როგორ გამოიგონეს წვიმის ფეხსაცმელი

უამინდობისთვის ბევრს აქვს შინ გადანახული ბოტები. ზღვისპირა, წვიმიანი ქალაქის მცხოვრებლებისთვის ბოტები შეუცვლელი ფეხსაცმელია. მის შექმნას ვულკანიზაციის პროცესს უნდა ვუმადლოდეთ, რომლის შედეგადაც 1839 წელს ამერიკელმა გამომგონებელმა, ჩარლზ გუდიარმა, ელასტიკური კაუჩუკის ტემპერატურული სტაბილიზაციით, გოგირდის დამუშავებითა და გაცხელებით რეზინი მიიღო.

ბოტების დასამზადებლად რეზინს აპრიალებენ, ლაქავენ და წყალგამძლეობისთვის ბენზინში გახსნილი კაუჩუკით ამუშავებენ.

სოფლებში ბოტები ღირებულ და ძვირფას ფეხსაცმლად მიიჩნეოდა. ხშირად ოჯახებში იყო მხოლოდ ერთი წყვილი ბოტი, რომელსაც უამინდობისას რიგრიგობით იცვამდნენ.

ბრიტანეთში რეზინის ბოტებს „ველინგტონსაც“ ეძახიან. მე-19 საუკუნეში ბრიტანელმა ჰერცოგმა, ველინგტონმა, სპეციალურად შეაკერინა რბილი ტყავისგან მაღალყელიანი, ნადირობისას გამოსადეგი, ფეხზე კარგად მომდგარი ფეხსაცმელი.

„ველინგტონის ფეხსაცმელმა“ დროთა განმავლობაში სახე იცვალა და ევროპაში დაიწყეს მსგავსი ფორმის, ოღონდ რეზინის ფეხსაცმლის დამზადება. მონადირეების, ფერმერებისა და სოფლად მცხოვრებლებისთვის, უამინდობისას წყალგაუმტარი ბოტები შეუცვლელ ფეხსაცმლად იქცა.

ველინგტონის ბოტებზე მოთხოვნა პირველი მსოფლიო ომის დროს გაიზარდა. ბრიტანეთის ჩრდილოეთით მდებარე რეზინის ქარხანაში Hunter Boot Ltd, რომელიც ახლაც არსებობს, მასობრივად დაიწყეს მეომრებისთვის რეზინის ფეხსაცმელების დამზადება.

1945 წელს მეორე მსოფლიო ომის დასასრულს ველინგტონი, იგივე რეზინის ბოტები, პოპულარული იყო მამაკაცებში, წვიმიან ამინდში ფეხსაცმლის ტარება დაიწყეს ბავშვებმა და ქალებმაც, თუმცა ამ დროისთვის ბოტების ფორმა შეიცვალა და მიიჩნეოდა, რომ რეზინის ფეხსაცმელი ცოტათი დიდი და ქსოვილით დათბილული უნდა ყოფილიყო. მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ ბოტების ტარება ყოველდღიურ სამუშაო პროცესში დაიწყეს მუშებმაც.

ბრიტანეთში მწვანე ბოტებს დღემდე ველინგტონს ეძახიან. პოპულარულია ასევე კანადასა და აშშ-ში, განსაკუთრებით გაზაფხულობით, თოვლის დნობის პერიოდში.

აშშ-ში ხშირად ატარებენ შავ ბოტებს წითელი ძირით. თეთრი ბოტები აშშ-ში კრევეტების მომპოვებელ გემებზე აცვიათ მუშებს.

ბოტები გავრცელებულია ასევე სკანდინავიის ქვეყნებში, სადაც კლიმატი კანადის მსგავსია. სანამ კომპანია „ნოკია“ მობილური ტელეფონების წარმოებას დაიწყებდა, ამ ფირმის ყველაზე პოპულარული პროდუქტი სკანდინავიის ქვეყნებში სწორედ ბოტები და კალოშები იყო.

ფოტო: about-nokia.com
ნოკიას კალოშების რეკლამა. 1920 წლის პოსტერი

ფოტო: about-nokia.com
ნოკიას ბოტები. 2005 წლის მოდელი

ბოტების მუზეუმიც კი არსებობს მოსკოვში, სადაც XIX საუკუნის და თანამედროვე, მოხატული ბოტები, როგორც ხელოვნების ნიმუშები, ერთადაა წარმოდგენილი.

გავრცელებულია მოსაზრება, რომ ბოტების ტარება ჯანმრთელობისთვის არასახარბიელოა, თუმცა ექიმი რევმატოლოგი, ელენე კოჭლამაზიშვილი მიიჩნევს, რომ ეს მითია და სიმართლეს არ შეეფერება. „ბოტების ტარება რევმატიზმს არ იწვევს, არასასურველი და საზიანო ზოგადად ფეხის სიცივეა, მაგრამ თუ დათბილულ ბოტს ატარებს ადამიანი და არ სცივა, სახიფათო არაფერია“.

ბოტებს ატარებენ ცნობილი მსახიობები და მოდელები. ცელოფნის მსგავსი მასალისგან დამზადებული წყალგაუმტარი ფეხსაცმელები შანელის 2018 წლის გაზაფხული-ზაფხულის კოლექციაშიც კი შევიდა.