მაგრამ ასე ამას არ უყურებს რუსეთი. მათი გამყოფი ზოლი სწორედ იმ ძველ დასავლეთთან გადის და ახალ სახელმწიფოებს, რომლებიც შეუერთდნენ დასავლურ სამყაროს, რუსეთი მათ არ აღიარებს. განსაკუთრებით ბალტიისპირეთის ქვეყნებს. ეს ქვეყნები რუსეთის მიერ აღქმულია რუსეთის ნაწილად.
ფიქრის საწყისი, რომ უკრაინა მათი მშობლიური მიწის გაგრძელებაა, ქმნის სწორედ ფუნდამენტურ დაძაბულობას უსაფრთხოების თვალსაზრისით. დღევანდელი რუსეთი ისეთი ძლიერი არაა, როგორც ის ჩანს. უკრაინა-მოლდოვა მაგალითით ეს ყველასთვის ნათელია. რუსეთის პოზიცია გახლავთ, რომ გააბუქონ თავიანთი სიძლიერე. არ ვამბობ, რომ სუსტია, მაგრამ მათ სისტემას არ აქვს მოქნილობა – აკლია მექანიზმები, რომლებიც ამ მოქნილობას შესძენდა. ფოლადის მსგავსადაა, თუ მეტისმეტ რკინას გაურევ, სტრუქტურას დაუშლი”.
ჯეიმს შერი, რუსეთისა და ევრაზიის პროგრამის ასოცირებული მკვლევარი.
Chatham House
ფოტო: მანანა ქველიაშვილი/ბათუმელები
