კვირის ამბები,მთავარი

200 ათასი ლარი ლიტერატურის სათარგმნად უნივერსიტეტში

02.05.2016 • 2030
200 ათასი ლარი ლიტერატურის სათარგმნად უნივერსიტეტში

ბათუმის შოთა რუსთაველის სახელმწიფო უნივერსიტეტი აჭარის რეგიონში სიდიდით პირველი უმაღლესი საგანმანათლებლო დაწესებულებაა. ვებგვერდის მონაცემებით, იგი 9 ფაკულტეტს, 141-მდე მოსამზადებელ, პროფესიულ, საბაკალავრო, სამაგისტრო, სადოქტორო და რეზიდენტურის საგანმანათლებლო პროგრამას აერთიანებს. 2007 წლიდან ბსუ-ს საკუთარი გამომცემლობა და სტამბაც გააჩნია, თუმცა რა სიხშირით თარგმნის უნივერსიტეტი სასწავლო ლიტერატურას, ზუსტ ციფრს უნივერსიტეტში ვერ ასახელებენ.

პროფესიული ლიტერატურის ქართულ ენაზე სათარგმნად პროგრამა უნივერსიტეტში წელს უნდა ამოქმედდეს – ამის შესახებ „ბათუმელებს“ უნივერსიტეტის კანცლერმა, ჯემალ ანანიძემ უთხრა. მისი თქმით, აქამდე ფაკულტეტები ინდივიდუალურად მონაწილეობდნენ სხვადასხვა კონკურსში და გრანტების საშუალებით გამოსცემდნენ ნათარგმნ ლიტერატურას.

„წელს ბიუჯეტში გამოვყეთ 200 000 ლარი სწორედ ამ მიმართულებისთვის. ახლა აკადემიურმა საბჭომ უნდა დაამტკიცოს წესდება და განისაზღვროს, ვინ იმუშავებს ამ საკითხებზე, როგორ შედგება კომისია, რა პრიორიტეტებით განსაზღვრავს ლიტერატურის არჩევის წესს და ა.შ.“, – ამბობს ჯემალ ანანიძე.

„ვერ გეტყვით, რომ რომელიმე თარგმანი სექტემბრისთვის გამოცემული გვექნება, რადგან აქ უამრავი სამართლებრივი საკითხია მოსაგვარებელი, მაგრამ ეს პროგრამა უკვე მუშაობის პროცესში უნდა იყოს სექტემბრისთვის“, – უთხრა “ბათუმელებს“ ნათია წიკლაშვილმა, უნივერსიტეტის რექტორის მოადგილემ სამეცნიერო დარგში.

როგორც უნივერსიტეტის პროფესორები აღნიშნავენ, მთარგმნელობითი საქმიანობა უნივერსიტეტში, ძირითადად, არასააუდიტორიო დატვირთვის საათებში მიმდინარეობს. ნათარგმნი ლიტერატურის გამოცემა და ამ სამუშაოებისთვის სისტემური სახის მიცემა კი აქამდე ვერ ხერხდებოდა საავტორო უფლებების მოპოვების, დაფინანსებისა და სხვა სამართლებრივი სირთულეების მიზეზით. „პროფესორს აქვს არასააუდიტორიო დატვირთვა, რაც გულისხმობს სამეცნიერო მუშაობას, სტატიის დაწერას, სახელმძღვანელოს თარგმნას და ა.შ. ერთ-ერთი კომპონენტი თარგმნაა“, – ამბობს ბსუ-ს სოციალურ და პოლიტიკურ მეცნიერებათა ფაკულტეტის დეკანი ქეთევან ბერიძე.

ამავე ფაკულტეტის სოციალურ მეცნიერებათა დეპარტამენტის ასოცირებული პროფესორის ირაკლი გორგილაძის თქმით, თითქმის ყველა სასწავლო კურსში მოიძებნება ნათარგმნი მასალა, რომელსაც პროფესორ-მასწავლებლები სწავლების პროცესში იყენებენ. გარდა არასააუდიტორიო საათებისა, რომელიც ანაზღაურებადია, მოწვეული პედაგოგები, რომლებსაც არასააუდიტორიო დატვირთვის საათები არ ეხებათ, საკუთარი ინიციატივით თარგმნიან რიგ მასალებს, თუმცა საავტორო უფლებებისა და სხვა სამართლებრივი საკითხების მოუწესრიგებლობის გამო, როგორც ირაკლი გორგილაძე ამბობს, ნათარგმნ მასალას მხოლოდ „ჰენდაუთებად“ [მასალები ბეჭდური სახით] და „რიდერებად“ [საკითხავი მასალა ელექტრონულ ფორმატში] იყენებენ.

„ბათუმელების“ შეკითხვას, ბოლო სამი წლის განმავლობაში სოციალურ და პოლიტიკურ მეცნიერებათა ფაკულტეტზე სულ რამდენი სტატია, წიგნი ან სხვა სახის ლიტერატურა თარგმნეს, ირაკლი გორგილაძემ უპასუხა: „ფაკულტეტზე ნათარგმნია ექვსი აკადემიური გამოცემა, რაც გულისხმობს სოლიდურ ნაშრომს დარგში. ახლა დავიწყებთ ბოლო ორი წიგნის ავტორებთან მოლაპარაკებას და შესაძლოა, გამოიცეს კიდევაც“.

ტურიზმის ფაკულტეტზე მასპინძლობის დეპარტამენტის ხელმძღვანელის, ირაკლი კორძაიას თქმით, ბოლო სამი წლის განმავლობაში ფაკულტეტზე თარგმნეს და გამოსცეს მხოლოდ ერთი წიგნი, ისიც ამერიკული გრანტის ფარგლებში. ირაკლი კორძაიაც ამბობს, რომ პროფესორ-მასწავლებლები სხვადასხვა ლიტერატურას თარგმნიან საკუთარი სასწავლო კურსებისთვის, რასაც სასწავლო მასალებში უთითებენ. იგი ნათარგმნი ლიტერატურის ზუსტ ციფრს ვერ ასახელებს. „ასეთ მასალას ვერ მოიძიებთ, მაშინ ინდივიდუალურად უნდა შეხვდეთ და დაელაპარაკოთ [პროფესორ-მასწავლებლებს]. ყველა მუშაობს ინდივიდუალურად“, – აღნიშნა ირაკლი კორძაიამ.

ბსუ-ს ოფიციალურ ვებგვერდზე უნივერსიტეტის გამომცემლობის მიერ განთავსებულ მონაცემებში მხოლოდ ორი წიგნია მითითებული. მათ შორის ერთ-ერთი – „სტრატეგიული მენეჯმენტი“ 2010 წელსაა გამოცემული, მეორეს – „საუზმე ტიფანებთან~ კი არ აქვს მითითებული გამოცემის წელი. როგორც გამომცემლობის დირექტორმა ნანა ხახუტაიშვილმა „ბათუმელებთან“ აღნიშნა, ეს მონაცემები არ არის სრულფასოვანი, თუმცა ცალკეულ თარგმანებზე თავად გამომცემლობა არ მუშაობს, ის მზა ფაილს სტამბაში აგზავნის. „ჩვენ ტექსტსაც არ ვკრეფთ, ინფორმაცია, რა ითარგმნება და რამდენი – ჩვენ არ გვაქვს“, – თქვა ნანა ხახუტაიშვილმა.

სხვადასხვა წყაროდან სასწავლო ლიტერატურის, სტატიებისა და კვლევების თარგმნა აუცილებელია და ეს სტუდენტებს მსოფლიო გამოცდილების გაზიარებაში და უკეთესი განათლების მიღებაში დაეხმარება – ამბობს ბსუ-ს მენეჯმენტის სპეციალობის მეოთხე კურსის სტუდენტი მალვინა გოგიტიძე, რომელიც უნივერსიტეტის სტიპენდიანტია. „ბათუმელებთან“ საუბრისას მან აღნიშნა, რომ მართალია, იყო იშვიათი შემთხვევები, როდესაც უცხო ენიდან ნათარგმნი სასწავლო ლიტერატურით სწავლობდა, თუმცა ეს თარგმანიც იმდენად გაუმართავი იყო, აჯობებდა ორიგინალში ყოფილიყო ან ისევ ქართველი ავტორის მასალით ჩაენაცვლებინათ. სწავლება კი ძირითადად ერთ სახელმძღვანელოზე დაყრდნობით მიმდინარეობს, რომლის ავტორიც თავად ლექტორია.

გადაბეჭდვის წესი


ასევე: