„ისე ამიხდა ყველაფერი, როგორც ვივარაუდე,“ – ამბობს დავით მამისეიშვილი, ბათუმის საქალაქო სასამართლოს თავმჯდომარე ირაკლი შავაძეზე საუბრის დროს. მოსამართლე ირაკლი შავაძემ 23 თებერვალს განაცხადა საჯაროდ, რომ მას მართლმსაჯულების განხორციელებაში ხელს დავით მამისეიშვილი უშლის. იუსტიციის უმაღლესმა საბჭომ მოსამართლე ირაკლი შავაძეს უვადოდ გამწესებაზე უარი უთხრა. „აჭარის ტელევიზიისთვის“ მიცემული ერთ-ერთი ინტერვიუს დროს დავით მამისეიშვილმა თქვა, რომ ირაკლი შავაძე საფრთხეს წარმოადგენდა მისთვის. რა გააკეთა სასამართლოს თავმჯდომარემ, თუკი აღმოაჩინა, რომ მოსამართლე საფრთხეს ქმნიდა, ვის მიმართა და ესაუბრა ამის შესახებ? – ეს და სხვა რამდენიმე შეკითხვა „ბათუმელებმა“ დავით მამისეიშვილს დაუსვა.
ბატონო დავით, თქვენ აღნიშნავთ, რომ ირაკლი შავაძეს აქამდე უნდა ეთქვა, თუ მას პრობლემა ექმნებოდა მართლმსაჯულების განხორციელებაში. თქვენ ვის ესაუბრეთ აქამდე, თუკი მოსამართლე ირაკლი შავაძე ქმნიდა საფრთხეს, როგორც ეს ერთ-ერთ ინტერვიუში თქვით.
მოსამართლის საქმიანობა რეგულირდება საქართველოს კანონით და მოსამართლე ვალდებულია მის გადაწყვეტილებაში გამოიყენოს მხოლოდ კანონი და ის მტკიცებულებები, რომლებიც მას მხარეებმა წარუდგინეს. ბატონ შავაძესთან ჩემი კომუნიკაციის გაწყვეტა არსებით მნიშვნელობას ვერ მოახდენდა მის მიერ საქმეების განხილვასთან დაკავშირებით. იგი უზრუნველყოფილი იყო, მას ჰქონდა კაბინეტი, ჰყავდა თანაშემწე, სხდომის მდივანი, შესაბამისად, მას შეეძლო მის მიერ განსახილველ საქმეებზე მიეღო შესაბამისი გადაწყვეტილება. ბატონ შავაძისთვის არავის მოუთხოვია პასუხი, თუ რატომ მიიღო ესა თუ ის გადაწყვეტილება. მას აქვს უფლება, რომ ნებისმიერი გადაწყვეტილება მიიღოს და თუკი ორი წლის განმავლობაში მე მასთან არანაირი კომუნიკაცია არ მქონდა, ეს ნიშნავს, რომ ბატონ შავაძეს, რომელიც მუშაობდა ბათუმის საქალაქო სასამართლოში, ჰქონდა სრული თავისუფლება საქმეების განხილვის დროს.
თქვენ ხართ სასამართლოს თავმჯდომარე და თუკი თქვენ გიქმნიდათ საფრთხეს ირაკლი შავაძე, გამოდის, რომ ეს საფრთხე გაცილებით დიდი იყო სხვების მიმართ, ვის საქმეებსაც იგი განიხილავდა.
ძალიან გლობალურად და თეორიულ შედეგზე მისვამთ შეკითხვას. როცა ის გამწესდა მოსამართლედ, ეს იყო 2016 წლის იანვარი, მასთან კომუნიკაციის შედეგად მან დააფიქსირა მკვეთრად ნეგატიური დამოკიდებულება სასამართლო პრაქტიკასთან დაკავშირებით, ეს შეეხება უზენაესი და სააპელაციო სასამართლოს პრაქტიკას. მას მიაჩნდა, რომ პრაქტიკის გაზიარება მისთვის მისაღები არ იყო და ის მიიღებდა გადაწყვეტილებას, რაც მას მიაჩნდა სწორად. ეს იყო მისი ნება.
მე, როგორც მენეჯერმა ჩავთვალე, რომ ამ ადამიანს რაიმე პრობლემა რომ შექმნოდა სასამართლო სისტემაში საქმიანობის დროს, ჩემზე, როგორც სასამართლოს თავმჯდომარეზე, ნეგატიური განწყობით დაიწყებდა საუბარს. ჩემი ვარაუდი ასრულდა ორი წლის შემდეგ. შესაბამისად, მხოლოდ მე მეხებოდა ეს საფრთხე და არა ადამიანებს.
ჩვენ შეგვიძლია მოვიძიოთ სტატისტიკა, მათ შორის, ქუთაისის სააპელაციო სასამართლოს, ასევე უზენაესიც ვნახოთ რამდენიმე, სადაც ვნახავთ, რომ ცვლილებები არის შესული ბათუმის საქალაქო სასამართლოს მიერ მიღებულ გადაწყვეტილებებზე. აღმოვაჩენთ, რომ ამ გადაწყვეტილებების უმრავლესობა ბატონ ირაკლის მიერ იყო მიღებული. სააპელაციო ინსტანციის სასამართლო იმიტომ არსებობს, რომ თუკი ის ხედავს, რომ არსებობს პრობლემა, ან რაიმე პრაქტიკიდან განსხვავებული მიდგომაა, მოახდინოს ცვლილება… არ შეიძლება ერთი და იმავე ფაქტობრივი გარემოებების არსებობის დროს ორ სხვადასხვა ადამიანს განსხვავებულად მოექცე.
კონკრეტულად რომელი საქმეების განხილვის დროს თქვა ირაკლი შავაძემ სასამართლო პრაქტიკის გაზიარებაზე უარი?
სამწუხაროდ არ მახსოვს ზუსტად, მაგრამ 2016 წელს ბევრი გადაწყვეტილება იყო, რაზეც ხდებოდა ახალი პრაქტიკის დადგენა და სადღაც თვეში ერთხელ მაინც ვიკრიბებოდით შეცვლილ გადაწყვეტილებებთან დაკავშიორებით… გამონაკლისი ყოველთვის არის. მაგალითად, მკვლელობის საქმეებზე ყოველთვის ვიყენებთ აღკვეთი ღონისძიების სახით პატიმრობას, მაგრამ ერთ-ერთ საქმეზე არ გამოვიყენე პატიმრობა, რადგან სტანდარტული სიტუაციისგან განსხვავებული იყო. სააპელაციოში გასაჩივრების შემდეგ, სააპელაციოს მოსამართლემ დაუშვებლად სცნო პროკურორის საჩივარი, ანუ გაიზიარა ხედვა, რომ ეს იყო გამონაკლისი. გამონაკლისი სწორედ ამ პრაქტიკებით ყალიბდება, პრაქტიკას ადგენს ზემდგომი ინსტანციის სასამართლო. თუ გადაწყვეტილებები იცვლება აპელაციაში, ან კასაციაში, ვისიც არ უნდა იყოს საქმე, ყველა მოსამართლეს ურიგდება ეს გადაწყვეტილება და ამის შემდეგ მიდის მსჯელობა: სად დავუშვით შეცდომა, რა ნაწილში იყო შეცდომა. სასამართლოს თავმჯდომარის უფლებამოსილებაა პრაქტიკის განზოგადებასთან დაკავშირებით კომუნიკაცია ჰქონდეს მოსამართლეებთან. უზენაესი სასამართლოს გადაწყვეტილება არის ჩვენთვის, პირველი ინსტანციის მოსამართლეებისთვის სარეკომენდაციო ხასიათის.
თქვენი ნათქვამის მიხედვით გამოდის, რომ მოსამართლე ირაკლი შავაძე ადამიანებს, განსასჯელებს უქმნიდა საფრთხეს. თქვენ, როგორც სასამართლოს მენეჯერი არ იყავით ვალდებული, რომ ამის შესახებ ვინმესთვის გეთქვათ?
ვერც ერთი სასამართლოს თავმჯდომარე ვერც ერთ მოსამართლეს ვერ აუკრძალავს მისი შეხედულებისამებრ გადაწყვეტილების მიღებას. არ შეიძლება სასამართლოს თავმჯდომარემ რომელიმე მოსამართლეს უთხრას, რომ გადაწყვეტილება აუცილებლად მისაღებია, ასეთი რამ შეუძლებელია. კანონით არავის აქვს უფლება, ჩაერიოს მოსამართლის საქმიანობაში, მათ შორის, არც მე და არც იუსტიციის უმაღლეს საბჭოს. სასამართლოს შეცდომას ვუწოდებთ ამას, როცა ზემდგომ ინსტანციაში გადაწყვეტილება იცვლება. ჩემი გადაწყვეტილებებიც შეცვლილა, მაგრამ მე ამ ადამიანში დავინახე, როგორც ჩემთვის და სასამართლოსთვის პრობლემა. ორი წლის წინ ვივარაუდე ის ნიაღვარი, რაც წამოვიდოდა ამ ადამიანისგან.
რა ინტერესი უნდა ჰქონდა მოსამართლე ირაკლი შავაძეს, რომ დაპირისპირებოდა დავით მამისეიშვილს, რომელსაც სისტემაში აქვს ავტორიტეტი და გავლენა?
გავლენით არ ვსარგებლობ, ამაში არ დაგეთანხმებით. ავტორიტეტი ნამდვილად გამაჩნია კოლეგებს შორის, როგორც ისინი არიან ჩემთვის ავტორიტეტები. დაახლოებით 15 წელია მაქვს მენეჯერული გამოცდილება. მე ვივარაუდე ბატონი შავაძის მხრიდან სიცრუის ნიაღვარი, რომელიც მას შეეძლო განეხორციელებინა ჩემ მიმართ.
რაში სჭირდებოდა ეს?
მას ეს სჭირდებოდა, რადგან განიცადა წარუმატებლობა იუსტიციის უმაღლესი საბჭოს მხრიდან.
ორი წლის წინ გამიჩნდა ეს მოლოდინიო, ხომ აღნიშნეთ…
ჩემი ვარაუდი ეფუძნებოდა მის კომუნიკაციას ჩემთან, როცა მან პრაქტიკის გაზიარებაზე უარი თქვა. ამ დროს სასამართლოს თავმჯდომარისთვის ნათელი ხდება, რომ „განტევების ვაცის“ ძებნას დაიწყებდა. „განტევების ვაცი“ კი, ყველა შემთხვევაში მე აღმოვჩნდებოდი. ეს დაპირისპირებაც არ იყო. მე პირადად გავწყვიტე მასთან ურთიერთობა იმიტომ, რომ არ მსურდა რაღაც ფორმით დაპირისპირება ყოფილიყო. თქვენ შეგიძლიათ ჰკითხოთ ბატონ შავაძეს ჩვენ შორის რაიმე დაპირისპირებას, ან შეურაცხმყოფელ საუბარს, ან, ზოგადად, ხმამაღალ საუბარს როდისმე თუ ჰქონდა ადგილი. ასეთი ფაქტი არასდროს ყოფილა. მე ვგრძნობდი ამ ადამიანისგან, რომ თუკი რაიმე წარუმატებლობა ექნებოდა, ჩემ მიმართ გადმოიტანდა სიცრუის ნიაღვარს. ისე ამიხდა ყველაფერი, როგორც ვივარაუდე…
ამბობთ, რომ არ გაქვთ გავლენა, მაგრამ ადასტურებთ, რომ იუსტიციის საბჭოს წევრები თქვენი ახლო მეგობრები არიან. თქვენი ეს შეხედულებები ირაკლი შავაძის შესახებ, როგორ ფიქრობთ, არ მოახდენდა გავლენას იუსტიციის უმაღლესი საბჭოს წევრებზე?
იუსტიციის საბჭოს არ ჰქონდა ინფორმაცია ჩემგან ირაკლი შავაძის შესახებ. ისინი მეგობრები არიან, მაგრამ ხშირი კომუნიკაცია არ მაქვს. მე მათ ვხვდები მოსამართლეთა კონფერენციებზე, ან ისეთ ადგილებზე, სადაც მიმდინარეობს ტრენინგი, ან ზაფხულში, როცა დასვენების დღეებია და ისინი ბათუმში მოხვდებიან. მე რატომ უნდა ჩამეყენებინა საქმის კურსში, ეს იყო კონკრეტულად ჩემი და ირაკლი შავაძის ურთიერთობა.
წესი, რომლის მიხედვითაც მოსამართლეების უვადოდ გამწესება ხდება, არის თუ არა სამართლიანი? არასამთავრობო ორგანიზაციები, მათ შორის ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაცია მიიჩნევს, რომ შერჩევის ეს წესი ვერ უზრუნველყოფს სამართლიანი ფორმით მოსამართლის შერჩევას.
არ ვფიქრობ ასე. იუსტიციის უმაღლესი საბჭო მოქმედებს იმ კანონის მიხედვით, რომელიც მოქმედებს. იუსტიციის უმაღლესი საბჭოს მოქმედებები არის დაფუძნებული მხოლოდ კანონზე. შეუძლებელია, რომ ეს კრიტიკას დაექვემდებაროს. ჩემთვის მისაღებია ყველაფერი, რაც კანონიერია.
მაგალითად, საია მიიჩნევს, რომ ეს წესი უნდა შეიცვალოს, რადგან ის შეიცავს კონკრეტულ რისკებს…
მოცემულ შემთხვევაში მე ხსენებული ორგანიზაციების მოსაზრებას არ ვიზიარებ. რაც მე საქალაქო სასამართლოს თავმჯდომარე ვარ, 100-ზე მეტი გამამართლებელი განაჩენი იქნა მიღებული, ან ნაწილობრივ გამამართლებელი, გინახავთ სადმე, რომ საიას ან რომელიმე არასამთავრობო ორგანიზაციას ეთქვას, რომ ყოჩაღ ბათუმის საქალაქო სასამართლოს, ან საზოგადოებისთვის ეცნობებინათ, რომ რთული კატეგორიის საქმეებზე მიღებულია ეს გადაწყვეტილება?
მადლობა უნდა გადაეხადათ?
მე არა, საზოგადოებას უნდა აცნობონ, რომ სასამართლოში სასიკეთო ძვრები არის, რომ სასამართლო ბევრად უფრო თავისუფალია, ვიდრე იყო მანამდე და სასამართლო ყოველწლიურად ვითარდება, თორემ მადლობის თქმას საიას არ ვთხოვ. ისინი ყოველთვის ნეგატიური ხასიათის ინფორმაციას აწვდიან საზოგადოებას სასამართლოში მიმდინარე საქმეებზე.
საზოგადოების დიდ ნაწილს ინფორმაცია არ აქვს სასამართლოს შესახებ და თუკი მუდმივად მოხდება სასამართლოს შესახებ ნეგატიური ინფორმაციის მიწოდება, იმ მოქალაქეს, რომელიც სასამართლოში ნამყოფი არ არის, ჩამოუყალიბდება ნეგატიური განწყობა. ცოტა კარგიც ხომ ხდება, ცოტა დადებითიც ხომ უნდა იყოს, არა?
ირაკლი შავაძის საკითხს დავუბრუნდეთ. როგორ ფიქრობთ, ვინ უნდა განიხილოს თქვენ შორის დაპირისპირება?
ეს უნდა შეისწავლოს დამოუკიდებელმა ინსპექტორმა, სავარაუდოდ. ზუსტად არ ვფლობ ინფორმაციას. ინსპექტორი არის იუსტიციის უმაღლეს საბჭოსთან არსებული დამოუკიდებელი ორგანო. ასევე, როგორც მოვისმინე დღეს, ჩვენი თანხმობის შემთხვევაში, იუსტიციის უმაღლესი საბჭოს წევრები აპირებენ, რომ მოგვისმინონ. მე თანახმა ვარ ინფორმაცია, რასაც მე ვფლობ, მივაწოდო, რომ რაიმე კითხვის ნიშანი არ დარჩეს.
ბოლოს მინდა გკითხოთ ვიდეოკლიპზე, რომელიც საახალწლოდ გავრცელდა მოსამართლეების, მათ შორის, თქვენი მონაწილეობით. რატომ ვერ მოხვდა ამ კლიპში ირაკლი შავაძე?
ეს კლიპი გადავიღეთ 2016 წლის თებერვალში და იმ დღეს ირაკლი შავაძე სამსახურში არ იყო… ეს იყო შიდა კორპორაციული სარგებლობის და ჩვენივე ხარჯებით მოვამზადეთ. კურიერი გვყავს რეპერი და შემოგვთავაზა ტექსტი, მღერის, ცნობილი რეპერია, ზურა ანარქია 98-ს ეძახიან რეპერები, სტუდია აქვს და დაგვეხმარა. კორპორაციულ ზეიმზე გამოვიყენეთ ეს კლიპი. შემდეგ, იმ კორპორაციულ ზეიმზე უკვე ბატონი შავაძეც იყო და მოუსმინა ამ კლიპს.
